Hơn một thập kỷ sau “The Blob” (Tạm dịch: Khối u) - đợt sóng nhiệt biển dài nhất từng được ghi nhận - các nhà khoa học vẫn đang nỗ lực đánh giá toàn bộ tác động của hiện tượng này. Đợt sóng nhiệt này tác động dọc theo bờ biển phía tây Bắc Mỹ, gây ảnh hưởng sâu rộng đến hệ sinh thái biển từ Alaska đến Baja California.
Nghiên cứu đã xác định được 240 loài được tìm thấy bên ngoài phạm vi sinh sống thông thường, trong đó hơn 100 loài di chuyển xa hơn về phía bắc 1.000 km so với mức kỷ lục trước đó. Ảnh: The Conversation.
Theo một bài tổng hợp hệ thống vừa được công bố, dựa trên dữ liệu của 331 nghiên cứu khoa học, trong giai đoạn 2014-2016, nhiệt độ nước biển tại khu vực bị ảnh hưởng đã tăng từ 2-6°C so với mức trung bình. Mặc dù con số này có vẻ nhỏ so với nhiệt độ trên đất liền, nhưng trong môi trường đại dương - nơi nhiệt độ vốn ổn định - đó là một cú sốc cực lớn.
Phản ứng phổ biến nhất của sinh vật biển trong giai đoạn này là di cư hàng loạt để tìm kiếm vùng nước mát hơn. Hàng trăm loài đã dịch chuyển về phía bắc, dẫn đến sự tái tổ chức sâu sắc của sự sống dưới đại dương. Nghiên cứu ghi nhận 240 loài được tìm thấy bên ngoài phạm vi sinh sống thông thường, trong đó hơn 100 loài di chuyển xa hơn về phía bắc tới 1.000 km - vượt xa mọi kỷ lục trước đó. Sự xáo trộn này xảy ra ở nhiều nhóm sinh vật, từ cá và động vật không xương sống đến chim biển và động vật có vú biển.
Những thay đổi về sinh thái kéo theo tác động dây chuyền lan rộng đến cả môi trường và kinh tế. Sự suy giảm của các loài cá mồi như cá cơm và cá mòi đã khiến chim biển và cá voi chết hàng loạt do đói. Đồng thời, vùng nước ấm và nghèo dinh dưỡng đã kích hoạt hiện tượng nở hoa tảo độc quy mô lớn, buộc chính quyền phải đóng cửa các ngư trường cua Dungeness chủ lực dọc Bờ Tây, gây thiệt hại hàng chục triệu USD cho kinh tế địa phương.
Sóng nhiệt cũng tàn phá nghiêm trọng các môi trường sống quan trọng. Các rừng tảo bẹ, hệ sinh thái được ví như “rừng nhiệt đới của đại dương”, bị hủy diệt trên hàng nghìn km bờ biển, nhiều khu vực đến nay vẫn chưa phục hồi. Nhiệt độ tăng cao còn kích thích sự bùng phát dịch bệnh, khiến sao biển hướng dương - vốn từng rất phổ biến - nay được xếp vào danh sách cực kỳ nguy cấp.
Các tác giả của nghiên cứu, Samuel Starko (Đại học Tây Úc) và Julia K. Baum (Đại học Victoria), cảnh báo “The Blob” chính là bức tranh thu nhỏ của tương lai dưới tác động của biến đổi khí hậu, khi những đợt sóng nhiệt biển sẽ xuất hiện thường xuyên và dữ dội hơn.
