“Nhờ sự hỗ trợ từ Liên hợp quốc, chúng tôi đã có thể thiết kế lưới điện thông minh, từ đó tích hợp để đảm bảo nguồn cung năng lượng từ năng lượng tái tạo phù hợp với ưu tiên quốc gia”, ông Evy Haryadi, Giám đốc phụ trách quy hoạch truyền tải và hệ thống điện tại Công ty điện PT Perusahaan Listrik Negara (PLN).
“Nỗ lực này là bước tiến lớn trong nỗ lực khử carbon hệ thống năng lượng của Indonesia”, ông nói thêm.
Trước đó, trong chuyến thăm tới Jakarta, Cố vấn đặc biệt của Tổng thư ký Liên hợp quốc về Hành động khí hậu và chuyển dịch công bằng Selwin Hart nhấn mạnh, sáng kiến lưới điện thông minh là một phần quan trọng trong kế hoạch lớn hơn của Liên hợp quốc nhằm hỗ trợ Indonesia chuyển dịch năng lượng công bằng.
Các nỗ lực này cũng bao gồm sự hỗ trợ của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) nhằm đưa năng lượng tái tạo tới các quần đảo xa xôi, không được liên kết với lưới điện quốc gia và sự tham gia của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) trong hỗ trợ Indonesia đào tạo nhân lực tham gia thị trường việc làm xanh.
“Liên hợp quốc đang phối hợp chặt chẽ với Chính phủ Indonesia để hỗ trợ quốc gia này thực hiện các mục tiêu chuyển dịch năng lượng, phù hợp với Mục tiêu phát triển bền vững (SDG). Chúng tôi tham vấn nhanh chóng và cung cấp kiến thức kỹ thuật để giúp đẩy nhanh tiến trình đạt được các mục tiêu quốc gia về năng lượng xanh”, bà Gita Sabharwal, Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Indonesia cho biết.
Mục tiêu chuyển dịch năng lượng của Indonesia
Kế hoạch kinh doanh và cung cấp điện giai đoạn 2025-2034 của Indonesia, công bố vào tháng 5/2025 đã đề ra những sự thay đổi chiến lược hướng tới tương lai năng lượng sạch và thu hút đầu tư. Trong đó, nâng công suất điện tái tạo lên 42,6 GW và lưu tữ 10,3 GW. Đồng thời, giới hạn công xuất điện mới sản xuất bằng nguồn năng lượng tái tạo xuống 16,6 GW.
Theo giới chức nước này, Kế hoạch được đưa ra đồng nhất với cam kết khí hậu của Indonesia nhằm thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao khả năng tự chủ về năng lượng.
Các tấm pin mặt trời được lắp đặt tại nhiều nơi ở Indonesia. Ảnh: UN Indonesia.
Trong đó, Indonesia đang xây dựng hệ thống truyền tải điện bao gồm lưới điện thông minh và trung tâm điều khiển - có vai trò quản lý nguồn cung điện cũng như nhu cầu sử dụng điện. Dự kiến, các công trình sản xuất năng lượng tái tạo tại Indonesia sẽ tăng lên sau khi Trung tâm điều khiển lưới điện JAMALI hoàn tất quá trình hiện đại hóa cơ sở.
Trước đây, lưới điện thường được thiết kế để tiếp nhận điện từ các nguồn cung ổn định, như than đá, khí tự nhiên hoặc thủy điện. Tuy nhiên, đặc tính của các nguồn năng lượng tái tạo lại khác: Như điện mặt trời chỉ có thể được sản xuất trong điều kiện trời sáng, có mặt trời, hay điện gió chỉ hoạt động khi có gió.
Do đó, với hệ thống truyền tải điện thông minh, trung tâm điều khiển phải có khả năng điều chỉnh nguồn điện đầu vào từ nguồn năng lượng tái cạo và cân bằng chúng với các nguồn điện ổn định khác từ than đá, dựa trên điều kiện thời tiết và nhu cầu tiêu thụ điện trong thời gian thực. Ngoài ra, trung tâm cũng có nhiệm vụ vận hành các cơ sở lưu trữ quy mô lớn để dự trữ lượng điện dư, như nguồn điện mặt trời tạo ra trong ban ngày.
