Trong bối cảnh hơn một nửa dân số thế giới hiện sống ở đô thị và dự kiến con số này sẽ đạt 68% vào năm 2050, ngày càng nhiều thành phố đang hướng tới những mô hình nông nghiệp đô thị - tự sản xuất lương thực tại chỗ. Những vườn rau trên mái nhà, sân thượng hay mảnh đất trống trong thành phố không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm tại chỗ mà còn là “tấm đệm” giúp giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ xa.
Trên thế giới, nông nghiệp đô thị đã trở thành ngành kinh tế trị giá hơn 219 tỷ USD (2023) và dự kiến đạt gần 282 tỷ USD vào năm 2030. Từ New York (Mỹ), Tokyo (Nhật Bản), Paris (Pháp) đến Singapore, các mô hình trang trại canh tác theo chiều dọc, nông trại cộng đồng và vườn mái nhà đang lan rộng.
Nông nghiệp đô thị đã trở thành ngành kinh tế trị giá hơn 219 tỷ USD (2023) và dự kiến đạt gần 282 tỷ USD vào năm 2030. Ảnh: IBEF.
Đối với Ấn Độ, cách tiếp cận với nông nghiệp đô thị có phần khác biệt. Thay vì áp dụng công nghệ cao như Singapore hay Nhật Bản, nông nghiệp đô thị tại quốc gia này mang tính cộng đồng, hướng tới tự cung tự cấp. Những khu đất bỏ trống được cải tạo thành vườn cộng đồng, thường do các tổ chức phi chính phủ phối hợp thực hiện, tạo việc làm cho phụ nữ và mang lại lợi ích xã hội bên cạnh nguồn thực phẩm.
Ở Mumbai, Delhi, Bengaluru, những mái nhà và khu đất trống dần biến thành vườn rau. Trong đó, các công ty như Chennai và Hyderabad thử nghiệm nhà kính trên mái và nông trại thủy canh công nghệ cao. Bên cạnh đó, Chính phủ Ấn Độ cũng đang đưa ra các chính sách hỗ trợ, như trong Chương trình sinh kế đô thị quốc gia (NULM) khuyến khích phát triển nông nghiệp đô thị như một hướng tạo việc làm bền vững.
Nông nghiệp đô thị không chỉ tạo ra thực phẩm mà còn kết nối con người với thiên nhiên và gắn kết cộng đồng. Ở Bengaluru, dự án “Green Sunday” đang thu hút hàng trăm tình nguyện viên tham gia mỗi tuần vào hoạt động trồng rau tại các khu đất công. Nhiều nhóm dân cư, từ tầng lớp trung lưu đến lao động thu gom rác, đều giữ vai trò quan trọng trong mô hình này.
Bên cạnh đó, Ấn Độ cũng ứng dụng công nghệ nhằm thúc đẩy xu hướng nông nghiệp đô thị, bao gồm ứng dụng cho thuê và quản lý vườn từ xa, đến hệ thống thủy canh, khí canh tiết kiệm 90% lượng nước. Nhiều startup Ấn Độ như Barton Breeze hay Homecrop đã phát triển giải pháp công nghệ nhà kính, nông trại theo chiều dọc phù hợp với điều kiện khí hậu khắc nghiệt.
Các nhà nghiên cứu cho rằng nếu được nhân rộng, mô hình nông nghiệp đô thị có thể cung cấp tới 180 triệu tấn rau củ mỗi năm, tương đương 10% sản lượng toàn cầu. Quan trọng hơn, mô hình canh tác bền vững này đang hình thành một “lối sống xanh đô thị” mới, nơi việc trồng cây, trồng rau trong thành phố không chỉ là sở thích mà trở thành trách nhiệm cộng đồng.
Với chính sách hỗ trợ đúng đắn, cùng sự tham gia của người dân và công nghệ, các thành phố Ấn Độ hoàn toàn có thể trở thành những “đô thị biết nuôi sống mình”, vừa xanh hơn, vừa khỏe mạnh và bền vững hơn.
