Huế hướng đến Net Zero: [Bài 2] Tiên phong du lịch giảm phát thải

Du lịch Net Zero đang là một điểm nhấn ở vùng đất Cố đô và Huế cũng là một trong những địa phương tiên phong thực hiện mô hình này. Để giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến mục tiêu Net Zero, TP Huế đang sử dụng phương tiện giao thông xanh trong du lịch, hình thành các tour tuyến, nhiều điểm du lịch cộng đồng giảm nhựa, hạn chế phương tiện sử dụng nhựa, năng lượng tái tạo, ban hành nhiều kế hoạch chi tiết phát triển du lịch bền vững.

Những mô hình du lịch xanh không chỉ nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, giảm phát thải đến người dân, du khách mà còn đang góp phần chuyển đổi xanh cho ngành du lịch Huế.

Du lịch gắn với bảo vệ môi trường

Cách trung tâm thành phố khoảng hơn 10km, Đầm Chuồn (một phần của hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai) đang trở thành một điểm du lịch giảm nhựa mới của TP Huế.

Với sự hỗ trợ của Dự án “Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” (WWF-Việt Nam) và chính quyền địa phương, nhiều cơ sở du lịch dịch vụ đã cam kết thực hành các giải pháp giảm nhựa trong kinh doanh, như chai nhựa dùng một lần được các nhà hàng, homestay thay thế bằng bình thủy tinh có thể tái sử dụng, các cơ sở triển khai sử dụng hộp đựng thực phẩm inox bền chắc, góp phần giảm túi nilon, rác nhựa. Tại homestay, lọ sứ đựng dầu gội và sữa tắm được lắp đặt thay cho đồ nhựa dùng một lần trong hoạt động lưu trú…

Xu hướng Net Zero đang lan tỏa sâu rộng vào đời sống người dân và các hộ kinh doanh xung quanh Đầm Chuồn. Khu vực này còn xuất hiện một điểm refill nước miễn phí được bố trí để phục vụ khách du lịch, giảm thiểu tối đa chai nước nhựa trong mỗi hành trình, cùng với đó là hệ thống bảng hiệu truyền thông, các thùng rác phân loại…

Chị Trương Thị Thu Trang (phường Thuận Hóa, TP Huế) chia sẻ cảm nhận, đã từng nhiều lần ghé thăm Đầm Chuồn để ngắm cảnh và thưởng thức hải sản, nhưng trong lần trở lại cách đây ít ngày, chị Trang không khỏi ngạc nhiên trước những thay đổi tích cực ở đây.

“Những lần trước đến, tôi thấy rác thải nhựa vẫn tồn tại, nhưng giờ thì khác hẳn, không gian sạch sẽ, trong lành hơn. Nhiều cơ sở đã thay thế các vật dụng nhựa bằng sản phẩm thân thiện với môi trường, khiến khách cảm thấy dễ chịu và yên tâm khi trải nghiệm. Tôi nghĩ đây là hướng đi rất đúng đắn, vừa giúp bảo vệ cảnh quan, vừa tạo điểm nhấn cho du lịch Huế xanh và bền vững”, chị Trang chia sẻ.

Trong khi đó, tour trải nghiệm “Một ngày Du lịch Net Zero ở Huế” (Net Zero Tour) cũng đang được Công ty Cổ phần Du lịch iVietnam (iVietnam Travel) triển khai hiệu quả trong thời gian qua.

Tham gia tour, du khách bắt đầu hành trình bằng phương tiện chuyển đổi xanh như xe ô tô điện tiết kiệm năng lượng và xe đạp thân thiện với môi trường, sử dụng chai thủy tinh thay chai nhựa, sử dụng túi vải thay túi ni lông. Tiếp đó, khách dừng chân tại 2 điểm đến là làng sinh thái Thủy Biều (phường Thủy Xuân) và KODO Hue Hub - Tổ hợp Văn hóa - Giáo dục - Nghệ thuật (phường Kim Long). Hoạt động cuối tour là chèo thuyền sup ngắm hoàng hôn, kết hợp với vớt rác bảo vệ nguồn nước sông Hương. Trong bữa ăn thực dưỡng được ưu tiên sử dụng thực phẩm địa phương và cân đối lượng vừa đủ.

