Những ‘lộc rừng’ hươu sao giúp người dân Hương Cần thoát nghèo

Từ một vùng quê mà người dân chủ yếu trông chờ vào những rừng keo, nương chè và vài đàn lợn, gà nhỏ lẻ, xã Hương Cần (Phú Thọ) đang dần hình thành một hướng đi mới đầy triển vọng: nuôi hươu sao lấy nhung. Không chỉ là sự thay đổi về vật nuôi, mô hình này còn cho thấy vai trò quan trọng của thông tin, kiến thức và sự kết nối trong hành trình giảm nghèo.

Thoát nghèo từ quyết định táo bạo

Dẫn chúng tôi tham quan khu chuồng trại được xây dựng kiên cố sau nhà, ông Đinh Thanh Đạm, người dân khu Nội Xén, xã Hương Cần không giấu được sự phấn khởi. Ông kể, khi được cán bộ xã và tổ chức đoàn thể tuyên truyền, phổ biến thông tin về mô hình nuôi hươu sao cho hiệu quả kinh tế cao, gia đình ông đã có thêm cơ sở để cân nhắc, tìm hiểu và đưa ra quyết định đầu tư.

“Thú thật, ban đầu cũng lo lắm vì đây là vật nuôi mới. Nhưng được cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm từ các hộ đi trước, hướng dẫn kỹ thuật cụ thể, tôi mới dám làm”, ông Đạm chia sẻ.

Sau khi tham gia Tổ hợp tác chăn nuôi hươu Hoa Mai, ông Đạm thường xuyên được cập nhật thông tin về quy trình chăm sóc, phòng bệnh, cũng như giá cả thị trường nhung hươu thông qua các buổi sinh hoạt nhóm, tập huấn và trao đổi trực tiếp. Nhờ đó, gia đình ông mạnh dạn đầu tư hơn 300 triệu đồng để mua 9 con hươu giống và xây dựng chuồng trại bài bản.

Chỉ sau một năm chăm sóc đúng quy trình, đàn hươu của gia đình ông đã sinh thêm 2 con, nâng tổng đàn lên 11 con. Đặc biệt, từ đầu năm 2025 đến nay, gia đình ông đã thu được khoảng 60 triệu đồng tiền nhung hươu. Dự kiến, cuối năm sẽ có thêm một đợt thu hoạch, nâng tổng thu nhập từ nhung hươu lên khoảng 100 triệu đồng/năm - con số mà trước đây, với các mô hình chăn nuôi truyền thống chưa nghĩ tới.

Chia sẻ kinh nghiệm, ông Đạm nói: “Nuôi hươu không vất vả như nuôi lợn hay trâu bò. Hươu ít bệnh, ăn lá cây, cỏ sẵn trong vườn đồi. Đến kỳ lấy nhung thì bổ sung thêm ngô, khoai là được. Công ít mà giá trị cao. Những kiến thức này nếu không được hướng dẫn, chia sẻ thì người dân khó mà nắm được”.

Phù hợp điều kiện miền núi

Theo thống kê của UBND xã Hương Cần, tỉnh Phú Thọ: hiện nay toàn xã có 34 hộ tham gia mô hình, trong đó có 7 hộ nghèo, 17 hộ cận nghèo và 7 hộ sản xuất kinh doanh giỏi. Mỗi hộ được hỗ trợ 3 con hươu sao giống, đồng thời được tiếp cận các nguồn thông tin về kỹ thuật chăn nuôi, phòng trừ dịch bệnh, quy trình khai thác nhung an toàn và hiệu quả.

Đến nay, tổng đàn hươu của xã đạt khoảng 195 con, trong đó tỷ lệ khai thác nhung khoảng 70% tổng đàn, với sản lượng ước đạt 50kg nhung/năm, doanh thu toàn mô hình ước đạt khoảng 900 triệu đồng/năm. Không dừng lại ở con số kinh tế, điều đáng ghi nhận là người dân đã từng bước thoát khỏi tình trạng “thiếu thông tin”, vốn là rào cản lớn khiến nhiều hộ nghèo e dè trước các mô hình sản xuất mới.

Trao đổi với phóng viên, ông Khuất Hồng Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Hương Cần cho biết: “Người dân địa phương rất kỳ vọng vào dự án nuôi hươu sao lấy nhung. Chúng tôi mong muốn trong thời gian tới, sản phẩm nhung hươu Hương Cần sẽ được xây dựng thành sản phẩm OCOP mang thương hiệu địa phương”.