Trung tâm điều khiển lưới điện JAMALI phụ trách khoảng 79% công suất phát điện của Indonesia. Thiết kế hệ thống lưới điện thông minh do đơn vị thuộc Liên hợp quốc cung cấp cho phép trung tâm điều khiển tích hợp các khả năng dự báo năng lượng tái tạo và các công cụ phân tích lưới điện để hỗ trợ tính ổn định và an ninh, cùng nhiều tính năng tiên tiến khác.
Thiết kế kỹ thuật chi tiết cho Trung tâm điều khiển chính của JAMALI sẽ hợp nhất 5 trung tâm điều khiển trong khu vực thành 2 để nâng cao hiệu quả trong khi vẫn có năng lực dự phòng. Liên hợp quốc đã hoàn tất quy trình đấu thầu và lựa chọn nhà cung cấp để triển khai thiết kế, đồng thời đang xây dựng năng lực cho đội ngũ nhân viên PLN tham gia vận hành trung tâm điều khiển để quản lý công nghệ mới một cách hiệu quả.
Từ thiết kế đến vận hành
Công nhân và kỹ sư xây dựng hiện đang làm việc tại cơ sở của PLN ở Depok, ngoại ô Jakarta, để triển khai thiết kế do UNOPS cung cấp. Trung tâm điều khiển dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025. Trong giai đoạn này, UNOPS chịu trách nhiệm giám sát các nhà cung cấp được lựa chọn, những người đang xây dựng, lắp đặt, cấu hình và cuối cùng là đưa trung tâm mới vào vận hành.
Công việc đang tiến triển đúng tiến độ. Các tòa nhà mới phần lớn đã hoàn thành, và việc lắp đặt hệ thống giám sát công nghiệp - trọng tâm vận hành trung tâm điều khiển - đến nay đã đạt được 40%. Dựa trên thành công của sáng kiến này, các bên đang tiếp tục thảo luận để mở rộng thiết kế ra 4 trung tâm điều khiển quản lý nguồn cung cấp điện trên các đảo khác trên khắp đất nước.
Indonesia đang áp dụng công nghệ phát triển lưới điện thông minh nhằm thực hiện các mục tiêu về chuyển dịch năng lượng. Ảnh: UN Indonesia.
Văn phòng Dịch vụ Dự án Liên hợp quốc (UNOPS) hỗ trợ quá trình hiện đại hóa này thông qua chương trình Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Đông Nam Á (ETP), chương trình cung cấp chuyên môn kỹ thuật cho các quốc gia đối tác trong khu vực để hỗ trợ các cam kết năng lượng quốc gia của họ phù hợp với Thỏa thuận Paris và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG). ETP là quan hệ đối tác đa phương, được hỗ trợ bởi chính phủ Úc, Canada, Pháp, Đức, Vương quốc Anh và các nhà tài trợ từ thiện. ETP hoạt động tại Indonesia, Philippines và Việt Nam, cũng như ở cấp khu vực ASEAN, và hợp tác huy động và điều phối các nguồn lực nhằm tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng trong khu vực.
Bà Sabharwal cho biết: "Việc nâng cấp trung tâm điều khiển hứa hẹn sẽ là một bước ngoặt cho cơ cấu năng lượng của Indonesia".
“Sự hỗ trợ của chúng tôi là một ví dụ điển hình về sự hỗ trợ của Liên hợp quốc tại các quốc gia có thu nhập trung bình gồm hoạt động hậu trường và cung cấp chuyên môn kỹ thuật cốt lõi. Chúng tôi hỗ trợ ưu tiên an ninh năng lượng của chính phủ bằng cách đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh”, bà nói thêm.
