Chủ động thay đổi từ quầy hàng nhỏ
Hiện nay, việc sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần vẫn diễn ra phổ biến trong sinh hoạt và kinh doanh trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Trong khi đó, công tác thu gom, xử lý rác thải còn gặp nhiều khó khăn, khiến rác nhựa trở thành áp lực lớn đối với môi trường.
Trước thực tế này, bên cạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động của cơ quan chức năng, nhiều tiểu thương đã chủ động thay đổi thói quen kinh doanh, bắt đầu từ những vật dụng quen thuộc như túi đựng, cốc, hộp đựng thực phẩm.
Từ thay đổi trong cách lựa chọn vật dụng, nhiều hộ kinh doanh từng bước giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Tại đường Bà Triệu, phường Đông Kinh, gia đình chị Hà Diệu Linh, hộ kinh doanh đồ ăn vặt, từng sử dụng lượng lớn bao bì nhựa dùng một lần để phục vụ khách mang về. Trung bình mỗi tháng, quán của chị tiêu thụ hàng chục kg túi nilon cùng hàng nghìn hộp, cốc nhựa cho các mặt hàng như chân gà, xôi, nước ép trái cây.
Sau một thời gian kinh doanh, chị Linh nhận thấy túi nilon thông thường và hộp nhựa rất khó phân hủy, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe người tiêu dùng. Từ nhận thức đó, gia đình chị Linh đã chủ động chuyển sang sử dụng túi nilon sinh học, cốc giấy và hộp giấy thay thế đồ nhựa dùng một lần. Việc thay đổi không chỉ xuất phát từ yêu cầu bảo vệ môi trường mà còn từ mong muốn tạo sự an tâm cho khách hàng khi sử dụng sản phẩm.
Chấp nhận chi phí cao hơn vì môi trường
Theo chị Hà Diệu Linh, các sản phẩm thân thiện với môi trường có giá thành cao hơn túi nilon thông thường khoảng 30%, song gia đình vẫn kiên trì sử dụng. Chị Linh chia sẻ: “Các sản phẩm thân thiện với môi trường có giá cao hơn túi nilon thông thường, nhưng tôi vẫn lựa chọn sử dụng để góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng”.
Không chỉ riêng chị Linh, tại phường Lương Văn Tri, hơn hai năm nay, gia đình chị Mai Thu Hằng, hộ kinh doanh thực phẩm cũng đã chuyển đổi hoàn toàn sang sử dụng hộp giấy hữu cơ. Theo chị Hằng, trung bình mỗi tháng, gia đình sử dụng khoảng 2.500 hộp giấy để đựng sản phẩm bán ra.
“Mặc dù chi phí cao hơn các loại hộp nhựa khoảng 50%, nhưng tôi cho rằng đây là lựa chọn cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng”, chị Hằng cho biết. Việc chấp nhận chi phí cao hơn được các tiểu thương nhìn nhận như một khoản đầu tư lâu dài, đổi lại là sự yên tâm cho người bán và người mua.
Người dân đi chợ dần thay đổi thói quen, chủ động mang theo túi vải thay cho túi nhựa dùng một lần. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Từ sự chuyển đổi của các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, phong trào hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần trên địa bàn tỉnh dần lan tỏa. Nhiều trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng bán lẻ đã thay thế túi nilon thông thường bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường, từng bước hình thành thói quen tiêu dùng mới trong cộng đồng.
Từ nhận thức đến thay đổi hành vi
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lạng Sơn, mỗi năm toàn tỉnh Lạng Sơn phát sinh khoảng 200.000 tấn rác thải sinh hoạt, trong đó rác thải nhựa chiếm khoảng 2/3 tổng lượng rác. Tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải hiện đạt khoảng 80%, tuy nhiên chỉ có 12–15% lượng rác nhựa được tái chế, phần lớn còn lại vẫn xử lý bằng hình thức chôn lấp, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm đất, nước và ảnh hưởng lâu dài đến môi trường.
Trước thực trạng đó, từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các địa phương tổ chức 3 đợt hưởng ứng phong trào “Chống rác thải nhựa”, mỗi đợt thu hút trên 1.000 người tham gia. Cùng với đó là việc cấp phát hơn 1.000 tờ rơi, khoảng 500 kg túi nilon thân thiện với môi trường và hàng nghìn túi vải cho người dân, tiểu thương nhằm khuyến khích thay đổi thói quen sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
Ở cơ sở, nội dung chống rác thải nhựa cũng được lồng ghép trong các cuộc họp khu dân cư, sinh hoạt của các tổ chức đoàn thể. Theo UBND phường Lương Văn Tri, việc tuyên truyền được thực hiện thường xuyên đã giúp nhận thức của người dân từng bước được nâng lên. Nhiều hộ dân, hộ kinh doanh chủ động hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần trong sinh hoạt và buôn bán hằng ngày.
Lạng Sơn đã cấp hàng trăm kg túi nilon thân thiện với môi trường và hàng nghìn túi vải cho người dân, tiểu thương nhằm khuyến khích thay đổi thói quen sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Thực tế cho thấy, việc giảm rác thải nhựa không thể chỉ trông chờ vào các chiến dịch ngắn hạn, mà cần sự thay đổi bền bỉ từ thói quen tiêu dùng của mỗi người dân. Khi các tiểu thương chủ động nói không với nhựa dùng một lần và người tiêu dùng sẵn sàng lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường, công tác chống rác thải nhựa mới có thể đạt hiệu quả lâu dài, góp phần giữ gìn môi trường sống xanh, sạch cho cộng đồng.
