Ngành Khí tượng - Thủy văn đồng hành phát triển cùng đất nước

Ngành Khí tượng thủy văn góp dữ liệu cốt lõi cho quản lý môi trường, phòng chống thiên tai và định hướng phát triển bền vững trong mọi giai đoạn.

Trong hành trình xây dựng và bảo vệ đất nước, có một ngành khoa học thầm lặng. 80 năm - một hành trình không chỉ là kỹ thuật, mà còn là câu chuyện về con người, trách nhiệm và tầm nhìn của một quốc gia trước thiên tai. Đó là ngành Khí tượng Thủy văn. Những trạm quan trắc nhỏ trên đảo, hay phòng dự báo trung tâm, mỗi con số, mỗi bản tin là một mảnh ghép của an toàn mùa màng và cuộc sống người dân.

Ngày 3/10/1945, Sắc lệnh 41 đặt nền móng cho ngành với những trạm quan trắc thô sơ ở chiến khu Việt Bắc, những cán bộ đầu tiên đã giữ mạch số liệu giữa bom đạn để phục vụ kháng chiến và dân sinh. Nhiều cán bộ đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ; đó là phần máu thịt của lịch sử ngành.

PV Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Nguyên Quan trắc Khí tượng Khu 5m Ban Sản xuất Nông nghiệp Khu Trung bộ

Lời kể của một quan trắc Trà My - là lời kể của hàng nghìn người lao động khí tượng đã đứng giữa thiên nhiên, quan sát, ghi chép và cảnh báo.

Từ sau 1975, ngành mở rộng mạng lưới, hội nhập quốc tế và bước vào kỷ nguyên số - mô hình dự báo số trị, siêu máy tính, radar và hệ thống trạm tự động đã giúp nâng cao độ chính xác và tốc độ phát tin. Mạng trạm đã phát triển từ vài chục tới gần 2.000 trạm; tỷ lệ tự động hóa hiện đạt trên 70–80%. Những tiến bộ này không chỉ là kỹ thuật, mà là cơ sở cho an toàn xã hội và phát triển kinh tế.

PV GS.TS Nguyễn Đức Ngữ, Nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thuỷ văn

Biến đổi khí hậu đã biến tần suất và cường độ thiên tai thành chuyện thường trực. Mưa bão hay hạn hán kéo dài, triều cường bất ngờ, tất cả đặt ngành Khí tượng trước nhiệm vụ nặng nề hơn bao giờ hết: không chỉ dự báo, mà phải dự báo sớm, chính xác và truyền thông hiệu quả tới cộng đồng.

PV Ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Đà Nẵng

Đà Nẵng chỉ là một ví dụ. Ở quy mô quốc gia, yêu cầu là đồng bộ dữ liệu, kết nối liên ngành và đưa dự báo vào quy hoạch - từ nông nghiệp, quản lý nước tới giao thông và đô thị hóa.

PV Ông Nguyễn Thượng Hiền, Cục trưởng Cục Khí tượng thuỷ văn

80 năm là bài học về kiên trì và sáng tạo. Ngành Khí tượng Thủy văn đã đi từ những trạm đơn sơ đến hệ thống quan trắc và dự báo phức tạp, nhưng trọng tâm vẫn không đổi: phục vụ đời sống, bảo vệ mùa màng và chung tay với nông nghiệp - vì một đất nước bền vững trước biến đổi khí hậu./.