Những sáng kiến tiết kiệm, hiệu quả góp phần chống sói lở ở miền Tây

ĐBSCL chủ động ứng phó thiên tai, bảo vệ sinh kế và phát triển bền vững

MC DẪN ĐẦU: Thưa quý vị và các bạn! Đồng bằng sông Cửu Long – vùng đất trù phú của Việt Nam, với hơn 2,4 triệu hecta đất canh tác nông nghiệp và gần 700 ngàn hecta nuôi trồng thủy sản. Vùng đất này cung cấp hơn 55% sản lượng gạo, 60% thủy sản và 70% trái cây cho cả nước. Thế nhưng, trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến vùng đất này. Hạn hán, xâm nhập mặn, ngập lụt và sụt lún đất đang đe dọa trực tiếp đến sinh kế của hàng triệu người dân. Trước những thách thức đó, từ Trung ương đến địa phương, cùng với sự chung tay của các viện, trường và tổ chức quốc tế, nhiều giải pháp đã được triển khai, giúp đồng bằng từng bước vượt qua khó khăn và phát triển bền vững. Sau đây, mời quý vị và các bạn cùng theo dõi phóng sự do Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện.

=========================================================

Theo thống kê của Bộ nông nghiệp và Môi trường, trung bình mỗi năm Đồng bằng sông Cửu Long mất từ 300 đến 500 hecta đất do sạt lở bờ sông, bờ biển. Tốc độ sụt lún trung bình toàn vùng hơn 1 cm mỗi năm, đây là con số đáng báo động, cho thấy hệ sinh thái và môi trường của vùng đang chịu sức ép rất lớn.

PHỎNG VẤN Ông ĐỖ ĐỨC DŨNG - Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam): “Tình hình thiên tai và các dự báo cho thấy biến đổi khí hậu tại ĐBSCL đang có xu hướng gia tăng. Do đó, chúng ta cần chuẩn bị những giải pháp thích hợp để giảm thiểu tác động. Nếu không có các biện pháp ứng phó kịp thời, tình trạng sạt lở, sụt lún và xói lở bờ sông – bờ biển sẽ ngày càng nghiêm trọng.”

Cà Mau, vùng đất cực Nam của Tổ quốc, là một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất. Trong tổng số 254 km bờ biển, có đến 188 km bị sạt lở, và hơn 5.300 ha đất sản xuất, đất ở và rừng ngập mặn đã biến mất chỉ trong hơn một thập kỷ qua. Để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, được sự hỗ trợ của Bộ Nông nghiệp và các viện, trường chuyên ngành, tỉnh Cà Mau đã triển khai nhiều công trình bảo vệ bờ biển.

Đến nay, địa phương đã đầu tư được 78 km kè ven biển với tổng vốn hơn 2.700 tỷ đồng, góp phần bảo vệ hàng chục ngàn hecta đất sản xuất và hàng vạn hộ dân vùng ven biển.

Ông NGUYỄN THANH TÙNG - Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau: “Đối với tỉnh Cà Mau chúng tôi đánh giá được hiện nay đối với các công trình như là đê biển Tây và các hệ thống kè bảo vệ đê được các tổ chức quốc tế cũng như các bộ, ngành trung ương đánh giá rất cao trong thời gian qua…”.

Ông NGUYỄN VĂN VÃNG - Xã Đá Bạc, Tỉnh Cà Mau: “Tôi đánh dấu từng mốc là ở đây mỗi năm nó lở 7-8 mét, nói chung đất nó không có bồi, nói chung lo lắng lắm lúc nào cũng chuẩn bị tư thế chạy, thì mùa màng năm nào cũng bắp bênh, khi xây dựng đê này đã giúp đỡ rất nhiều”.

Bên cạnh việc hỗ trợ của Trung ương trong việc đầu từ các công trình kiên cố để ứng phó với sạt lở thì tỉnh Cà Mau cũng triển khai nhiều công trình ứng phó tạm thời tại các điểm sạt lở nghiêm trọng. Công trình kè tạm chi chi phí thấp với tên gọi "Kè đá khan" tại xã Khánh Lâm, được xem giải giả pháp hữu hiệu trong việc ứng phó với sạt lở trong tình huống khẩn cấp.

PHỎNG VẤN Bà PHAN THỊ KIỀU - Xã Khánh Lâm, tỉnh Cà Mau: “Mọi lần không có bờ kè này thì nước lên dữ lắm, ngập hết trơn luôn. Giờ tấn được bờ kè này thì đỡ nhiều lắm, như trước 10 thì đỡ được 7–8 phần.”

Trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế, tỉnh Cà Mau cũng linh hoạt triển khai nhiều giải pháp tạm thời tại các điểm sạt lở nghiêm trọng như kè đá khan, kè rọ đá, kè lát mái, với tổng chiều dài hơn 18 km, góp phần bảo vệ đời sống và sản xuất của người dân.

PHỎNG VẤN Ông LÊ VĂN SỬ - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau:“Hàng năm tỉnh chỉ đạo ngành chức năng rà soát, đánh giá tình hình xói lở trên toàn bờ biển. Từ đó xác định và phân loại mức độ nguy hiểm để đưa ra giải pháp phù hợp trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế. Chính vì thế, địa phương đã triển khai nhiều loại hình kè và mô hình khác nhau, phù hợp với thực tế từng khu vực.”

Song song với nỗ lực của địa phương, các viện, trường, các doanh nghiệp và tổ chức quốc tế cũng đang tiếp tục đồng hành, hỗ trợ về khoa học và kỹ thuật để hoàn thiện các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậucho vùng ĐBSCL.

PHỎNG VẤN Ông ĐỖ ĐỨC DŨNG - Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam: “Để giúp ĐBSCL phát triển bền vững, cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các giải pháp dài hạn và ngắn hạn, giữa công trình và phi công trình. Khi các bên – chính quyền, người dân và các tổ chức – cùng hành động, chúng ta có thể giúp vùng đồng bằng phát triển ổn định và bền vững hơn.”

Từng tuyến đê, từng công trình kè, từng cánh rừng ngập mặn không chỉ giúp bảo vệ đất, bảo vệ sinhĐBSCL chủ động ứng phó thiên tai, bảo vệ sinh kế và phát triển bền vững kế, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của cả vùng đồng bằng, hướng tới một tương lai an toàn hơn, xanh hơn và bền vững hơn cho người dân miền Tây.

=========================================================

MC KẾT:  Trước những thách thức ngày càng lớn của biến đổi khí hậu, Đồng bằng sông Cửu Long và đặc biệt là tỉnh Cà Mau, đang từng bước khẳng định quyết tâm thích ứng bằng hành động cụ thể, từ việc đầu tư công trình, trồng rừng ngập mặn đến thay đổi sinh kế. Với sự chung tay của Nhà nước, khoa học và người dân, vùng đất nơi cuối trời Tổ quốc này đang kiên cường gìn giữ từng tấc đất, từng rừng cây vì một tương lai xanh và bền vững cho cả đồng bằng.