Huế hướng đến Net Zero: [Bài 3] Tạo nền móng công nghiệp xanh

Năm 2025, UBND TP Huế ban hành Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực quản lý chất thải trên địa bàn thành phố đến năm 2030, nhằm thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định của Việt Nam (NDC) và Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để đạt được điều đó, TP Huế ưu tiên các dự án có mức phát thải thấp, công nghệ sạch, tái sử dụng và tuần hoàn chất thải. Khuyến khích các doanh nghiệp, dự án áp dụng các công nghệ, quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ ít phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực chất thải…

Nhiều dấu ấn quan trọng

TP Huế đang chú trọng đến phát triển các ngành công nghiệp xanh, công nghiệp sạch trong thu hút đầu tư nhằm tạo ra giá trị gia tăng cao nhưng vẫn đảm bảo sự cân bằng với môi trường. 

Tại phường Phú Bài, với tổng diện tích hơn 460ha và vốn đầu tư khoảng 2.600 tỷ đồng, Khu công nghiệp (KCN) Gilimex Huế đã và đang trở thành điểm nhấn quan trọng trong định hướng phát triển mô hình công nghiệp xanh của địa phương.

Không chỉ tập trung thu hút các nhà đầu tư sử dụng công nghệ sạch, các hạng mục nhà xưởng trong KCN này đều dùng vật liệu gạch không nung, hạn chế tối đa sử dụng phụ gia. Tỷ lệ cây xanh chiếm khoảng 22% (khoảng 65ha trên thực tế), đây là con số rất lớn trong khi quy định về diện tích cây xanh tối thiểu trong khu công nghiệp tại Việt Nam hiện nay là 10%.

Cũng tại đây, trạm xử nước thải tập trung được đầu tư đồng bộ, hiện đại với kinh phí 130 tỷ đồng, công suất 7.600m3/ngày đêm. Việc đầu tư mạnh tay cho hạ tầng xử lý nước thải không chỉ giúp đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt, mà còn thể hiện cam kết của KCN Gilimex Huế trong việc xây dựng mô hình sản xuất bền vững, giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái và tạo nền tảng cho phát triển công nghiệp xanh lâu dài.

Ông Phan Dinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần KCN Gilimex cho biết, phát triển công nghiệp xanh đang là xu thế tất yếu, đặc biệt trong bối cảnh về bảo vệ môi trường, giảm phát thải ngày càng được siết chặt. Doanh nghiệp không chỉ phải đáp ứng quy định pháp luật mà còn chủ động chuyển đổi để phù hợp với chuỗi cung ứng toàn cầu đang hướng đến Net Zero. Vì thế, các KCN muốn phát triển lâu dài, bên cạnh đầu tư hạ tầng đồng bộ thì yếu tố cảnh quan, môi trường sạch phải được chú trọng.

“Để KCN xanh, sạch, đẹp, đơn vị đã, đang tập trung xây dựng hạ tầng kỹ thuật và tạo dựng không gian cảnh quan môi trường. KCN đã dành một quỹ diện tích đất lớn cho hệ thống cây xanh, mặt nước và đường giao thông. Ngoài ra, cùng các tuyến đường nội khu, đơn vị cũng quy hoạch xây dựng các tuyến kênh để tiêu thoát nước về mùa mưa, điều hòa không khí vào mùa hè và cân bằng môi trường sinh thái. Toàn bộ KCN khi hoàn thiện có tường vây các hướng, hệ thống điện chiếu sáng, thiết bị giám sát bảo vệ được đầu tư đồng bộ, đảm bảo an ninh. Những ngành nghề sẽ được đầu tư hoạt động sản xuất chủ yếu có công nghệ tiên tiến, kỹ thuật cao, năng lượng sạch về sản xuất điện, điện tử, phụ tùng ô tô, thiết bị y tế, nha khoa, sản phẩm từ cao su, nhựa, chế biến thực phẩm, đồ uống…”, ông Dinh nói.

