Tại thôn Băng, ông Hồ Văn Hùng được xem là một trong những hộ gắn bó lâu đời và có diện tích trồng quế lớn nhất xã Thanh Bồng (tỉnh Quảng Ngãi). Ông không nhớ rõ mình có bao nhiêu vườn quế, bao nhiêu gốc cây, chỉ biết rằng năm nào cũng trồng dặm thêm từ 5.000 – 6.000 cây từ nguồn giống hỗ trợ của Nhà nước và cây tự ươm.
“Nhờ cây quế mà gia đình tôi có nguồn thu nhập ổn định để trang trải cuộc sống, xây nhà cửa và lo các chi phí sinh hoạt hằng ngày”, ông Hùng nói.
Cây quế đã trở thành một phần không thể tách rời trong đời sống của đồng bào Cor ở Quảng Ngãi. Ảnh: Võ Hà.
Cây quế hiện được trồng phổ biến tại xã Thanh Bồng, mỗi hộ đồng bào Cor sở hữu bình quân 1–2ha. Phong trào trồng quế được đẩy mạnh những năm gần đây khi người dân được hỗ trợ giống thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia như Chương trình giảm nghèo bền vững và Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Nhiều hộ được cấp từ 5.000 đến 10.000 cây giống, giúp mở rộng diện tích trồng đáng kể.
Bà con dân tộc Cor gắn bó với cây quế từ bao đời nay. Nhờ cây quế, bà con có thu nhập, có điều kiện xây nhà, nuôi con cái ăn học, mua sắm tiện nghi. Dù giá có lúc biến động nhưng cây quế vẫn là nguồn sống của nhiều hộ dân.
Nhờ thu nhập từ trồng quế, bà con có điều kiện cải thiện kinh tế gia đình. Ảnh: Võ Hà.
Không chỉ dừng lại ở trồng truyền thống, người dân Thanh Bồng còn được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật khi tham gia mô hình liên kết chuỗi giá trị. Nhờ đó, năng suất và chất lượng cây quế được nâng lên rõ rệt.
Anh Hồ Văn Nam (thôn Nguyên), sau khi được Nhà nước hỗ trợ 5.000 cây giống, đã chăm sóc gần 2 năm. Vườn quế nay lên xanh tốt, phát triển khỏe mạnh.“Gia đình tôi trồng quế đã lâu, thu nhập từ quế giúp duy trì cuộc sống. Khi được hỗ trợ giống, chúng tôi càng có điều kiện phát triển thêm. Tôi mong muốn cây quế địa phương tiếp tục được gìn giữ và mở rộng”, anh Nam bày tỏ.
Hiện toàn xã Thanh Bồng có hơn 1.345ha quế. Trong nhiệm kỳ 2025–2030, địa phương xác định đây là cây trồng chủ lực, tập trung mở rộng diện tích thêm 50ha mỗi năm, đưa tổng diện tích lên gần 1.600ha vào năm 2030.
Theo Chủ tịch UBND xã Thanh Bồng Lê Văn Chiến, xã sẽ quy hoạch vùng quế, xây dựng đề án phát triển, tập trung bảo tồn giống quế bản địa, đồng thời phát huy các nguồn lực từ Nhà nước và cộng đồng để nhân rộng và bảo vệ nguồn gen quý.
Người dân Thanh Bồng thu hoạch quế. Ảnh: Võ Hà.
“Chúng tôi hướng tới phát triển cây quế Trà Bồng thành sản phẩm hàng hóa có giá trị, gắn với thương hiệu đặc sản địa phương. Qua đó nâng cao thu nhập cho người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số”, ông Chiến cho biết.
Cùng với quy hoạch vùng trồng và bảo tồn giống bản địa, cây quế còn góp phần quan trọng trong phủ xanh đất trống, chống xói mòn, cải thiện môi trường sinh thái và tạo vùng nguyên liệu ổn định. Đề án phát triển cây quế nếu thực hiện thành công sẽ giúp xã Thanh Bồng giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều khoảng 20% mỗi năm và phấn đấu không còn hộ nghèo vào năm 2030.
Ngoài xã Thanh Bồng, một số địa phương khác ở khu vực huyện Trà Bồng cũ của Quảng Ngãi, nay là các xã như Tây Trà Bồng, Trà Bồng cũng được xem là “thủ phủ quế”. Tại những địa phương này, cây quế đảm nhận vai trò là cây trồng mũi nhọn, vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa góp phần bảo vệ môi trường rừng, hướng đến phát triển nông lâm nghiệp bền vững.
Quế Trà Bồng có mùi thơm, vị cay nồng đặc trưng, chứa hàm lượng tinh dầu cao nên được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Đây cũng là một trong 4 vùng quế trọng điểm của cả nước, với diện tích 5.500ha, sản lượng mỗi năm cho thu hoạch khoảng 2.000-2.500 tấn vỏ các loại.
Được biết, đặc sản quế Trà Bồng đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) công nhận thương hiệu; Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục Việt Nam, thuộc top 10 đặc sản kẹo mứt thiên nhiên nổi tiếng Việt Nam và Tổ chức Kỷ lục châu Á xác lập kỷ lục châu Á.