Bà Nguyên Anh - CEO iVietnam Travel cho biết, ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường thì trung bình mỗi năm thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa. Riêng với Huế, rác đang tồn tại ở những điểm đến du lịch như đầm phá Tam Giang, biển Thuận An, sông Hương. Vì vậy cần chung tay và đưa ra những giải pháp khắc phục kịp thời. Bên cạnh đó, dự án Net Zero Tour phù hợp định hướng phát triển du lịch xanh của Huế.

Thời gian gần đây, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cũng đã đưa vào vận hành, khai thác dịch vụ xe đạp điện trợ lực để phục vụ du lịch. Điều này không chỉ giúp du khách có thêm trải nghiệm mới mẻ, mà còn góp phần giảm phát thải khí các-bon, hạn chế tiếng ồn và ô nhiễm trong khu vực di sản.

“Huế không chỉ gìn giữ giá trị quá khứ mà còn đang chủ động đổi mới để hướng tới một thành phố di sản xanh, xây dựng hình ảnh và quảng bá điểm đến di tích Huế thân thiện, xanh, sạch đến du khách trong và ngoài nước, qua đó hình thành du lịch gắn liền với phát triển bền vững và trách nhiệm với môi trường”, ông Hoàng Việt Trung - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế chia sẻ.

Tháng 9/2025, TP Huế đã phê duyệt Đề án ‘Thí điểm tuyến du lịch đường thủy kết nối các điểm di sản bằng phương tiện thuyền điện trên sông Hương và các chi lưu’, nhằm đa dạng hóa sản phẩm du lịch, hướng tới mục tiêu phát triển du lịch bền vững, có trách nhiệm và bảo vệ môi trường.

Phát triển du lịch bền vững

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực đời sống, các mô hình phát triển du lịch dựa trên khai thác tài nguyên đơn thuần đang dần lộ rõ giới hạn, và việc phát triển du lịch theo hướng xanh và bền vững đang trở thành xu thế tất yếu. Khi du lịch có trách nhiệm, chúng ta không chỉ gìn giữ được môi trường mà còn tạo ra giá trị lâu dài cho cộng đồng địa phương và nền kinh tế.

Bà Nguyên Anh - CEO iVietnam Travel khẳng định, du lịch phát triển bền vững thì tất yếu phải đi theo hướng du lịch xanh. Đây được xem là hướng đi phù hợp trong bối cảnh hiện nay, nhất là khi Việt Nam đang nỗ lực thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

“Chi phí cho Net Zero Tour của chúng tôi cao hơn tour truyền thống trung bình từ 10-15%, tuy nhiên, giá trị nó mang lại rất lớn. Với thông điệp “Sống chậm qua mỗi chuyến đi”, chúng tôi mong muốn mang đến cho khách hàng một sản phẩm du lịch chất lượng và khác biệt, với những trải nghiệm xanh, gắn liền với thông điệp bảo vệ môi trường, giảm rác thải nhựa và có ý nghĩa quan trọng đối với việc ứng phó biến đổi khí hậu, đặc biệt bù đắp được phần nào khí CO2 mà ngành công nghiệp du lịch đã thải ra môi trường”, bà Nguyên Anh cho hay.

Bà Hoàng Ngọc Tường Vân - Quản lý Dự án “Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” chia sẻ, cho đến nay, dự án đã phối hợp với TP Huế ra đời 4 điểm du lịch cộng đồng giảm nhựa, hứa hẹn thu hút đông đảo du khách và người dân đến tham quan, trải nghiệm xanh, thân thiện với môi trường. WWF-Việt Nam kỳ vọng mô hình giảm nhựa trong du lịch cộng đồng ở Huế sẽ tiếp tục được hoàn thiện, nhân rộng, góp phần xây dựng cộng đồng du lịch xanh, có trách nhiệm, vì một Huế xanh - sạch - sáng và không rác thải nhựa.

Theo bà Trần Thị Hoài Trâm - Giám đốc Sở Du lịch, Huế đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong xu hướng du lịch xanh, du lịch không rác thải nhựa. Đây là chiến lược phát triển du lịch lâu dài, tạo dấu ấn khác biệt. Trong những năm gần đây, thành phố đã thực hiện hàng loạt mô hình điểm về du lịch xanh với tinh thần không muốn Huế chỉ là nơi giữ di sản mà có khát vọng trở thành thành phố của đổi mới, sáng tạo, kết nối quá khứ với tương lai. Du lịch xanh là “chìa khóa” để làm mới giá trị văn hóa, đưa Huế tiến lên mà không đánh mất bản sắc riêng có.

