Khu vực nông nghiệp trọng điểm ở phía nam Hungary đang vật lộn với hạn hán ngày càng nghiêm trọng khi biến đổi khí hậu làm sụt giảm năng suất và hạ thấp mực nước ngầm, buộc nhiều nông dân cân nhắc di dời hoặc chuyển nghề. Trên vùng đồng bằng rộng lớn nằm giữa hai sông Tisza và Danube, nơi trồng ngô, ngũ cốc và hướng dương, các nhà khoa học cảnh báo nhiệt độ tăng và lượng mưa thiếu ổn định đang đe dọa tính bền vững của sản xuất nông nghiệp.
Hình ảnh chụp từ máy bay không người lái cho thấy vùng đất khô cằn gần Jaszszentlaszlo, Hungary. Ảnh: Marton Monus.
Cơ quan khí tượng Hungary cho biết hôm 7/8, dù vừa có mưa, đất ở miền trung nước này vẫn “khô hạn nghiêm trọng”, các loại cây trồng mùa hè bị ảnh hưởng nặng.
Krisztian Kisjuhasz, một người nuôi ong ở Ladanybene, cho hay thường vào cuối mùa mật tháng 7, anh đưa ong về trại để chuẩn bị cho mùa đông. Nhưng năm nay, anh phải đội đèn đội đầu ánh đỏ, chuyển đàn ong vào ban đêm đến vùng ngập lũ sông Tisza, cách nhà hơn 80 km, để chúng còn nguồn phấn hoa. “Năm ngoái, 30% ong của chúng tôi chết chủ yếu vì thiếu phấn do hạn hán… chúng không đủ khỏe để qua mùa đông,” anh nói, đồng thời cho biết chi phí đi lại chăm đàn sẽ buộc anh tăng giá mật ong.
Dù trang trại đã gắn bó với năm đời trong gia đình, anh vẫn cân nhắc bán và chuyển đến nơi ít khô hạn hơn. “Không còn tương lai cho nghề nuôi ong ở Homokhátság,” Kisjuhasz nói.
Vào tháng 5, chính phủ đã khởi động dự án trị giá khoảng 5 tỷ forint (14,29 triệu USD) để nạo vét kênh rạch và tập trung giữ nước nhằm chống hạn. Tuy vậy, Thủ tướng Viktor Orban nói trong một cuộc phỏng vấn rằng chính phủ không thể bảo vệ hoàn toàn đất nước khỏi hạn hán. “Chúng tôi đang làm mọi thứ có thể, nhưng những nỗ lực này cũng chỉ đủ để giảm nhẹ thiệt hại do hạn hán gây ra”, ông nói.
Năm 2022, hạn hán đã gây thiệt hại 1.000 tỷ forint (2,86 tỷ USD) cho nông nghiệp và góp phần đẩy lạm phát của Hungary lên mức cao nhất trong hai thập kỷ.
Tại Jaszszentlaszlo, nông dân Csaba Toldi cho biết đồng cỏ của ông năm nay lần đầu tiên thua lỗ vì hạn hán, buộc ông tìm việc khác. Ông cho rằng cần đưa nước trở lại vùng Homokhátság, “hoặc qua hệ thống kênh dẫn, hoặc bằng các giải pháp giữ nước, nếu không khu vực này sẽ khô kiệt hoàn toàn".
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu gia tăng rủi ro thời tiết cực đoan, câu chuyện của Homokhátság cho thấy bài toán sống còn của nông nghiệp Hungary: giữ nước, thích ứng sinh kế và bảo vệ nền tảng sản xuất trước những mùa hạn ngày càng dài thêm.
