| Đồng bằng sông Cửu Long được xem là vựa lúa, vựa trái cây và thủy sản lớn nhất cả nước, tuy nhiên vùng đất này đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, hạn hán và sụt lún đất. Trước thực tế đó, trong những năm qua, Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đầu tư hàng chục ngàn tỷ đồng xây dựng hàng loạt công trình thủy lợi quy mô lớn, góp phần kiểm soát nguồn nước, phục vụ sản xuất và ổn định đời sống cho hàng triệu người dân nơi đây. Sau đây mời quý vị và các bạn xem phóng sự do Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện. |
| Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, việc đầu tư xây dựng hệ thống công trình thủy lợi tại ĐBSCL là yêu cầu cấp bách hiện nay. Những dự án lớn như cống Cái Lớn – Cái Bé, âu thuyền Ninh Quới, cống âu Rạch Mọp, hay cống Nguyễn Tấn Thành đã hình thành mạng lưới liên hoàn giúp kiểm soát mặn, giữ ngọt, chủ động nguồn nước ngọt cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt. |
| PHÁT BIỂU Ông NGUYỄN HỒNG KHANH, Phó Cục trưởng Cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường): “Từ khi có các công trình thủy lợi, hầu như không còn ảnh hưởng của hạn mặn đối với sản xuất lúa cũng như cấp nước cho nuôi trồng thủy sản. Chúng tôi đánh giá rất cao hiệu quả của các công trình đã được đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác trong giai đoạn vừa qua.” |
| Theo đó, thủy lợi không chỉ là “hạ tầng nước” mà là nền tảng bảo đảm cho an ninh lương thực, ổn định đời sống hàng triệu nông dân vùng hạ lưu sông Mekong. Một trong những công trình tiêu biểu là Cái Lớn – Cái Bé, khởi công năm 2019, khánh thành năm 2022, với tổng vốn đầu tư hơn 3.300 tỷ đồng. Công trình được ví như “lá chắn nước ngọt” của vùng ĐBSCL, điều tiết nguồn nước cho gần 384.000 ha đất nông nghiệp, phục vụ sinh kế và ổn định cuộc sống người dân. |
| Thủ tướng Chính phủ PHẠM MINH CHÍNH: “Đây là công trình của ý Đảng, lòng dân của trí tuệ và bản lĩnh người Việt Nam. Trong điều kiện khó khăn, chúng ta đã phấn đấu vươn lên, phục vụ cho mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, chuyển từ tư duy ‘chống đỡ thiên nhiên’ sang ‘chủ động thích ứng’ ”. |
| Không chỉ Cái Lớn – Cái Bé, nhiều công trình khác như cống Nguyễn Tấn Thành, âu thuyền Rạch Mọp cũng được hoàn thành vượt tiến độ, mang lại hiệu quả thiết thực cho địa phương.Đây là kết quả nỗ lực của các đơn vị thi công như Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng Thủy lợi 10 – đơn vị chủ lực tại thi công các công trình trình lợi do Bộ Nông nghiệp và Môi trường dầu tư xây dựng tại khu vực ĐBSCL. |
| PHÁT BIỂU Ông NGUYỄN QUANG DŨNG, Phó Giám đốc Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 10: “Các công trình kiểm soát nguồn nước giai đoạn 2021–2025 đã phục vụ rất tốt cho địa phương trong sản xuất và sinh hoạt. Như cống Nguyễn Tấn Thành hoàn thành vượt tiến độ, giúp Tiền Giang và Đồng Tháp hai mùa liền không phải đắp đập tạm, tiết kiệm hàng chục tỷ đồng. Tương tự, cống âu thuyền Rạch Mọp cũng giúp kiểm soát mặn kịp thời trong mùa khô 2024–2025”. |
| Những kết quả này cho thấy, đầu tư thủy lợi không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp các địa phương chủ động thích ứng biến đổi khí hậu, bảo vệ mùa màng và đời sống người dân.Theo các chuyên gia, hệ thống công trình thủy lợi đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao giá trị nông sản, hướng đến phát triển nông nghiệp xanh, thân thiện môi trường. |
| PHÁT BIỂU PGS.TS. Ông NGUYỄN PHÚ QUỲNH, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam: “Đối với khu vực ĐBSCL, công tác thủy lợi có ý nghĩa quyết định đến năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Việc đầu tư các công trình lớn như Cái Lớn – Cái Bé hay hệ thống kiểm soát nguồn nước khác đã góp phần rất lớn cho phát triển kinh tế vùng trong những năm gần đây”. |
Qua 80 năm hình thành và phát triển, công tác thủy lợi luôn giữ vai trò trụ cột, giúp nông nghiệp ĐBSCL phát triển ổn định, gắn kết hài hòa với môi trường sinh thái. Những công trình thủy lợi trên không chỉ là minh chứng cho năng lực và sự tận tâm của đội ngũ làm thủy lợi, mà còn là “lá chắn” giúp ngành nông nghiệp và môi trường ĐBSCL tự tin thích ứng với biến đổi khí hậu, hướng tới nền nông nghiệp xanh, phát thải thấp và phát triển bền vững. |
| Có thể nói, những công trình thủy lợi quy mô lớn không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế – xã hội rõ rệt, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược của Chính phủ và Bộ Nông nghiệp trong ứng phó biến đổi khí hậu.Thời gian tới, nhiều dự án mới sẽ tiếp tục được triển khai, hoàn thiện hệ thống kiểm soát nguồn nước toàn vùng – hướng đến mục tiêu “Chủ động – Thích ứng – Phát triển bền vững” cho Đồng bằng sông Cửu Long – vùng đất trù phú nhưng cũng đầy thách thức của đất nước. |
