Bộ Khoa học và Công nghệ Ấn Độ (DST) vừa công bố sáng kiến quốc gia tiên phong: xây dựng 5 trạm thử nghiệm thu giữ và sử dụng carbon (CCU) trong ngành xi măng. Đây là cụm nghiên cứu, đổi mới đầu tiên tại Ấn Độ, được triển khai theo mô hình hợp tác học thuật - công nghiệp nhằm giảm phát thải khí nhà kính từ một trong những lĩnh vực khó giảm thải nhất.
Ngành xi măng là một trong những nguồn phát thải CO2 lớn nhất và đang được Ấn Độ ưu tiên ứng dụng công nghệ thu giữ và sử dụng carbon (CCU) để giảm phát thải sâu. Ảnh: heidelberg
CCU được xem là giải pháp then chốt cho các ngành công nghiệp nặng như xi măng, thép, điện, dầu khí, hóa chất và phân bón. Công nghệ này cho phép thu giữ CO2 từ quy trình sản xuất và tái chế thành các sản phẩm có giá trị như nhiên liệu tổng hợp, urê, soda, hóa chất, CO2 thực phẩm hay phụ gia bê tông. Theo DST, CCU không chỉ giúp giảm phát thải mà còn duy trì hoạt động sản xuất hiệu quả, góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2070 của Ấn Độ.
Ngành xi măng dù được goi là xương sống trong nền kinh tế Ấn Độ nhưng lại là nguồn phát thải lớn. Vì vậy, DST đã phát động lời kêu gọi đặc biệt, huy động các liên sort Academia-Industry (trường - viện nghiên cứu và doanh nghiệp) tham gia phát triển và triển khai CCU. Điểm nhấn của sáng kiến là mô hình đối tác công - tư (PPP), tích hợp hệ thống thu giữ và sử dụng carbon ngay trong cơ sở công nghiệp thực tế.
Năm trạm thử nghiệm được công bố vào Ngày Công nghệ Quốc gia 11/5/2025 tại New Delhi. Mỗi trạm tập trung vào một công nghệ khác nhau: Testbed-1 tại Ballabhgarh, Haryana do Hội đồng Quốc gia về Xi măng và Vật liệu xây dựng phối hợp với JK Cement, thí điểm thu giữ 2 tấn CO2/ngày bằng công nghệ oxy hóa calcination và biến thành gạch nhẹ cùng olefin. Testbed-2 tại IIT Kanpur hợp tác JSW Cement trình diễn công nghệ khoáng hóa carbon âm, “biến ô nhiễm thành đá”. Testbed-3 tại IIT Bombay và Dalmia Cement phát triển quy trình xúc tác thu giữ CO2, lắp đặt trực tiếp tại nhà máy xi măng. Testbed-4 với sự tham gia của CSIR-IIP, IIT Tirupati, IISc và JSW Cement áp dụng công nghệ hấp phụ dao động chân không (VSA), tách CO2 từ khí thải lò nung và tái tích hợp vào vật liệu xây dựng. Testbed-5 do IIT Madras và BITS Pilani, Goa phối hợp Ultratech Cement, tập trung vào các giải pháp đổi mới giảm phát thải carbon có tính ứng dụng cao.
Các dự án này không chỉ dừng ở nghiên cứu học thuật mà là thử nghiệm công nghiệp thực sự, gắn kết giữa đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp xi măng lớn. Kết quả kỳ vọng sẽ mở đường cho việc giảm phát thải sâu trong ngành xi măng, đồng thời tạo niềm tin để nhân rộng và thương mại hóa công nghệ CCU. DST tin rằng, thông qua nghiên cứu liên tục, chi phí sản xuất “xi măng xanh” bằng CCU sẽ giảm đáng kể, đưa Ấn Độ tiến nhanh hơn trên con đường công nghiệp bền vững.
