Hàng loạt công trình khác vẫn tiếp tục trên khắp nước Mỹ - từ các đê chắn sóng, đầm lầy nước mặn, rạn hàu cho tới những công trình phòng hộ như đê, tường chắn sóng và gờ chắn lũ. Những dự án này hướng tới tái thiết các hệ sinh thái từng là “tường thành tự nhiên” bảo vệ con người trước khi bị tàn phá bởi phát triển đô thị.
Nhiều cộng đồng sinh sống tại các khu vực ven biển trên khắp nước Mỹ đang nỗ lực khôi phục tự nhiên, tạo "lá chắn thiên nhiên" để thích ứng và chống chọi với biến đổi khí hậu. Ảnh: CPRA.
Bờ Vịnh
Vịnh Mexico là một trong những khu vực ven biển nước Mỹ dễ bị tổn thương do biển đổi khí hậu nhất. Tại đây, bang Louisiana đã mất hơn 5.000 km2 đất chỉ trong vòng một thế kỷ, nhiều hơn bất kỳ bang nào khác. Trước kia, phù sa từ sông Mississippi từng bồi đắp liên tục, tạo ra các vùng đất và đầm lầy tự nhiên giúp giảm sóng. Nhưng hệ thống kênh và đê điều xây dựng trong nhiều thập kỷ đã cắt đứt dòng phù sa này.
Sau thảm họa bão Katrina năm 2005, bang Louisiana thành lập Cơ quan Bảo vệ và Khôi phục Bờ biển (CPRA) để ngăn xói lở và giảm thiệt hại do bão.
Trong 20 năm qua, khoảng 18 tỷ USD đã được đầu tư để củng cố đê, tường chắn và các công trình phòng hộ. Song song, hàng chục dự án tái tạo đầm lầy và đảo chắn cũng đang được triển khai, như bơm cát tái tạo quần đảo Chandeleur nhằm bảo vệ rùa biển và đa dạng sinh học; hoặc mở kênh dẫn nước sông Mississippi vào đầm Maurepas - vùng rừng ngập nước rộng hơn 560 km² vốn đã “chết dần” suốt thế kỷ qua vì bị chặn dòng.
“Những nỗ lực này không thể cứu toàn bộ vùng đất, nhưng cộng hưởng lại, chúng có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể, ít nhất là giúp kéo dài thời gian”, ông Denise Reed, nhà khoa học tham gia kế hoạch bờ biển Louisiana 2029, chia sẻ.
Bờ Thái Bình Dương
Trong khi đó, Bờ Tây nước Mỹ là nơi dễ bị ngập nhất do ảnh hưởng hiện tượng “sông khí quyển”, xảy ra khi dải hơi nước khổng lồ mang mưa cực lớn. Để khắc phục, khu vực này đang đẩy mạnh các dự án khôi phục đầm lầy ven biển.
Tại Vịnh San Francisco, Dự án South Bay Salt Pond Restoration, bắt đầu cách đây 20 năm, đang khôi phục những ao muối công nghiệp thành vùng đầm lầy xanh mướt.
“Ban đầu, chúng tôi chỉ đặt mục tiêu phục hồi môi trường sống, nhưng dần nhận ra rằng các đầm lầy còn hấp thụ năng lượng sóng và giảm tác động của thủy triều cao, giúp bảo vệ các khu dân cư và hạ tầng phía sau”, ông Dave Halsing, Giám đốc điều hành Dự án, cho biết.
Những vùng đầm mới hình thành giờ đây không chỉ là nơi trú ngụ của chim di cư mà còn là “tấm khiên mềm” bảo vệ Thung lũng Silicon, một trong những khu vực có giá đất đắt đỏ nhất thế giới, khỏi nguy cơ nước biển dâng.
Các dự án tương tự cũng đang được triển khai tại Alaska và Hawaii, nơi người dân bản địa khôi phục lại những bức tường đá cổ xưa vốn được dùng để bẫy cá, nay trở thành tuyến phòng hộ tự nhiên chống bão.
Bờ Đại Tây Dương
Hơn một thập kỷ sau siêu bão Sandy năm 2012, các cộng đồng ven bờ Đại Tây Dương vẫn đang nỗ lực khôi phục các “vùng đệm tự nhiên” như đụn cát, bãi biển và rừng ngập mặn. Siêu bão này từng trải dài hơn 1.600 km và đẩy lượng nước biển khổng lồ vào đất liền, tàn phá nhiều bang từ Massachusetts đến Virginia.
Theo ông Donald E. Cresitello, kỹ sư bờ biển thuộc Quân đoàn Công binh Mỹ (USACE), khu vực này đang đối mặt với nguy cơ lớn do mực nước biển có thể dâng tới 1 mét trong 50 năm tới. Vì vậy, các dự án không chỉ tập trung vào bờ biển mà còn mở rộng sâu vào đất liền, nơi dòng nước dâng có thể tràn ngược theo các con sông.
Hiện nay, USACE đã tái tạo bãi biển, đụn cát và các công trình nhân tạo từ Massachusetts đến Virginia, và hiện đang mở rộng nỗ lực vào sâu trong đất liền - những khu vực ngày càng dễ bị ảnh hưởng bởi các đợt sóng tràn mạnh hơn.
“Một phần lớn dân số Mỹ sống và làm việc dọc bờ biển. Bảo vệ các khu vực này không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn là gìn giữ cả một lối sống, một di sản văn hóa”, nhà khoa học Doug George nói thêm.