Song song với các KCN, nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư và dẫn đầu trong mô hình sản xuất xanh. Công ty CP Dệt may Huế (Huegatex, phường Thanh Thủy, TP Huế) vừa khởi công xây dựng Nhà máy May 3 tầng theo tiêu chuẩn LEED của tổ chức Công trình xanh Hoa Kỳ, hướng đến mục tiêu “xanh hóa” nhà máy, nhằm giảm phát thải CO2 cũng như giảm các tác động tiêu cực đến môi trường.

Lãnh đạo Huegatex cho hay, nhờ sự quan tâm của TP Huế cũng như quyết tâm của công ty, Nhà máy May 3 tầng sẽ ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo bằng cách lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời, sử dụng 100% đèn LED nhằm giảm điện năng tiêu thụ, tiết kiệm tài nguyên nước thông qua thiết bị vệ sinh hiệu quả và sử dụng nước tái chế cho hệ thống tưới tiêu. Nhà máy cũng sẽ sử dụng hệ thống nồi hơi điện thay cho nồi hơi đốt bằng nguyên liệu sinh khối, cắt giảm hoàn toàn khí thải từ việc đốt lò hơi ra môi trường, hệ thống xử lý nước thải có tuần hoàn một phần nước thải sau khi xử lý đạt chuẩn vào các hoạt động phòng cháy chữa cháy, tưới tiêu cho cây xanh.

“Sau khi hoàn thành, nhà máy sẽ hoạt động theo mô hình sản xuất xanh, chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững của khách hàng, thị trường. Từ 4 năm trước, công ty đặt mục tiêu giảm 1% lượng khí thải, nước thải và rác thải trên mỗi đơn vị sản phẩm và đã triển khai các giải pháp thực hiện hiệu quả. Hiện công ty tiếp tục thực hiện mục tiêu giảm 3% lượng điện tiêu thụ, bằng việc triển khai lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời áp mái, đầu tư hệ thống quan trắc tự động, đảm bảo nước thải đạt tiêu chuẩn quốc gia. Ngoài ra, công ty cũng sản xuất sản phẩm sợi tái chế, vải sử dụng sợi tái chế và hàng may mặc sử dụng nguyên liệu có thành phần sợi tái chế. Đối với hệ thống lò hơi, lò nhiệt cung cấp hơi cho hoạt động dệt nhuộm, Huegatex sử dụng nguyên liệu sinh khối như bột gỗ, củi trấu để đốt lò nhằm giảm khí thải”, lãnh đạo Huegatex chia sẻ.

Dự án Khu phức hợp sản xuất lắp ráp Kim Long Motor Huế (nằm trong Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô) của Công ty Cổ phần KIM LONG MOTOR Huế cũng là một trong những điển hình trong thu hút công nghiệp xanh thời gian qua tại vùng đất Cố đô.

Nhà máy bia Phú Bài (nằm tại KCN Phú Bài, TP Huế) của Tập đoàn Carlsberg đang vận hành bằng điện tái tạo đạt chuẩn I-REC, kết hợp năng lượng sinh khối, nước thải xử lý bằng công nghệ lọc tiên tiến. Mục tiêu của nhà máy là không phát sinh chất thải chôn lấp vào năm 2025 và đạt Net Zero trong sản xuất vào năm 2028. Carlsberg Việt Nam cũng hướng tới 100% bao bì tái sử dụng hoặc tái chế vào năm 2026.

Với quy mô khoảng 165ha, vốn đầu tư hơn 25.655 tỷ đồng, mức độ tự động hóa của nhà máy chế tạo động cơ đạt 90% và được đánh giá là một trong những dây chuyền tiên tiến nhất tại Việt Nam hiện nay, doanh nghiệp đã xây dựng tổ hợp bao gồm nhiều nhà máy chuyên về sản xuất, lắp ráp xe ô tô, tổ hợp các nhà máy cơ khí, nhà máy sản xuất chế tạo động cơ, hệ thống truyền động và tổ hợp các nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng ô tô, kho ngoại quan và dự kiến phát triển các nhà máy sản xuất công nghệ bán dẫn, chip điện tử phục vụ cho sự phát triển của ngành ô tô trong nước và thế giới. 

