Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng tác động sâu rộng tới phát triển kinh tế - xã hội, mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) không còn là cam kết mang tính biểu tượng, mà đã trở thành bài toán chiến lược của mỗi quốc gia. Với Việt Nam, lộ trình Net Zero đang được đặt trên hai trụ cột quan trọng: Năng lượng tái tạo và rừng.
Ông Hoàng Anh Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Intraco cho biết, tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu lần thứ 26 của Liên Hợp Quốc được tổ chức tại Glasgow, Scotland (Vương quốc Anh) vào tháng 11/2021 (COP26), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra cam kết Việt Nam sẽ tiến tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Năng lượng tái tạo là yếu tố quan trọng trong lộ trình Net Zero. Ảnh: Hồng Thắm.
Ngay sau COP26, Việt Nam đã nhanh chóng bắt tay vào nghiên cứu và triển khai các giải pháp nhằm hiện thực hóa cam kết này. Nhiều giải pháp đã được đề xuất bởi các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học trong lĩnh vực môi trường.
Trong số đó, có hai trụ cột được xác định đặc biệt quan trọng. Một là mục tiêu nâng tỷ trọng năng lượng tái tạo lên trên 90% vào năm 2050. Hai là tăng diện tích rừng trồng hằng năm lên khoảng 1,71 triệu ha.
Đối với mục tiêu năng lượng tái tạo chiếm trên 90%, ông Dũng cho rằng mục tiêu này hoàn toàn khả thi, bởi Việt Nam đã phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Quy hoạch điện VIII).
Theo quy hoạch này, định hướng đến năm 2050, tổng công suất các nhà máy điện phục vụ nhu cầu trong nước (không bao gồm xuất khẩu) là 774.503 - 838.681 MW.
Trong đó, điện gió trên bờ và gần bờ 84.696 - 91.400 MW (chiếm tỷ lệ 10,9%); điện gió ngoài khơi 113.503 - 139.079 MW (chiếm tỷ lệ 14,7 - 16,6%); điện mặt trời gồm điện mặt trời tập trung và điện mặt trời mái 293.088 - 295.646 MW (35,3 - 37,8%); điện sinh khối 4,829 - 6.960 MW, điện sản xuất từ rác 1.784 - 2.137 MW điện địa nhiệt và năng lượng mới khác khoảng 464 MW.
Điện hạt nhân 10.500 - 14.000 MW (chiếm tỷ lệ 1,4 - 1,7%); thủy điện 40.624 MW (chiếm tỷ lệ 4,8 - 5,2%); nguồn điện lưu trữ 95.983 - 96.120 MW (chiếm tỷ lệ 11,5 - 12,4%) cùng các nguồn điện khí trong nước, nhiệt điện sử dụng sinh khối/amoniac/nhiệt điện khí trong nước và chuyển sử dụng LNG, điện nhập khẩu từ Lào và Trung Quốc…
“Tôi cho rằng, mục tiêu đưa tỷ trọng năng lượng tái tạo lên trên 90% là hoàn toàn khả thi, thậm chí còn có thể đạt mức cao hơn nữa, bởi sự xuất hiện của nhiều công nghệ đột phá và các công nghệ mới đang được đưa vào ứng dụng. Chẳng hạn, hydrogen có tiềm năng thay thế khí gas tự nhiên cũng như dần thay thế hoàn toàn các nguồn năng lượng hóa thạch trong tương lai”, ông Dũng cho biết thêm.
Rừng đóng vai trò quan trọng trong giảm phát thải, duy trì độ che phủ và phát triển bền vững hướng tới mục tiêu Net Zero năm 2050. Ảnh: Duy Học.
Tuy nhiên, cũng theo ông Dũng, đối với mục tiêu tăng diện tích rừng trồng hằng năm lên khoảng 1,71 triệu ha, việc đạt được là rất khó khăn. Bởi Việt Nam là một quốc gia đang phát triển, có tốc độ đô thị hóa cao, trong khi nhu cầu đất đai cho phát triển hạ tầng và chỗ ở của người dân ngày càng lớn. Do đó, dư địa để tiếp tục mở rộng diện tích rừng là không nhiều và việc gia tăng diện tích rừng gặp không ít thách thức.
Dù vậy, ông Dũng vẫn tin tưởng mục tiêu Net Zero của Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được, bởi hiện nay nhiều công nghệ mới đã và đang được đưa vào ứng dụng.
Chẳng hạn như công nghệ thu giữ trực tiếp CO₂ từ khí quyển, các hệ thống có thể thu CO₂ từ nước biển, hay những giải pháp sinh học mới có thể bổ trợ, thậm chí thay thế một phần vai trò của trồng rừng bằng việc trồng các thảm thực vật dưới đáy biển.
“Nếu Nhà nước đưa ra những chính sách khuyến khích để có thể đầu tư vào công nghệ giảm phát thải và hấp thụ các bon thì hoàn toàn có thể thay thế việc tăng diện tích rừng mà chúng ta thấy rất là khó khăn đạt được”, ông Dũng nhấn mạnh.
