Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La, do ảnh hưởng của mưa lũ các năm gần đây, đặc biệt là sau các cơn bão số 3 và số 4 năm ngoái, dòng suối Pa tại xã Tân Yên từ bản Nà đã thay đổi dòng chảy, gây xói lở nghiêm trọng, đe dọa khu dân cư bản Yên Bình, xã Tân Yên (thị xã Mộc Châu cũ).

Đoàn công tác của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La khảo sát khu vực tái định cư mới của bản Yên Bình vào ngày 8/10/2025. Ảnh: Đức Bình.
Qua kiểm tra và đánh giá, sau trận mưa lớn vào tháng 9 vừa qua, hai bên bờ suối và các thác nước bị xói lở mạnh, dòng chảy có xu hướng chuyển thẳng về bản Yên Bình. Đáng chú ý, tại vị trí thác gần bản đã xuất hiện khối trượt đất đá có chiều cao khoảng 40m, dài 180m. Khối trượt này đang có xu hướng sạt lở về phía khu dân cư, có thể làm đổi hướng dòng chảy, gây nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng cho người dân trong bản.
Bản Yên Bình được thành lập từ năm 1954 đến nay bản có 71 hộ với 340 nhân khẩu. Tại thời điểm thiên tai vào tháng 10 năm ngoái, khi đất đá sạt xuống nhiều, Ban Quản lý bản và nhân dân di chuyển 32 hộ dân đến khu vực trường học và các nhà dân ở nơi an toàn. Song sang năm nay, sau nhiều trận mưa kéo dài, nguy cơ sạt lớn lại hiện hữu, khiến thêm hàng chục hộ trong bản phải di chuyển để đảm bảo an toàn. Tại thời điểm hiện tại, người dân đã xây dựng khoảng 40 lán trại tạm tại nơi an toàn để tránh trú khi có mưa lũ, một số hộ khác ở nhờ nhà người thân.

Sơ đồ khu vực bản Yên Bình có nguy cơ sạt trượt cao. Ảnh: Đức Bình.
Ngay sau đó, Đoàn kiểm tra của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La phối hợp với UBND thị xã Mộc Châu (cũ) đã đến kiểm tra tại địa điểm sạt lở, làm việc với bản Yên Bình và UBND xã Tân Hợp (nay thuộc xã Tân Yên). Ban lãnh đạo bản đã đề nghị các cấp chính quyền quan tâm di chuyển bản đến nơi an toàn. Bản Yên Bình đã họp thống nhất 71 hộ dân ký tên đề nghị cấp trên tìm phương di chuyển bản đến nơi an toàn tốt hơn.
Để đảm bảo an toàn lâu dài, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La phối hợp với UBND xã Tân Yên quy hoạch khu tái định cư mới cho các hộ dân tại bản Nà, xã Tân Yên. Khu tái định cư nằm ở độ cao khoảng 765m, giáp tuyến đường bê tông nối bản Nà với xã Mường Lựm (huyện Yên Châu cũ). Khu vực này có diện tích 4-5 ha, hiện là đất canh tác nông nghiệp trồng cây hàng năm, không ảnh hưởng đến diện tích rừng tự nhiên và đảm bảo điều kiện bố trí dân cư.
Ông Lê Xuân Hùng, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La, cho biết: “Việc sớm triển khai khu tái định cư mới sẽ giúp các hộ dân yên tâm ổn định đời sống, đồng thời đảm bảo an toàn trước nguy cơ sạt lở, sớm trở lại cuộc sống bình thường. Khu ở mới dù khẩn cấp nhưng vẫn phải đáp ứng đầy đủ những tiêu chí tối thiểu như đường điện, nguồn nước phục vụ đời sống cho bà con. Toàn bộ nguồn kinh phí thực hiện được sử dụng từ nguồn ngân sách Nhà nước hỗ trợ trong tình huống khẩn cấp vừa qua”.
Ông Đinh Như Hùng, Trưởng Phòng kinh tế xã Tân Yên cho biết thêm: Về hạ tầng kỹ thuật, khu tái định cư có giao thông thuận lợi, cần đầu tư thêm hệ thống điện dài 400m và đường ống dẫn nước sinh hoạt đấu nối từ bản Nà (chiều dài khoảng 1.000m). Các hộ dân vẫn tiếp tục canh tác trên diện tích đất sản xuất hiện có, cách khu tái định cư mới khoảng 1.500m. Xã sẽ hỗ trợ thêm những điều kiện sinh hoạt trong thời điểm ban đầu các hộ mới chuyển đến, để sớm giúp bà con ổn định lại cuộc sống.

Khu vực được xã bố trí tạm thời cho bà con để ở trong thời gian xây dựng điểm di dân mới. Ảnh: Đức Bình.
Tổng kinh phí thực hiện dự kiến hơn 36 tỷ đồng, gồm: Thu hồi đất, giải phóng mặt bằng 13,5 tỷ đồng; san nền 80 lô đất ở 1,875 tỷ đồng; làm đường giao thông và 2 cầu bê tông 9,514 tỷ đồng; đầu tư hệ thống điện sinh hoạt 3,238 tỷ đồng; hệ thống nước sinh hoạt 1,5 tỷ đồng; sửa chữa, nâng cấp nhà lớp học 1,6 tỷ đồng; cùng chi phí lập quy hoạch, rà phá bom mìn, dự phòng và các khoản chi khác hơn 4,8 tỷ đồng. Nguồn kinh phí đến từ khoản hỗ trợ khẩn cấp của Chính phủ theo Quyết định số 2171/QĐ-TTg, Sơn La được hỗ trợ 200 tỷ đồng.