Ủy ban Kinh tế và Xã hội châu Âu (EESC) vừa chính thức công nhận nông nghiệp tái sinh là một trong những chiến lược trọng tâm để chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm và nông nghiệp ở EU. Theo ông Stoyan Tchoukanov, thành viên EESC và là báo cáo viên về chủ đề này: Đây là chương mới trong chính sách nông nghiệp xanh, không chỉ dừng lại ở “duy trì” mà hướng tới “tái tạo”.
Theo EESC, nông nghiệp tái sinh là giải pháp thiết thực để đối phó nhiều thách thức cùng lúc: Suy thoái đất, suy giảm đa dạng sinh học, khí hậu cực đoan, thế hệ nông dân trẻ không còn mặn mà và tình trạng nông thôn ngày càng khó khăn. Trong bối cảnh đó, CAP (Chính sách Nông nghiệp chung) và Thỏa thuận Xanh châu Âu dù đã đưa ra mục tiêu bền vững, song vẫn còn rời rạc và thiếu hiệu quả.
Khác với mô hình cứng nhắc trước đây, nông nghiệp tái sinh được hiểu là cách tiếp cận linh hoạt, tập trung vào kết quả đo lường được: Độ phì nhiêu của đất, tỷ lệ phục hồi đa dạng sinh học, nguồn nước được bảo vệ và khí hậu ổn định hơn, trong khi năng suất và hiệu quả của nông trại vẫn được duy trì.
Hoàng hôn trên cánh đồng lúa mì châu Âu, nơi nông dân thu hoạch bằng máy gặt liên hợp. Những cánh đồng vàng óng không chỉ gợi vẻ đẹp lao động, mà còn là minh chứng cho nỗ lực chuyển đổi sang nông nghiệp tái sinh, giúp tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu. Ảnh: Oversnap.
Những biện pháp phổ biến như trồng cây phủ đất, giảm hoặc bỏ cày xới, chăn thả luân phiên, nông lâm kết hợp, sử dụng phân bón tự nhiên đã giúp nhiều nông dân giảm chi phí, cây trồng khỏe mạnh hơn và chống chịu tốt hơn trước hạn hán hay lũ lụt.
Để đo lường hiệu quả mô hình nông nghiệp tái snh, EESC đã đề xuất các chỉ số cụ thể như hàm lượng carbon hữu cơ trong đất, độ che phủ cây, mức đa dạng sinh học hay khả năng giữ nước. Các công nghệ hiện có như viễn thám sẽ giúp giám sát dễ dàng, giảm gánh nặng thủ tục cho nông dân.
Đồng thời, EESC kêu gọi đưa nông nghiệp tái sinh vào CAP sau năm 2027, cũng như các kế hoạch quốc gia, Luật Sức khỏe đất, Luật Phục hồi thiên nhiên và chiến lược phát triển nông thôn. Cùng với đó là hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi, bảo hiểm phù hợp và giá cả công bằng để khuyến khích nông dân chuyển đổi. Thị trường cũng đóng vai trò quan trọng: cần chính sách mua sắm công, ghi nhãn minh bạch, tuyên truyền để người tiêu dùng hiểu và ủng hộ sản phẩm từ nông nghiệp tái sinh.
EESC nhấn mạnh nông nghiệp tái sinh không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn mang lại hy vọng: Đưa nông nghiệp thành một phần lời giải cho khủng hoảng khí hậu và đa dạng sinh học, trao cho nông dân vai trò người gìn giữ đất đai và nguồn sống.
