Theo các chuyên gia khí tượng, chuỗi thời tiết cực đoan tại Đông Nam Á tuần qua có liên quan đến sự tương tác bất thường giữa hai hệ thống thời tiết đang hoạt động là bão Koto ở Philippines và xoáy nhiệt đới Senyar hình thành trên eo biển Malacca.
Cơ quan Khí tượng Indonesia đánh giá việc xoáy nhiệt đới Senyar hình thành trên eo biển Malacca là hiện tượng “hiếm gặp”. Ông Andri Ramdhani, đại diện cơ quan, cho biết vị trí địa lý gần xích đạo khiến Indonesia về lý thuyết ít chịu ảnh hưởng của các lốc xoáy và bão nhiệt đới. Tuy nhiên, trong vòng 5 năm trở lại đây, nhiều xoáy nhiệt đới đã dịch chuyển về phía Indonesia và gây ra những tác động lớn với khu vực này.
Tại Indonesia, xoáy nhiệt đới Senyar đã trút mưa lớn kéo dài xuống đảo Sumatra - nơi sinh sống của khoảng 60 triệu người - gây ra lũ lụt và sạt lở đất trên diện rộng, khiến ít nhất 60 người thiệt mạng. Ảnh: Antara.
“Những hiện tượng như xoáy nhiệt đới Senyar xuất hiện trên vùng biển eo Malacca là rất hiếm, và càng hiếm hơn khi xoáy này tiến sâu vào đất liền”, ông Ramdhani nói.
Chuyên gia khí tượng của Đài ABC (Australia) Tom Saunders chỉ ra các xoáy nhiệt đới hiếm khi hình thành hoặc di chuyển ở gần xích đạo, song điều này không phải chưa từng xảy ra.
“Theo quy luật chung, xoáy và bão không hình thành ở khu vực này, nhưng đôi khi chúng có thể di chuyển xuống vĩ độ thấp sau khi phát triển ở nơi khác, hoặc trong những trường hợp cực kỳ hiếm, hình thành ngay sát khu vực này”, ông Saunders giải thích.
Tại Indonesia, xoáy nhiệt đới Senyar đã trút mưa lớn kéo dài xuống đảo Sumatra - nơi sinh sống của khoảng 60 triệu người - gây ra lũ lụt và sạt lở đất trên diện rộng. Ít nhất 60 người đã thiệt mạng và 59 người khác hiện vẫn đang mất tích.
Nhiều khu dân cư bị nước lũ nhấn chìm. Người dân phải được sơ tán khẩn cấp khỏi nhà trong dòng nước chảy xiết cao tới 1 mét, dưới mưa xối xả, bằng thuyền cao su của lực lượng cứu hộ. Những hình ảnh được xác thực từ Tây Sumatra cho thấy các đội cứu nạn phải băng qua lớp bùn đất dày đặc để đưa thi thể các nạn nhân ra ngoài, trong khi nhiều ô tô bị lũ cuốn trôi, chồng chất lên nhau sau dòng nước dữ.
Cơ quan chức năng Indonesia đã đặt toàn bộ các địa phương bị ảnh hưởng trong tình trạng khẩn cấp, cảnh báo nguy cơ tiếp tục xảy ra lũ, sạt lở và ngập úng ven biển trong những ngày tới.
Cùng thời điểm, Thái Lan đang phải hứng chịu trận lũ được đánh giá là nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ. Chính phủ nước này xác nhận ít nhất 55 người đã thiệt mạng sau nhiều ngày mưa lớn kéo dài, ảnh hưởng nặng nề đến 9 tỉnh miền Nam.
Thành phố Hat Yai - tâm điểm của đợt thiên tai - ghi nhận lượng mưa trong một ngày cao nhất trong vòng 300 năm, lên tới 335 mm. Nước lũ có nơi dâng cao tới 2 mét, khiến nhiều khu dân cư bị cô lập hoàn toàn suốt nhiều ngày.
Trước tình hình khẩn cấp, Chính phủ Thái Lan đã huy động toàn bộ lực lượng cứu trợ, điều động tàu sân bay, 20 trực thăng quân sự cùng các đoàn xe vận tải để chuyển lương thực, thuốc men và xuồng cứu hộ đến các điểm ngập sâu. Nhà chức trách cũng kêu gọi người dân hỗ trợ thuyền và mô tô nước để tiếp cận các khu vực bị chia cắt.
Theo Bộ Phòng chống và Giảm nhẹ Thiên tai Thái Lan, đợt mưa lũ đã ảnh hưởng tới khoảng 1 triệu hộ gia đình và hơn 3 triệu người tại 12 tỉnh miền Nam. Hàng nghìn người đang phải trú ẩn tạm thời trong các trung tâm sơ tán. Cảnh sát đã hỗ trợ di dời khoảng 1.000 du khách nước ngoài bị mắc kẹt đến nơi an toàn.
Quân đội Thái Lan cũng đã điều động lực lượng công binh cùng các phương tiện đặc chủng và 2.000 thành viên lực lượng phòng vệ dân sự tới hiện trường. Trực thăng liên tục thả hàng cứu trợ xuống các bệnh viện và những khu dân cư vẫn còn bị cô lập. Các hình ảnh từ trên không cho thấy nhiều km đường sá bị nhấn chìm trong làn nước nâu đục, xe cộ bị bỏ lại, trong khi người dân phải lội nước ngang gối để di chuyển.
Sau khi nước bắt đầu rút tại một số khu vực ở Hat Yai, chính quyền Thái Lan cho biết công tác khắc phục hậu quả sẽ còn kéo dài và vô cùng khó khăn.
Còn tại nước láng giềng Malaysia, những trận mưa lũ tương tự đã làm 2 người thiệt mạng và buộc hơn 34.000 người phải sơ tán vào các trung tâm trú ẩn ở bảy bang. Do nhiều tuyến đường bị chia cắt, các xe container đã được sử dụng để đưa công dân Malaysia trở về từ Thái Lan. Hiện vẫn còn khoảng 500 người Malaysia bị mắc kẹt tại Hat Yai.
Hiện, giới chức Malaysia tiếp tục phát đi cảnh báo về một cơn bão nhiệt đới mới có thể hình thành trong những ngày tới, với nguy cơ mang theo gió mạnh, biển động và mưa lớn kéo dài trên diện rộng ở ít nhất bảy bang.
