Năm 2025, nhiều kỷ lục thiên tai: Cảnh báo xu thế thời tiết cực đoan

Nhiều kỷ lục thiên tai trên toàn cầu

Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 12/2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, ông Hoàng Đức Cường – Phó cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn cho biết, nhiệt độ cực đoan tiếp tục thiết lập các mức kỷ lục mới tại nhiều quốc gia, trong đó có nơi vượt 48°C, đặc biệt ở Hoa Kỳ và Thổ Nhĩ Kỳ với chuỗi ngày nắng nóng kéo dài trong tháng 7/2025.

Tại Bắc Đại Tây Dương, nhiệt độ mặt nước biển duy trì mức cao chưa từng có, vượt 25,5°C vào cuối mùa hè, làm gia tăng năng lượng cho các xoáy thuận nhiệt đới. Hiện tượng này góp phần gây tan băng kỷ lục tại Tây Nam Greenland, ước tính lên tới 300 tỷ tấn trong mùa hè, trực tiếp làm tăng mực nước biển toàn cầu.

Số lượng và cường độ xoáy thuận nhiệt đới tại Đại Tây Dương cũng chạm ngưỡng chưa từng có, với 10 cơn bão lớn cấp 3 trở lên. Siêu bão “Phượng Hoàng” ở Tây Bắc Thái Bình Dương tăng từ cấp 1 lên cấp 5 (gió trên 250 km/giờ) chỉ trong 24 giờ, trở thành minh chứng rõ nét cho hiện tượng bão tăng cường độ nhanh.

Nhiều trận lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng xảy ra tại Sumatra (Indonesia) trong tháng 11–12/2025 khiến hơn 700 người thiệt mạng; tại Pakistan tháng 6/2025 khiến hơn 1.000 người chết; tại Texas (Hoa Kỳ) tháng 7/2025 khiến 135 người thiệt mạng.

Một điểm đáng chú ý là trạm Bạch Mã (Việt Nam) ghi nhận lượng mưa 1.739 mm trong 24 giờ (10/2025) – sự kiện hiện được Tổ chức Khí tượng Thế giới xác minh lại và có thể trở thành một trong những kỷ lục mưa 24 giờ lớn nhất thế giới.

Việt Nam trải qua năm thiên tai dị thường, thiệt hại lớn

Năm 2025 được xếp vào nhóm năm có diễn biến khí tượng thủy văn bất thường nhất tại Việt Nam, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Tính đến cuối tháng 11/2025, thiệt hại kinh tế ước vượt 85.000 tỷ đồng; 409 người chết và mất tích.

Tính đến hết tháng 11/2025, đã có 21 cơn bão/ATNĐ (15 bão, 6 ATNĐ) hoạt động trên biển Đông và trở thành năm có số lượng bão/ATNĐ hoạt động nhiều nhất trên biển Đông kề từ khi có số liệu quan trắc (từ năm 1961), năm nhiều nhất trước đó là 2017 với 20 cơn bão/ATNĐ (16 bão, 4 ATNĐ).

Ngoài kỷ lục về số lượng bão/ATNĐ, mùa bão năm 2025 còn ghi nhận một số tính chất đặc biệt, bất thường và cực đoan như: Cơn bão số 1 (WUTIP) là cơn bão đầu tiên xuất hiện trên Tây Bắc Thái Bình Dương mà lại trên biển Đông trong tháng 6 sau hơn 40 năm.

Cơn bão số 9 (RAGASA) với cường độ mạnh cấp 17, giật trên cấp 17 đã trở thành cơn bão mạnh nhất từng hoạt động trên khu vực biển Đông.

ATNĐ cuối tháng 11, bắt nguồn từ cơn bão Senyar di chuyển từ khu vực Ấn Độ Dương sang khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương (Trong quá khứ đã từng có áp thấp nhiệt đới hoặc bão đi từ Tây Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương, nhưng chiều ngược lại thì chưa từng ghi nhận trong lịch sử khí tượng).

