Đây là chia sẻ của ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông TP Hà Nội tại Hội thảo chuyên đề Năng lượng xanh, di chuyển thông minh & phát triển bền vững theo mục tiêu Net Zero 2050, trong khuôn khổ "Hội nghị Thành phố Thông minh Việt Nam - châu Á 2025".
Hà Nội tiên phong thí điểm phương tiện xanh
Trình bày tham luận tại hội thảo, ông Nguyễn Minh Tuấn cho biết trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội, việc xây dựng hạ tầng đô thị thông minh, hiện đại và bảo vệ môi trường được xác định là một trong những khâu đột phá chiến lược. Trước áp lực của quá trình đô thị hóa nhanh chóng, sự gia tăng về dân số và đặc biệt phương tiện cơ giới cá nhân, Hà Nội đang phải đối mặt với những thách thức về ùn tắc giao thông và ô nhiễm không khí. Do đó, việc chuyển đổi mô hình phát triển giao thông vận tải theo hướng "xanh hóa" không chỉ là yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn mà còn là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhằm thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông TP Hà Nội, trình bày lộ trình xanh hóa ngành giao thông thành phố, hướng tới mục tiêu giảm phát thải, thực hiện cam kết quốc tế về Net Zero của Việt Nam. Ảnh: Minh Hạnh.
Thực hiện Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải, ngày 18/11/2024, UBND TP Hà Nội đã có Quyết định số 6004/QĐ-UBND phê duyệt "Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn Thành phố" và Kế hoạch số 149/KH-UBND về việc triển khai thực hiện Đề án này.
Trên cơ sở đó, Hà Nội đã tiên phong thí điểm đưa các loại hình phương tiện sử dụng năng lượng sạch vào khai thác và đã ghi nhận những kết quả tích cực bước đầu.
Về xe buýt điện, thành phố đã đưa vào vận hành 23/128 tuyến trên toàn mạng, nâng tổng số xe buýt lên 367 xe buýt điện, chiếm tỷ trọng 19,4% so với tổng số phương tiện toàn mạng. Qua thực tế theo dõi, xe buýt điện hoạt động ổn định, êm ái, không phát thải khí thải trực tiếp, được nhân dân Thủ đô đánh giá cao về chất lượng dịch vụ và tính tiện nghi.
Về xe sử dụng khí nén thiên nhiên (CNG), hiện thành phố có 10 tuyến xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch CNG với tổng số 139 xe. Việc sử dụng nhiên liệu CNG giúp giảm thiểu đáng kể lượng bụi mịn và khí thải độc hại so với động cơ diesel Euro 3, Euro 4 trước đây.
Tính tổng thể, số lượng phương tiện sử dụng năng lượng điện và năng lượng xanh hiện là 506 xe (tính trên tổng số xe trợ giá), chiếm tỷ lệ khoảng 26,6% tổng đoàn phương tiện.
"Các số liệu trên cho thấy Hà Nội đã có những nỗ lực nhất định, nhưng tỷ lệ xanh hóa của mạng lưới xe buýt Hà Nội vẫn còn khiêm tốn. Do đó, khối lượng công việc cần thực hiện trong giai đoạn tới là rất lớn, với hơn 73.4% đoàn phương tiện (tương đương khoảng 1.500 xe) sử dụng nhiên liệu hóa thạch cần được thay thế theo lộ trình", ông Nguyễn Minh Tuấn nhận định.
Đề xuất mục tiêu, lộ trình rõ ràng đến năm 2030
Chuyển đổi xanh ngành giao thông được đánh giá là xu thế tất yếu song cần có lộ trình khoa học, đảm bảo tính khả thi và không làm gián đoạn hoạt động vận tải hành khách.
Theo đó, Sở Xây dựng Hà Nội đã xây dựng Nguyên tắc chuyển đổi dựa trên ba trụ cột chính: Đầu tiên, thay thế dần các phương tiện sử dụng nhiên liệu diesel khi hết thời gian khấu hao hoặc hết hạn thầu theo quy định; Thứ hai, không đầu tư mua sắm mới xe buýt sử dụng nhiên liệu diesel; Thứ ba, ưu tiên chuyển đổi trước đối với các tuyến hoạt động trong khu vực đô thị trung tâm (từ Vành đai 4 trở vào), các tuyến kết nối các trục hướng tâm và các tuyến đi qua khu vực có mật độ dân cư cao để tối ưu hóa hiệu quả cải thiện môi trường.
Giai đoạn 2025-2026, Hà Nội đặt mục tiêu nâng tỷ lệ phương tiện sử dụng điện và năng lượng xanh đạt từ 10% - 20% tổng số phương tiện. Ảnh: Phương Linh.
Về lộ trình triển khai, ông Nguyễn Minh Tuấn cho biết TP Hà Nội chia thành hai giai đoạn: Đầu tiên, giai đoạn 2025-2026, thành phố đặt mục tiêu nâng tỷ lệ phương tiện sử dụng điện và năng lượng xanh đạt từ 10% - 20% tổng số phương tiện. Nhiệm vụ trọng tâm là tập trung hoàn thiện định mức kinh tế - kỹ thuật và đơn giá vận hành xe buýt điện đối với đầy đủ các chủng loại (xe lớn, trung bình và nhỏ).
Tiếp đó, thành phố xác định giai đoạn 2027-2030 là giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, trùng với thời điểm một lượng lớn phương tiện diesel hiện hữu hết niên hạn khai thác. Theo đó, Hà Nội đặt mục tiêu tăng tốc xanh hóa hệ thống vận tải công cộng, nâng tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh lên 50% - 80% tổng số phương tiện. Riêng tại khu vực nội đô, phấn đấu đạt tỷ lệ gần như 100% phương tiện xanh.
Trong giai đoạn này, thành phố sẽ thay thế toàn bộ xe buýt diesel hết hạn bằng xe điện hoặc xe sử dụng năng lượng thân thiện môi trường. Mục tiêu đến năm 2030, Hà Nội đạt 100% xe buýt trên toàn mạng lưới sử dụng điện hoặc năng lượng xanh, hoàn thành sớm và toàn diện chỉ tiêu đã được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 876/QĐ-TTg.
