Nhờ cải thiện giống và quy trình canh tác, cây sắn đang được giữ vững vị thế cây trồng chủ lực trước nhiều mối nguy dịch bệnh.
Tây Ninh được xem thủ phủ sắn cả nước với diện tích hơn 61.000 ha sắn. Năm 2017, bệnh khảm lá sắn xuất hiện đầu tiên tại đây, rồi nhanh chóng lan ra nhiều tỉnh, đe dọa sinh kế của hàng triệu nông dân.
Từ thực tế ấy, giới khoa học đã vào cuộc, khởi động dự án “Nghiên cứu ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn tạo giống sắn kháng bệnh khảm lá” Sau ba năm nghiên cứu. Dự án đã tìm ra hơn 10 dòng sắn triển vọng, cho năng suất từ 45-50 tấn/ha, hàm lượng tinh bột đạt 26-27%, và đặc biệt là kháng tốt bệnh khảm lá - loại virus từng khiến nhiều giống sắn truyền thống bị “xóa sổ”.
GS.TS Lê Huy Hàm, Chủ nhiệm dự án Nghiên cứu giống sắn kháng bệnh khảm lá:Sau ba năm, chúng tôi đã tìm được hơn một chục dòng sắn có năng suất cao, hàm lượng tinh bột cao và khả năng kháng bệnh khảm lá. Đây là những dòng rất hứa hẹn để đưa vào sản xuất. Một thành tựu nữa là chúng tôi đã bước đầu xây dựng được bản đồ các gen kháng bệnh, gen liên quan đến hàm lượng tinh bột và gen liên quan đến độ phân cành của cây. Những kết quả này có thể phát triển thành các chỉ thị phân tử, phục vụ cho công tác chọn tạo giống trong thời gian tới.
Anh Đặng Minh Tiến là một trong những nông dân đầu tiên tham gia trồng khảo nghiệm dự án. Kết quả cho thấy, các giống mới không chỉ kháng khảm, năng xuất cao còn giảm chi phí đầu tư.
Anh Đặng Minh Tiến, Nông dân trồng sắn, xã Tân Hội, tỉnh Tây Ninh:Những giống thực nghiệm ở đây đã được trồng thử nghiệm hơn 5 năm rồi. Nói chung, đây là những giống được chọn lọc kỹ, mang tính tối ưu, có khả năng hạn chế sâu bệnh tốt. Đối với giống mới đang trong giai đoạn khảo nghiệm, mật độ và lượng phân bón sử dụng rất thấp so với thực tế hiện nay. Nếu như những giống mà nông dân thường trồng có chi phí phân bón bình quân khoảng 12–15 triệu đồng/ha, thì giống khảo nghiệm này chỉ cần khoảng 6–8 triệu đồng/ha, tức là giảm gần một nửa chi phí so với thông thường.
Việt Nam hiện có gần 600.000 ha sắn, giải quyết việc làm và tạo thu nhập cho hàng triệu nông dân. Cùng với sự vào cuộc nhà khoa học, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quy trình canh tác sắn bền vững, giúp cây sắn tiếp tục khẳng định vai trò cây trồng chủ lực, mang lại sinh kế bền vững cho hàng triệu hộ nông dân trên cả nước.
TS Đinh Công Chính, Phó Trưởng phòng Cây lương thực - Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật:Năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã phê duyệt Đề án phát triển bền vững ngành hàng sắn tại Quyết định số 1115, ký ngày 17/4/2024. Đề án phát triển bền vững ngành hàng sắn, cùng với quy trình canh tác bền vững và quy trình nhân – sản xuất giống sắn sạch bệnh, chính là một “gói kỹ thuật” quan trọng, làm cơ sở để nâng cao năng suất và sản lượng cây sắn trong thời gian tới.
Từ một loại cây từng giúp người dân thoát nghèo, cây sắn nay đang được “hồi sinh” mạnh mẽ nhờ tiến bộ khoa học và định hướng phát triển bền vững từ Nhà nước. Khi khoa học gắn liền với đồng ruộng và chính sách đi cùng người nông dân, cây sắn “cây của người nghèo” sẽ tiếp tục khẳng định vị thế cây trồng chủ lực, góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo bền vững ở Việt Nam.