Lũ lụt năm 2025 diễn ra nghiêm trọng trên diện rộng, với đỉnh lũ vượt mốc lịch sử tại nhiều sông thuộc Bắc Bộ, Trung Bộ, Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long. Lần đầu tiên có tới 20 con sông trên cả nước cùng ghi nhận lũ đặc biệt lớn trong cùng một năm, gồm sông Cầu, sông Thương, sông Chung, Bằng Giang, Lô, Ngòi Hút, Ngòi Thia, sông Mã, sông Bưởi, sông Yên, sông Cả, sông Bồ, Vu Gia–Thu Bồn, sông Kỳ Lộ, sông Ba, sông Dinh, sông Lũy, hạ lưu sông Tiền và sông Hậu.

Đặc biệt, trận lũ lịch sử tại khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk (trước là tỉnh Phú Yên) năm 2025 được đánh giá vượt đỉnh lũ lịch sử năm 1993 trên lưu vực sông Ba.

“Sự kiện hoạt động bão bất thường, lũ lớn nghiêm trọng, diện rộng bất thường trong năm 2025 tại Việt Nam cũng như trên thế giới là một minh chứng rõ ràng cho thấy quy luật lũ truyền thống đang thay đổi, phản ánh xu hướng thời tiết ngày càng cực đoan, khó lường do tác động của biến đổi khí hậu”, ông Cường nói.

Dự báo diễn biến thiên tai tháng cuối năm 2025 và đầu năm 2026

Dự báo, từ tháng 12/2025 đến tháng 02/2026, ENSO có khả năng cao sẽ tiếp tục duy trì trạng thái La Nina, sau đó từ tháng 3-5/2026, ENSO có khả năng quay trở lại trạng thái trung tính. Trong tháng 12/2025, trên khu vực biển Đông có khả năng xuất hiện từ 1-2 cơn bão/ATNĐ. Từ tháng 01-5/2026, ít có khả năng xuất hiện bão/ATNĐ trên khu vực biển Đông.

Hiện nay, ở vùng biển phía đông của khu vực miền Trung Philippines đang tồn tại một áp thấp nhiệt đới có vị trí ở vào khoảng 14N-135E, di chuyển chậm theo hướng bắc tây bắc, dự báo khoảng ngày 6-7/12 áp thấp nhiệt đới này có khả năng vượt qua khu vực miền Trung của Philippines và đi vào biển Đông, có khả năng mạnh lên thành bão (cơn bão số 16) sau đó có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền của khu vực Trung và Nam Trung Bộ, gây ra một đợt mưa vừa, mưa to ở các tỉnh từ TP. Huế trở vào đến khu vực Khánh Hòa.

Trong tháng 12/2025 ở khu vực Trung và Nam Trung Bộ có khả năng xuất hiện từ 1-2 đợt mưa vừa, mưa to trên diện rộng, trong đó lượng mưa ở khu vực từ nam Quảng Trị trở vào đến khu vực phía bắc của duyên hải Nam Trung Bộ có xu hướng cao hơn so với trung bình nhiều năm, cần đề phòng nguy cơ xảy ra lũ quét và trượt lở đất.

Trong tháng 12/2025, không khí lạnh  tiếp tục có xu hướng gia tăng về tần suất, cường độ và có thể xuất hiện tình trạng rét đậm, rét hại ở miền Bắc nhưng tập trung tại khu vực vùng núi phía Bắc. Không khí lạnh tiếp tục hoạt động mạnh trong các tháng 1 và 2 năm 2026, gây ra các đợt rét đậm, rét hại.

Khu vực Nam Bộ có khả năng xuất hiện nắng nóng từ khoảng đầu tháng 3/2026 ở miền Đông Nam Bộ; sau đó từ cuối tháng 3 đến đầu tháng 4/2026, nắng nóng có xu hướng gia tăng cường độ và mở rộng dần sang khu vực miền Tây Nam Bộ (tương đương với TBNN). Khu vực Tây Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Huế có khả năng xuất hiện nắng nóng từ khoảng tháng 4/2026.