Tham dự Hội nghị có ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường; ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và lãnh đạo, chuyên gia các cục, vụ trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Về phía tỉnh Sơn La có ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Hưng Yên, Phú Thọ. Cùng đại diện các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, cung ứng giống, vật tư nông nghiệp và các HTX tiêu biểu trong nước và trên địa bàn tỉnh.
Thứ trưởng Bộ NN-MT Phùng Đức Tiến cùng Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Nguyễn Thanh Công dự và chủ trì Hội nghị phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nhãn Ánh vàng 205. Ảnh: Đức Bình.
Mở hướng tăng thu nhập cho nông dân
Theo Viện Nghiên cứu Rau quả, nhãn Ánh vàng 205 được tuyển chọn từ nguồn gen nhập nội, đánh giá thích ứng tại Sơn La từ năm 2018, chính thức công bố lưu hành năm 2021. Giống có khả năng sinh trưởng khỏe, quả to (14-15 g/quả), tròn, vỏ quả dày, cùi giòn thơm, độ brix trên 22%, tỷ lệ cùi đạt trên 68%. Năng suất 60-70 kg/cây, tương đương 19-22 tấn/ha, cao hơn hẳn nhiều giống đang canh tác phổ biến.
Song song với đặc tính ưu việt, các nghiên cứu về kỹ thuật ghép cải tạo, thâm canh tổng hợp, xử lý cận và sau thu hoạch cũng đã được áp dụng, giúp nâng cao năng suất, hạn chế rụng quả, cải thiện mẫu mã và kéo dài thời gian bảo quản từ 15-20 ngày. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhu cầu xuất khẩu nông sản ngày càng khắt khe về chất lượng và logistics.
Giai đoạn 2023-2025, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia được Bộ Nông nghiệp và Môi trường giao triển khai nhiệm vụ xây dựng và phát triển mô hình nhãn Ánh vàng 205 theo tiêu chuẩn VietGAP tại Sơn La. Nhiệm vụ đã tập trung xây dựng 50 ha mô hình sản xuất nhãn Ánh vàng 205, gồm 35 ha trồng mới và 15 ha ghép cải tạo; tổ chức các lớp tập huấn quy trình kỹ thuật; truyền thông và liên kết thị trường.
Kết quả bước đầu rất khả quan, cây trồng sinh trưởng và phát triển đều, kháng sâu bệnh tốt hơn giống nhãn truyền thống. Giống nhãn này có thời vụ thu hoạch dài từ 20/7 - 10/9, với năng suất trung bình đạt 15 tấn/ha; giá bán 50.000 - 60.000 đồng/kg vào chính vụ.
Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La kỳ vọng về việc hình thành chuỗi giá trị liên vùng trong sản xuất nông nghiệp. Ảnh: Nguyễn Nga.
Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết: Sơn La hiện có khoảng 19.800 ha nhãn, sản lượng năm nay ước đạt 180.000 tấn. Trong đó, nhãn Ánh vàng 205 là một sản phẩm đã được đưa vào cơ cấu cây trồng của tỉnh, với chất lượng vượt trội, cho thu nhập cao hơn 30-50% so với các giống thông thường.
Hiện nay, Sơn La đang định hướng tập trung phát triển cây ăn quả theo chiều sâu, chú trọng sức khỏe đất, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, hướng tới các thị trường khó tính. Sơn La cũng mong muốn thúc đẩy khâu liên kết vùng, phát triển một nhà máy, một sản phẩm đơn lẻ là chưa đủ; cần hình thành chuỗi giá trị liên vùng, kết nối Sơn La với các tỉnh lân cận để tạo thành vùng nguyên liệu lớn, tránh tình trạng phát triển tự phát, dư thừa nguyên liệu.
Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh: Sản xuất nhãn Ánh vàng 205 muốn hiệu quả phải có cách tiếp cận đồng bộ, gắn chặt với thị trường. Ảnh: Đức Bình.
Khẳng định vai trò trụ cột của khoa học công nghệ
Theo ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, giống nhãn Ánh vàng 205 là giống tốt, nhưng để sản xuất hiệu quả không hề đơn giản nếu cách tiếp cận thiếu đồng bộ. Điều quan trọng là phải tích hợp đồng thời các giải pháp kỹ thuật ngay từ trong mô hình. Lực lượng khuyến nông cần đồng hành sát sao với nông dân, có sự cam kết và chịu trách nhiệm để bà con tiếp cận giống mới một cách bài bản. Các mô hình phải trở thành “lớp học hiện trường”, thu hút nông dân, hợp tác xã tham gia ngay từ đầu, đồng thời gắn chặt với định hướng thị trường và xác định rõ thời điểm tiêu thụ.
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến bày tỏ sự ấn tượng với Sơn La trên những cung đường lên với vùng cao Tây Bắc. Từ một tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, Sơn La đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ nông nghiệp, khẳng định bản lĩnh với những con người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề tồn tại mang tính đặc thù: nông sản phụ thuộc mùa vụ, thu hoạch dồn dập, giá cả bấp bênh. Điều này đặt ra yêu cầu phải làm tốt hơn từ giống, quy trình canh tác, đến sơ chế, chế biến, và tìm thị trường tiêu thụ.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, cây nhãn, với bước đi chắc chắn, chặt chẽ, khép kín, gắn với thị trường, hoàn toàn có thể trở thành ngành hàng xuất khẩu trọng điểm. Ảnh: Đức Bình.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, nhiều vườn nhãn tại Sơn La hiện cho năng suất cao gấp 1,3-1,5 lần trước đây, đem lại thu nhập ổn định cho bà con nông dân. Đây là minh chứng cho hiệu quả khi áp dụng khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất. Cây nhãn, với bước đi chắc chắn, chặt chẽ, khép kín, gắn với thị trường, hoàn toàn có thể trở thành ngành hàng xuất khẩu trọng điểm.
Thứ trưởng Tiến đề nghị địa phương chủ động đề xuất cơ chế, đầu tư hạ tầng cho nông nghiệp từ hệ thống điện, thủy lợi, giao thông, kho bãi… để hỗ trợ bà con tiêu thụ nông sản, hướng tới xuất khẩu.
“Nhìn rộng ra, ngành nông nghiệp đang có một dòng chảy xuyên suốt, liên kết chặt chẽ: từ nghiên cứu - công nhận giống - chuyển giao tiến bộ kỹ thuật - HTX, doanh nghiệp áp dụng - chính quyền địa phương đồng hành - Bộ, ngành hỗ trợ. Tôi rất trân trọng tinh thần của Sơn La và các tỉnh Tây Bắc: say mê, tâm huyết, dám nghĩ dám làm để đưa nông nghiệp Tây Bắc nói riêng, nông nghiệp Việt Nam nói chung lên một tầm cao mới”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
