Đại diện của 197 quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc chống sa mạc hóa (UNCCD) đang tham dự Hội nghị lần thứ 23 của Ủy ban Rà soát việc thực hiện Công ước (CRIC23) tại Panama, với trọng tâm là tình trạng suy thoái đất canh tác và hạn hán ngày càng nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu.
Phát biểu tại hội nghị, Tổng Thư ký UNCCD Yasmine Fouad nhấn mạnh đất là nền tảng cho khả năng chống chịu của cộng đồng, nền kinh tế và hệ sinh thái. Tuy nhiên, mỗi năm thế giới vẫn đang làm suy thoái một diện tích đất tương đương với lãnh thổ Ai Cập, làm suy giảm nghiêm trọng khả năng sản xuất lương thực, trữ nước, bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ con người trước hạn hán, lũ lụt cũng như bão cát, bụi. Theo bà, đầu tư vào quản lý đất bền vững, phục hồi đất và các giải pháp dựa vào thiên nhiên không chỉ là yêu cầu môi trường mà còn là mệnh lệnh phát triển và đầu tư cho ổn định lâu dài.
Tổng Thư ký UNCCD Yasmine Fouad nhấn mạnh đất là nền tảng cho khả năng chống chịu của cộng đồng, nền kinh tế và hệ sinh thái. Ảnh: UNCCD.
CRIC23 tập trung rà soát việc thực hiện các quyết định được thông qua tại Hội nghị COP16 của UNCCD tổ chức ở Riyadh (Saudi Arabia) tháng 12/2024, đồng thời thảo luận lộ trình của Công ước sau năm 2030. Ông Osama Faqeeha, Thứ trưởng Bộ Môi trường, Nước và Nông nghiệp Saudi Arabia, đại diện Chủ tịch COP16, cho biết các ưu tiên mới trong hành động về đất và hạn hán đã được xác lập tại Riyadh, song việc chuyển hóa cam kết thành chính sách và thực tiễn vẫn là thách thức lớn. Ông nhấn mạnh, đến năm 2050, thế giới sẽ phải tăng thêm 50% sản lượng lương thực, trong khi vẫn phải đảm bảo an ninh nước và năng lượng.
Trong khi đó, các cảnh báo cũng được đưa ra: Nếu xu hướng hiện nay không thay đổi, đến năm 2050, khoảng 16 triệu km² đất - tương đương diện tích Nam Mỹ - sẽ bị suy thoái. Trong khi đó. nhu cầu về lương thực, nước và năng lượng đang không ngừng tăng lên. Đáng chú ý, trong 30 năm qua, hai phần ba diện tích Trái đất trở nên khô hạn kéo dài. Riêng hai năm gần đây, thế giới ghi nhận các đợt hạn hán nghiêm trọng và trên diện rộng nhất trong lịch sử. Tại Panama, hạn hán từng làm gián đoạn hoạt động của Kênh đào Panama, ảnh hưởng trực tiếp đến thương mại toàn cầu
Trong khuôn khổ hội nghị, các phiên thảo luận chuyên đề tập trung vào quyền sử dụng đất như nền tảng cho đầu tư bền vững, mối đe dọa ngày càng tăng từ bão cát và bụi, cùng với các vấn đề về bình đẳng giới trong ứng phó suy thoái đất và hạn hán. Bên cạnh đó, tiếng nói của phụ nữ, thanh niên, cộng đồng bản địa và địa phương cũng được nhấn mạnh thông qua các diễn đàn đối thoại chuyên biệt.
Một nội dung đáng chú ý khác tại Panama là việc khởi động vòng đối thoại tự nguyện đầu tiên về khả năng chống chịu hạn hán, mang tên Tafa’ul, do Saudi Arabia khởi xướng, nhằm chuẩn bị cho các cuộc đàm phán tại COP17 dự kiến diễn ra tại Ulaanbaatar, Mông Cổ, vào tháng 8/2026. Các khuyến nghị từ CRIC23 sẽ là cơ sở để các quốc gia thành viên UNCCD ra quyết định trong thời gian tới.
Cũng trong khuôn khổ hội nghị, Chính phủ Panama công bố “Cam kết Thiên nhiên”, lộ trình hành động tích hợp nhằm đồng thời giải quyết suy thoái đất, mất đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu. Theo kế hoạch, Panama sẽ phục hồi 100.000 ha đất bị suy thoái vào năm 2035, đồng thời bảo vệ các lưu vực trọng yếu và thúc đẩy nông nghiệp bền vững. Bộ trưởng Môi trường Panama Juan Carlos Navarro khẳng định thiên nhiên là trụ cột của nền kinh tế và không còn thời gian cho sự chậm trễ.
