Cho gà đá thử để chọn gà hay luyện tập
Mấy năm gần đây, tại một số tỉnh ĐBSCL đã nổi lên phong trào nuôi gà đá (gà chọi) thật sôi nổi. Có thể nói chưa bao giờ số người nuôi gà đá nhiều như hiện nay, nhộn nhịp nhất là Cao Lãnh (Đồng Tháp), Chợ Lách (Bến Tre) và dọc theo các tuyến lộ miền Tây, nhất là vào những ngày giáp Tết này, đâu đâu cũng có những bội tre nhốt gà nằm dưới các vườn cây râm mát. 
Anh Nguyễn Văn Phận quê ở ấp Vĩnh Phú, xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách – Bến Tre cho biết, ngoài việc chăm sóc vườn hoa kiểng ra anh đã dùng thì giờ nhàn rỗi để nuôi khoảng chục con gà đá, mỗi tháng kiếm lời trên bạc triệu. Nếu săn thêm được một vài con hay, tung đòn giỏi thì tiền lời gấp bội. Đa số bà con nuôi gà đá hiện nay không phải để đá mà để làm kinh tế gia đình vì giá một con gà đá cao hơn gà thịt gấp nhiều lần. Ngoài ra, còn có người nuôi để làm cảnh, để thưởng thức tiếng gáy và điệu bộ của chúng.
Anh Phận cho biết một người có kinh nghiệm chăm sóc và biết xem tướng gà chỉ cần nuôi vài bầy gà giống, mỗi năm cũng có thể chọn ra hàng chục con gà chiến có giá trị từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng/con. Còn như phát hiện được những con thiện chiến mang về thuần dưỡng, sau một thời gian có thể bán lại cho các tay có “máu mặt” với giá hàng chục triệu đồng/con. Gà đá mỗi con mỗi vẻ, màu sắc đa dạng, tính “yêng hùng” cũng khác nhau nhất là gà điều, gà xám, gà ô, gà tía.
Anh Nguyễn Văn Tư ở xã Hoả Tiến, Vị Thanh, một người chuyên nuôi gà đá cho biết: Nuôi gà đá tuy dễ kiếm tiền nhưng rất cực và công phu, đòi hỏi người nuôi phải có bề dầy kinh nghiệm, lão luyện, nhất là khả năng đánh giá về tướng mạo, chọn ra những con hùng dũng, sắc lông kỳ vĩ, cặp cán (chân) khoẻ mạnh, vẩy vi đều đặn và tiếng gáy oai phong. Ngoài ra họ còn phải biết o bế, chăm sóc và nâng niu gà như con.
Muốn có được những con gà chiến đấu bền bỉ, gan dạ người nuôi phải chú ý đến con bố mẹ, nhất là con mái phải có ngoại hình khác thường, khoẻ mạnh, hung dữ. Nếu sau một vài lứa, đàn con xuất hiện những con gà trống gan lì, có khả năng chịu đòn giỏi thì người ta sẽ chọn con mái đó làm giống và ra sức huấn luyện những con gà trống nổi trội trong đàn.
Hiện nay, ngoài việc nuôi dưỡng tại nhà còn có một lực lượng khá đông chuyên đi săn tìm những con gà độ để cung cấp cho các đại gia “mê gà”, nhất là từ khi bên kia biên giới Campuchia ở Tây Nam đã mở ra những trường đấu gà lớn, càng khiến cho nhiều tay cá độ có máu ăn thua ráo riết lùng sục khắp nơi để tìm cho được những con gà độ có nhiều thành tích và tiếng tăm lừng lẫy. Theo anh Phận, một chuyên gia nuôi gà đá ở Chợ Lách cho biết một con gà hay phải có tầm vóc to lớn, cơ bắp khoẻ mạnh, chân cao, cựa đều, mỏ to và nhọn, mắt nhỏ và sâu, lớp vảy ở cẳng chân dầy và cứng… Nhiều người mê gà không những ở tiếng gáy, ở ngoại hình nhất là bộ lông hấp dẫn mà còn ở cách đá. Mỗi thế đá của con gà độ đều có một bản lĩnh riêng. Có con tung đòn như vũ bão, có con lâm trận cả giờ, chân run rẩy nhưng vẫn lì lợm không đầu hàng.
Để có được một con gà độ đủ sức đưa ra trường đá, người nuôi phải xổ xẹc, xem chân, xem tướng, coi vẩy, coi mắt, mỏ, mồng để đánh giá khả năng chịu đòn và tránh đòn, đặc biệt là đòn đá có đẹp và hiểm không? Sau đó mới tỉa lông ở các vùng đầu, cổ, ức, đùi rồi vô nghệ thường xuyên cho thịt săn chắc và có được những ngọn đòn dũng mãnh. Về nuôi dưỡng, ngoài lúa ra, người sành điệu còn cho gà ăn thêm giun, dế, ngũ cốc, lòng đỏ trứng, thịt bò bằm nhuyễn, tép, hột vịt lộn, chuối Xiêm để bồi dưỡng và tăng cường sức chiến đấu cho chúng.
Anh Phận còn tiết lộ nhiều đại gia mê gà đã bỏ tiền ra thuê các tay thiện nghệ chăm sóc, thuần dưỡng và luyện tập bằng cách hằng ngày cho gà vận động, xát nghệ, dầm cẳng, tắm gà, lau mình gà bằng nước ấm khi trời lạnh. Ngoài ra, mỗi tối còn phải phun rượu hai bên nách, chân, mồng, mỏ gà để cho da thịt gà được săn chắc và khoẻ mạnh trước khi ra trận.
Xem ra nuôi gà đá cũng là một nghệ thuật và là một nghề có thu nhập hấp dẫn. Nếu như những người nuôi gà và thuần dưỡng gà coi đây là một hoạt động mang tính văn hoá thì việc nuôi gà đá để kinh doanh, giải trí và làm cảnh mới thực sự có ý nghĩa. Chúng ta hoàn toàn không chấp nhận việc lợi dụng tính “yêng hùng” của những con gà chiến để làm phương tiện cờ bạc, cá độ và sát phạt lẫn nhau như một số nơi đã xảy ra mà chính quyền đã nhiều lần ngăn cấm.
