Ngày 23/11 (giờ địa phương), Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa cho biết bản tuyên bố từ hội nghị thượng đỉnh Nhóm G20 cuối tuần này thể hiện “cam kết được tái khẳng định đối với hợp tác đa phương”, khép lại một cuộc họp khiến ông đối đầu với người đồng cấp Hoa Kỳ.
Với vai trò là chủ trì hội nghị tại Johannesburg, ông Ramaphosa đã thúc đẩy thông qua bản tuyên bố nhằm giải quyết các thách thức toàn cầu như khủng hoảng khí hậu, bất chấp sự phản đối của Hoa Kỳ - quốc gia đã tẩy chay sự kiện.
Phát biểu tại lễ bế mạc hội nghị, ông Ramaphosa nói bản tuyên bố cho thấy “Những mục tiêu chung của các nhà lãnh đạo thế giới lớn hơn những khác biệt giữa chúng ta”.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa phát biểu tại phiên khai mạc hội nghị thượng đỉnh G20 ở Johannesburg, Nam Phi, ngày 22/11/2025. Ảnh: Polity.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bác bỏ chương trình nghị sự của Nam Phi về việc hỗ trợ các quốc gia đang phát triển chuyển đổi sang năng lượng sạch, giảm chi phí nợ khổng lồ và thích ứng với thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra.
Tuy nhiên, ông Ramaphosa đã đạt được sự đồng thuận từ các nhà lãnh đạo tham dự, ngoại trừ Argentina - quốc gia không phản đối việc ban hành tuyên bố mà không có sự tham gia của mình. Đây là Hội nghị thượng đỉnh G20 đầu tiên được tổ chức tại châu Phi, và bản tuyên bố chung sử dụng ngôn ngữ mà chính quyền Mỹ lâu nay không ưa chuộng.
Tài liệu hội nghị nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của biến đổi khí hậu và nhu cầu tăng cường khả năng thích ứng, đồng thời dành lời khen cho các mục tiêu tham vọng về năng lượng tái tạo và chỉ trích mức chi phí trả nợ lớn mà các quốc gia nghèo đang phải gánh chịu.
Hội nghị diễn ra trong bối cảnh căng thẳng liên quan đến cuộc chiến của Nga ở Ukraine làm rạn nứt liên minh xuyên Đại Tây Dương, đồng thời sau các cuộc đàm phán khí hậu tại COP30 ở Brazil không đạt kết quả. Trong đó, các quốc gia sản xuất và tiêu thụ dầu mỏ lớn đã ngăn không cho hội nghị nhắc đến vai trò của nhiên liệu hóa thạch trong việc gây ra khủng hoảng trong tuyên bố cuối cùng.
Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva phát biểu vào ngày Chủ nhật, nhận định cả hai hội nghị G20 và COP30 đều cho thấy chủ nghĩa đa phương vẫn còn sống động.
Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết Hoa Kỳ chỉ được đề cập một cách qua loa tại hội nghị G20 và đóng vai trò nhỏ, khi các kết nối mới đang được thiết lập và thế giới đang tái tổ chức. “Việc chính phủ Mỹ vắng mặt không phải là quyết định tốt, nhưng đó là việc mà chính phủ Mỹ phải tự quyết định”. ông nói.
Hoa Kỳ sẽ tiếp quản chức chủ tịch luân phiên G20 sau hội nghị tại Johannesburg, nhưng Nam Phi đã bác bỏ đề xuất của Mỹ cử một quan chức đại sứ quán tham dự lễ chuyển giao thay cho ông Trump, coi đây là vi phạm nghi thức ngoại giao.
Nhà Trắng cáo buộc ông Ramaphosa từ chối tạo điều kiện cho quá trình chuyển giao chức chủ tịch G20 diễn ra suôn sẻ.
“Chúng tôi chưa nhận được bất kỳ thông báo chính thức nào ở giai đoạn này.” Bộ trưởng Ngoại giao Nam Phi Ronald Lamola phát biểu với báo chí. “Nhưng chúng tôi vẫn cởi mở… Quyết định là ở phía họ”.
Ông Lamola đánh giá đây là thành công lớn khi bản tuyên bố thừa nhận nhu cầu về tài chính khí hậu cho các quốc gia đang phát triển.
Ngoài thỏa thuận bất ngờ về bản tuyên bố, các nhà lãnh đạo thế giới đã sử dụng hội nghị G20 để thảo luận về chiến tranh Nga-Ukraine và kế hoạch của Trump nhằm chấm dứt xung đột này.
Trong các cuộc họp bên lề, đây là cuộc họp đầu tiên trong số nhiều cuộc họp dự kiến diễn ra trong những ngày tới.
