TKV: Từ 'điểm nóng' môi trường đến hình mẫu kinh tế tuần hoàn

Hằng năm, các mỏ khai thác than thải ra hàng chục triệu m3 nước thải mỏ. Đặc biệt, nước thải mỏ than hầm lò có tính axít, chứa hàm lượng chất rắn lơ lửng và các chất ô nhiễm khác khá cao. Đứng trước yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng cao, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã tập trung chỉ đạo toàn diện mọi mặt công tác sản xuất, kinh doanh và môi trường, phát triển bền vững, hài hoà với môi trường tự nhiên, xã hội thông qua việc ban hành và triển khai thực hiện hiệu quả nhiều Nghị quyết, kế hoạch, các văn bản chỉ đạo về việc triển khai kế hoạch, nhiệm vụ công tác môi trường ngành Than.

Đối với nước thải, trung bình những năm gần đây, các mỏ than trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh xả ra sông suối từ 120 -150 triệu m3 nước đã qua xử lý. Trong số nước này chỉ có một phần nhỏ được tái sử dụng, gây lãng phí tài nguyên nước. Do đó, tái sử dụng nước thải mỏ phục vụ cho sinh hoạt đang là vấn đề mà tỉnh và ngành than quan tâm hiện nay.

Để tái chế nước thải sau sản xuất, Tập đoàn TKV đã chỉ đạo các đơn vị, trong đó chủ chốt là Công ty TNHH MTV Môi trường TKV, tích cực phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường, các đơn vị đầu ngành trong và ngoài nước tiến hành nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật, khoa học, công nghệ nhằm nâng cao chất lượng nước thải sau xử lý tại các Trạm xử lý nước thải mỏ.

Cùng với đó, đầu tư thêm hệ thống xử lý nước cấp tại các Trạm xử lý nước thải mỏ để tiếp tục xử lý giai đoạn hai, tiến tới đạt tiêu chuẩn nước cấp sinh hoạt, từ đó quay lại phục vụ cho chính các mỏ than và các hộ lân cận; đồng thời tiếp tục nghiên cứu các phương án, giải pháp đấu nối nguồn nước đã xử lý vào các hệ thống hồ chứa nước của tỉnh theo từng giai đoạn.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 42 trạm xử lý nước thải mỏ do Công ty Môi trường TKV quản lý, vận hành, với tổng lượng nước xử lý hằng năm từ 120-150 triệu m3 nước. Nước thải mỏ được xử lý đều đạt loại A, loại B theo quy chuẩn về môi trường và được quản lý nghiêm ngặt thông qua hệ thống quan trắc môi trường tự động.

Bên cạnh việc chú trọng bảo vệ môi trường các bãi thải, ngành than cũng đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao năng lực xử lý nước thải mỏ. Tập đoàn TKV đã giao cho Công ty Môi trường TKV thực hiện quản lý và vận hành 41 trạm xử lý nước thải công nghiệp và sinh hoạt; 1 nhà máy xử lý và tái chế chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại; 3 trạm rửa xe ô tô tự động, 3 hệ thống rửa toa xe vận chuyển than tự động và 3 tuyến băng tải chuyên dụng vận chuyển than bên cạnh việc nghiên cứu nâng cao hiệu quả xử lý nước thải mỏ.

Công ty đã đảm bảo duy trì chất lượng nước thải mỏ sau xử lý, bên cạnh việc hoàn thiện công nghệ, việc thường xuyên thực hiện quan trắc kiểm định mẫu nước. Hằng ngày tại mỗi trạm xử lý nước thải, đều tiến hành kiểm tra thường xuyên bằng máy đo pH và bằng cảm quan về chất lượng nước thải sau xử lý. Đặc biệt, công ty đã ký hợp đồng với Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường) để thực hiện kiểm định mẫu nước định kỳ. Qua đó, góp phần hạn chế nguy cơ ảnh hưởng đến các mạch nước ngầm và làm thay đổi chất lượng nước, gây tác động xấu đến môi trường và sức khoẻ con người.

Thay vì sử dụng nguồn nước tự nhiên để phục vụ sản xuất than, nhiều năm nay, đơn vị đã tận dụng lại nguồn nước thải mỏ để phục vụ cho các hoạt động sản xuất và một số công tác phụ trợ khác. Nước thải mỏ sau khi xử lý đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật, nước thải đạt loại B về nước thải công nghiệp và có thể xả ra môi trường. Điều này vừa giúp giảm chi phí, vừa bảo vệ được tài nguyên nước.

Thời gian tới, Công ty Môi trường TKV sẽ tiếp tục nghiên cứu các giải pháp cụ thể, hiệu quả và triển khai sâu rộng nội dung Đề án "Đảm bảo an ninh nguồn nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, trong giai đoạn 2026-2030" đến các đơn vị trong toàn Tập đoàn. Cùng với đó, TKV sẽ tăng cường phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng như các đơn vị có liên quan triển khai các phương án, giải pháp đấu nối nguồn nước thải mỏ sau xử lý tại các Trạm xử lý nước thải mỏ khu vực Cẩm Phả về Nhà máy xử lý nước sạch trong khu vực để tiếp tục xử lý thành nước cấp sinh hoạt cho các hộ sử dụng hoặc để phục vụ tưới cây, rửa đường…