Kim Long Motor Huế không chỉ đặt mục tiêu sản xuất xe mà còn chung tay cùng với TP Huế xây dựng hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ xanh, gắn với mục tiêu phát triển bền vững của địa phương. Dự án này là một biểu tượng cho xu hướng chuyển mình mạnh mẽ của các ngành công nghiệp sản xuất ô tô có tỷ trọng nội địa hóa lớn nhất tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, đóng vai trò chủ chốt trong việc tạo ra một hệ sinh thái công nghiệp ô tô, thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và tạo ra hàng nghìn việc làm chất lượng cao cho người lao động.

Hướng đến phát triển bền vững

Ông Phan Quý Phương - Phó Chủ tịch UBND TP Huế nhấn mạnh, trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới một nền kinh tế xanh, tuần hoàn và ít phát thải, Huế xác định rõ chuyển đổi xanh là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để phát triển đột phá. Trong thời gian qua, thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để vừa phát triển kinh tế nhưng không đánh đổi về môi trường và đã đạt được những kết quả tích cực. Trong thu hút đầu tư, thành phố chú trọng đến phát triển các ngành công nghiệp xanh, công nghiệp sạch và công nghiệp kỹ thuật cao nhằm tạo ra giá trị gia tăng cao nhưng vẫn đảm bảo sự cân bằng với môi trường.

Theo ông Phương, để thực hiện mục tiêu chuyển đổi xanh, Huế đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ của thành phố để hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp chuyển hướng sang các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh, đổi mới công nghệ giúp tiết kiệm năng lượng, tài nguyên, sử dụng nhiên liệu sạch, xử lý nước thải tuần hoàn, hạn chế phát thải ra môi trường.

“TP Huế cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để thu hút các dự án đầu tư vào các ngành công nghiệp xanh. Trong thời gian tới, thành phố chú trọng công tác lập quy hoạch, tăng cường quỹ đất phát triển dịch vụ phụ trợ KCN, định hình, phát triển các KCN xanh, KCN sinh thái. Hoàn thiện cơ chế, chính sách, rà soát và ban hành các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế, đất đai, tín dụng và các chính sách hỗ trợ khác cho các dự án công nghiệp xanh, công nghệ cao. Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Nâng cấp và phát triển hạ tầng giao thông, cảng biển, sân bay, cấp điện, cấp nước, thông tin liên lạc, logistics và hạ tầng các KCN, đảm bảo đáp ứng nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp. Ngoài ra sẽ chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao”, ông Phương nhấn mạnh.

Theo ông Lê Trường Lưu - Chủ tịch HĐND TP Huế (nguyên Bí thư Thành ủy), với quan điểm không đánh đổi môi trường và di sản để phát triển kinh tế, thời gian vừa qua, TP Huế đã từ chối không ít dự án công nghiệp tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiêm môi trường. 

“Bên cạnh việc kiểm soát đầu tư, TP Huế cũng tích cực triển khai các giải pháp giảm phát thải carbon, đồng bộ với mục tiêu Net Zero của Chính phủ đến năm 2050. Qua đó không chỉ giúp Huế giảm lượng khí nhà kính mà còn tạo động lực phát triển kinh tế bền vững”, ông Lưu nhấn mạnh.

PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, chuyển đổi xanh, phát triển xanh, phát triển bền vững đang là xu hướng và là yếu tố sống còn không riêng quốc gia, địa phương nào.

“Huế cần xác lập được các chiến lược phát triển xanh đúng tầm, đưa ra các chính sách thu hút đầu tư theo hướng xanh, cần mạnh dạn đề xuất thay đổi, phá bỏ các hệ chính sách không còn phù hợp. Trong quy hoạch tới đây, tôi hy vọng Huế sẽ đi đầu trong chuyển đổi xanh của cả nước”, ông Thiên chia sẻ.

TP Huế sở hữu nhiều lợi thế để phát triển công nghiệp xanh, như nằm trên hành lang kinh tế Đông - Tây, hệ thống giao thông đồng bộ và có sân bay quốc tế Phú Bài, nguồn nhân lực chất lượng từ các trường đại học, cao đẳng, cơ sở đào tạo nghề, các KCN được quy hoạch ưu tiên ngành ít phát thải, thân thiện môi trường.