Theo ông Quân, đây là hướng đi phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung, có thị trường ổn định. Khi sản phẩm được chuẩn hóa, gắn với thương hiệu OCOP, giá trị kinh tế sẽ được nâng lên, góp phần giúp người dân không chỉ thoát nghèo mà còn làm giàu bền vững.

“Giảm nghèo không chỉ là hỗ trợ trước mắt mà phải tạo được sinh kế lâu dài. Mô hình nuôi hươu sao chính là cách làm hiệu quả, giúp người dân chủ động sản xuất, nâng cao thu nhập, qua đó góp phần quan trọng trong xây dựng nông thôn mới tại xã Hương Cần nói riêng và tỉnh Phú Thọ nói chung”, ông Quân nhấn mạnh.

Kỳ vọng nhân rộng

Qua thực tiễn từ xã Hương Cần cho thấy, khi chính sách giảm nghèo của Nhà nước được triển khai đúng đối tượng, gắn với mô hình sản xuất phù hợp điều kiện địa phương và có sự liên kết cộng đồng, hiệu quả mang lại là rất rõ rệt.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hươu sao là loài vật nuôi rất phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán canh tác của người dân miền núi Hương Cần. Với địa hình đồi dốc, diện tích đất vườn rừng lớn, nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào, người dân có thể tận dụng các loại lá cây, cỏ tự nhiên để làm thức ăn cho hươu, qua đó giảm đáng kể chi phí chăn nuôi.

Không những vậy, hươu sao là loài động vật hiền, dễ nuôi, ít dịch bệnh, không yêu cầu công chăm sóc lớn. So với nhiều vật nuôi khác, rủi ro từ nuôi hươu thấp hơn, trong khi giá trị kinh tế từ sản phẩm nhung hươu lại cao và ổn định.

Ông Đinh Tiến Dũng, Trưởng khu Đầm Sen, xã Hương Cần cho hay: “Thực tế cho thấy, mô hình nuôi hươu sao lấy nhung cho hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với các vật nuôi truyền thống. Chỉ cần người dân nắm vững kỹ thuật, chăm sóc đúng quy trình thì nhung đạt chất lượng tốt, đầu ra thuận lợi”.

Cũng theo ông Dũng, để mô hình phát triển bền vững, địa phương đã định hướng người dân liên kết theo nhóm hộ từ 2-3 gia đình, vừa hỗ trợ kỹ thuật, vừa giúp nhau trong khâu tiêu thụ sản phẩm, tránh tình trạng sản xuất manh mún, tự phát.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp mô hình nuôi hươu sao ở Hương Cần phát triển là việc thành lập Tổ hợp tác chăn nuôi hươu Hoa Mai. Tổ hợp tác hoạt động theo cơ chế “5 cùng, 5 tự”.

Trong đó, “5 cùng” gồm: cùng lĩnh vực sản xuất, cùng mối quan tâm, cùng chia sẻ kinh nghiệm, cùng trách nhiệm và cùng hưởng lợi. “5 tự” gồm: tự nguyện, tự giác, tự chủ, tự quản, và tự chịu trách nhiệm.

Cách làm này đã tạo ra sự gắn kết chặt chẽ giữa các hộ tham gia, giúp người dân không còn đơn lẻ trong sản xuất mà có chỗ dựa vững chắc về kỹ thuật, con giống và đầu ra sản phẩm.

“Với người nghèo, được trao con giống, lại có tổ hợp tác đồng hành thì đúng là được trao ‘cần câu’. Không chỉ giúp họ có việc làm, mà còn tạo niềm tin để họ tự tin vươn lên”, ông Đinh Tiến Dũng khẳng định.

Mô hình nuôi hươu sao lấy nhung tại xã Hương Cần là một phần trong dự án hỗ trợ phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc và miền núi, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.

Những cặp nhung hươu đỏ au - món “lộc rừng” quý giá không chỉ đem lại thu nhập, mà còn thắp lên niềm tin cho người dân miền núi Hương Cần trên hành trình thoát nghèo bền vững. Từ một mô hình thử nghiệm, nuôi hươu sao đang dần trở thành hướng phát triển kinh tế mới, mở ra cơ hội làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương Phú Thọ.