Thời gian tới, ngành du lịch sẽ tiếp tục xây dựng thêm tuyến, tour gắn với du lịch xanh, đặc biệt ở khu vực di sản đồng thời mở các khóa tập huấn, vận động các đơn vị lữ hành, hướng dẫn viên du lịch thực hiện Bộ quy tắc giảm nhựa (được Dự án Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam phối hợp cùng Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Sở Du lịch thực hiện). Đồng thời, ứng dụng những thành tựu công nghệ số vào việc quản lý phát triển du lịch xanh. Sở cũng đề nghị các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn cần mở rộng mạng lưới kết nối, hợp tác chặt chẽ với nhau, xây dựng sản phẩm du lịch chuyên nghiệp, thân thiện môi trường.

Có thể nói, Cố đô Huế đang đi những bước vững chắc trên hành trình xây dựng điểm đến Net Zero, nơi phát triển kinh tế du lịch gắn liền với bảo tồn di sản, gìn giữ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng.

Hiến kế về phát triển du lịch Net Zero, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Huy - chuyên gia về biến đổi khí hậu nhận định rằng, Huế sở hữu hệ thống sông nội đô gắn liền giá trị thiên nhiên, lịch sử và cảnh quan như sông Hương, Ngự Hà, Như Ý. Vì thế cần khai thác tài nguyên từ các sông với nhau một cách đồng bộ, kết nối thành chuỗi giá trị kinh tế, tạo nên các sản phẩm du lịch đặc sắc mà không ảnh hưởng đến môi trường. Ngoài cải tiến thuyền chạy bằng động cơ điện, năng lượng mặt trời thì trên hệ thống các sông có thể đặt các điểm dừng chân để du khách thưởng thức ẩm thực và mua sắm sản phẩm, sản vật địa phương, mặt khác các tour có sự tham gia của cộng đồng sẽ góp phần nâng cao sinh kế, từ đó tạo ra hệ sinh thái du lịch sông nước vừa giàu bản sắc vừa thân thiện với môi trường - hướng đi phù hợp cho du lịch Net Zero.

Tiến sĩ Huy cũng đề xuất Huế phát triển mạnh các tour tham quan nhà vườn, vốn có mức phát thải thấp. Đồng thời, ngành du lịch cần phát động phong trào tiết kiệm năng lượng trong các cơ sở lưu trú, nhà hàng, khách sạn nhằm giảm tiêu thụ nhiên liệu và hình thành thói quen giảm phát thải. Đây sẽ là những nền tảng quan trọng để xây dựng mô hình du lịch xanh và bền vững cho Huế trong tương lai.

Phó Chủ tịch thường trực UBND TP Huế - Nguyễn Thanh Bình cho rằng, để hướng tới mục tiêu xây dựng Huế trở thành điểm đến du lịch Net Zero, góp phần giảm mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cần có sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Phát triển du lịch xanh không chỉ là xu thế, mà còn là trách nhiệm của mỗi địa phương.

“Huế có lợi thế là thành phố di sản, giàu giá trị văn hóa và cảnh quan thiên nhiên phong phú, hài hòa nên càng phải tiên phong trong việc phát triển du lịch bền vững. Chúng tôi mong muốn mỗi người dân, mỗi cơ sở dịch vụ du lịch đều trở thành một “đại sứ xanh”, cùng chung tay xây dựng hình ảnh Huế - điểm đến an toàn, sạch đẹp và không phát thải”, ông Bình nhấn mạnh.

Mới đây, vào tháng 11/2025, Sở Du lịch TP Huế phối hợp cùng Dự án ‘Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam’ và Công ty iVietnam Travel tổ chức thí điểm Tour Du lịch Giảm nhựa, với hành trình từ Chùa Từ Hiếu - Đồi Vọng Cảnh - Làng hương - Thủy Biều - Đầm phá Tam Giang. Trong suốt chuyến đi, du khách mang theo chai nước cá nhân, đạp xe, tham quan, thu gom - phân loại rác và tìm hiểu các sáng kiến chuyển đổi xanh trong du lịch. Điểm nhấn của hành trình là trồng cây tại đầm phá Tam Giang, góp phần chống ngập mặn, xói mòn và lan tỏa thông điệp du lịch bền vững.