Quá trưa, tôi ghé lại Cụm công nghiệp phường Bình Định (tỉnh Gia Lai), nơi người trồng cúc bán Tết ở đây thường tận dụng những khoảnh đất còn trống chưa được xây dựng và những vỉa hè rộng của Cụm công nghiệp để đặt những chậu cúc. Tôi nghĩ bụng không chắc sẽ gặp được ai vì đã quá trưa. Không ngờ từ xa, tôi thấy một đàn ông trung niên còn cặm cụi với những chậu cúc đang lên xanh mơn mởn. Đến gần mới biết đó là anh Nguyễn Văn Tuấn (56 tuổi), người có thâm niên hơn 15 năm trồng cúc ở đường Thanh Niên (phường Bình Định).

Anh Nguyễn Văn Tuấn cặm cụi bên những chậu cúc. Ảnh: V.Đ.T.
Anh Tuấn vừa tỉ mẩn nhổ từng cọng cỏ mọc trong những chậu cúc và lựa ngắt từng chiếc lá bị bệnh vừa trò chuyện. Năm nay anh trồng 350 chậu cúc đại đóa với cỡ chậu 50cm.
“Năm ngoái thời tiết bất thuận, mưa kéo dài, không có ánh nắng mặt trời nên cúc không được đẹp. Dù vậy 2 năm liền vừa qua giá cúc Tết khá ổn định, chậu cỡ 50cm năm ngoái tôi bán sỉ được giá 350.000đ/chậu. Không lời lãi gì nhiều nhưng với giá này người trồng cúc cũng kiếm được ngày công, có tiền cho con cái ăn Tết. Năm nay thời tiết thuận lợi hơn, nắng ít mà mưa cũng vừa nên cúc phát triển tốt. Cúc là cây 'nắng không ưa, mưa không chịu', nắng quá thì tốn công tưới, mưa quá thì cúc bị bệnh, rụng hết lá chân bán không ai mua”, anh Tuấn cho hay.
Cũng như mọi năm, năm nay anh Tuấn mua giống cúc đại đóa từ Đà Lạt. Dân trồng cúc ở phường Bình Định có người mua giống cúc từ Đà Lạt, có người mua giống ở xã Tuy Phước Bắc (Gia Lai), riêng anh Tuấn chọn giống cúc Đà Lạt vì theo anh có màu vàng đẹp hơn, sắc sảo hơn. 350 chậu cúc của anh Tuấn xuống giống vào ngày 1/9 (nhằm mùng 10/7 âm lịch), hiện cúc đang lên xanh mơn mởn.

Những chiếc lá bị đốm đen là dấu hiệu bệnh bã trầu xuất hiện gây hại cây hoa cúc. Ảnh: V.Đ.T.
Những ngày vừa qua do ảnh hưởng 2 cơn bão số 10 và 11, trên địa bàn có mưa nhiều nên những chậu cúc đã xuất hiện những chiếc lá lốm đốm đen - dấu hiệu của bệnh bã trầu. “Cứ mưa liên tục 4 - 5 ngày là cúc bị bệnh ngay. Cúc thường bị bệnh gỉ sắt và bã trầu. Những bệnh này rất khó trị, bơm thuốc thì hết bệnh nhưng ngưng bơm thuốc là tái bệnh ngay”, anh Tuấn chia sẻ.
Hiện cúc ở khu vực phường Bình Định đa số đã được ngắt ngọn lần nhất, khoảng 1 tháng nữa sẽ ngắt ngọn lần 2 để cây tỏa nhiều cành, sau đó để phát triển chiều cao cho đến khi bán. Người trồng cúc bán Tết đổ công sức, chi phí rất lớn, nhất là trong giai đoạn này mọi vật tư như phân bón, thuốc BVTV, đất trồng cúc... đều tăng giá.
Giá chậu năm nay tăng lên 20.000đ/chậu, lại tốn tiền vận chuyển chậu về nơi trồng. Giá tre cắm cọc cho chậu cúc lẫn công chặt cũng cao. Tre mua trong bụi trên 15.000đ/cây, thuê công chặt tốn thêm 400.000đ/công.

Những khu đất trống trong Cụm công nghiệp phường Bình Định được người trồng cúc mượn tạm để tạo sinh kế dịp cuối năm. Ảnh: V.Đ.T.
Trồng cúc bán Tết như “bỏ hũ bùng binh”, lấy công làm lời, chi phí mỗi thứ một ít không thể tính được, đến khi bán cầm tiền một cục. Trừ những công đoạn không thể trì hoãn thời gian người trồng cúc mới thuê công làm, chứ công việc hằng ngày họ tự làm hết, từ tưới tắm đến nhổ cỏ, lặt lá khô do bệnh bã trầu để bệnh khỏi lây lan, mỗi ngày bà con phải làm từ sáng sớm đến chiều tối mới về đến nhà.
Cơ cực tứ bề mà Tết đến cúc bán chạy, giá cao người trồng mới nở được nụ cười, gặp những năm cúc ế, nhiều nhà vườn phải bán giá rẻ như cho.
“Phường Bình Định là địa phương có truyền thống trồng cúc bán Tết với số lương hàng chục ngàn chậu. Trồng cúc là nghề kiếm tiền tiêu Tết của nhiều nông dân trong thời điểm cuối năm”, ông Lê Quốc Cường, Chủ tịch UBND phường Bình Định cho hay.