Ngành chăn nuôi Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ sau nhiều năm khẳng định vai trò trụ cột trong bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của gần 100 triệu dân, ngành đang hướng tới một giai đoạn phát triển mới, nơi năng suất, chất lượng, môi trường và đời sống người chăn nuôi cùng được nâng lên.
Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y Phạm Kim Đăng. Ảnh: Tùng Đinh.
Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y Phạm Kim Đăng cho rằng, những thành tựu bước đầu đã định hình rõ nền tảng cho quá trình này, song chặng đường phía trước vẫn đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ hơn, từ chính quyền, doanh nghiệp tới truyền thông.
Theo ông Đăng, khung pháp lý của ngành chăn nuôi hiện nay đã khá hoàn chỉnh, với chiến lược phát triển chăn nuôi bền vững đến năm 2030, tầm nhìn 2045 và 5 đề án lớn bao trùm toàn chuỗi giá trị: giống vật nuôi, thức ăn, chế biến, giết mổ và phát triển thị trường xuất khẩu.
“Đây là những trụ cột giúp ngành định hình rõ lộ trình, từ sản xuất đến tiêu thụ, gắn phát triển với thị trường và bảo đảm an toàn sinh học”, ông nói.
Những chính sách mới như Luật Đất đai 2024, Nghị định 106 và 116 đang mở ra hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho đầu tư, đặc biệt khi đất chăn nuôi tập trung đã được đưa vào nhóm đất nông nghiệp chính thức. Điều này giúp doanh nghiệp và nông hộ yên tâm đầu tư dài hạn, đồng thời hỗ trợ quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung, hình thành chuỗi khép kín từ sản xuất đến giết mổ, chế biến và xuất khẩu.
Tuy nhiên, Phó Cục trưởng Phạm Kim Đăng nhấn mạnh, chính sách và văn bản đã đầy đủ, nhưng vấn đề cốt lõi vẫn là tổ chức thực thi. “Nếu không tổ chức lại hoạt động giết mổ từ nhỏ lẻ sang tập trung thì không thể bảo đảm an toàn sinh học trong chăn nuôi, và như vậy, cũng không thể hướng tới mục tiêu xuất khẩu sản phẩm thịt”, ông nói.
Theo ông, muốn làm được điều này cần sự vào cuộc mạnh mẽ của địa phương, bởi chỉ khi giết mổ nhỏ lẻ được kiểm soát, dẹp bỏ, mới có điều kiện thu hút đầu tư xây dựng các lò giết mổ tập trung quy mô lớn.
Chăn nuôi lợn quy mô trang trại. Ảnh: Tùng Đinh.
Trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng, giá bán biến động, và cạnh tranh ngày càng gay gắt, giảm giá thành chăn nuôi trở thành yêu cầu cấp bách.
Tại Diễn đàn “Giải pháp giảm giá thành chăn nuôi, ổn định nguồn cung sản phẩm thịt trong nước và xuất khẩu” diễn ra ngày 7/10, Cục Chăn nuôi và Thú y ghi nhận nhiều mô hình hiệu quả: từ chăn nuôi không tiếp xúc, tiết giảm kháng sinh đến tối ưu khẩu phần dinh dưỡng và ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý đàn. Những giải pháp này không chỉ giúp kiểm soát dịch bệnh mà còn giảm lãng phí, tăng năng suất và nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm Việt Nam
Về lâu dài, ông Đăng cho rằng đổi mới công nghệ và cơ cấu sản xuất là chìa khóa cho sự phát triển bền vững. Cục Chăn nuôi và Thú y đang thúc đẩy doanh nghiệp và các viện nghiên cứu tăng cường lai tạo, chọn giống vật nuôi chất lượng cao - yếu tố quyết định năng suất và hiệu quả kinh tế. Bên cạnh đó, ngành cũng đang chủ động tiếp cận công nghệ sinh học, khai thác nguồn gen bản địa có giá trị và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng phục vụ nhân thuần, lưu giữ và quản lý giống vật nuôi
Một điểm nhấn mới trong định hướng phát triển là mô hình “chăn nuôi lợn trong chung cư” - hướng đi được ông Đăng đánh giá là phù hợp với xu thế công nghiệp hóa và yêu cầu an toàn sinh học. Mô hình này cho phép kiểm soát chặt chẽ quy trình, ứng dụng công nghệ tự động trong cho ăn, xử lý chất thải, điều tiết nhiệt độ và kiểm soát dịch bệnh.
Tuy nhiên, ông lưu ý, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ năng lực tài chính, trình độ quản lý và khả năng vận hành công nghệ, bởi chỉ khi quản lý tốt mới bảo đảm hiệu quả lâu dài.
Trước khi tham mưu cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục đã khảo sát và tham khảo kinh nghiệm quốc tế, trong đó có Trung Quốc - quốc gia đã triển khai thành công hình thức này. Việt Nam hiện đang nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch mật độ chăn nuôi phù hợp điều kiện từng địa phương, bảo đảm không ảnh hưởng đến đời sống dân cư.
“Chăn nuôi nông hộ vẫn được khuyến khích vì là sinh kế quan trọng, nhưng phải chuyển đổi dần sang hướng an toàn và chuyên nghiệp hơn”, ông Đăng cho biết. Ông khẳng định hiện chưa có quy định nào cấm mô hình “chung cư nuôi lợn” và các thủ tục xây dựng đều có thể áp dụng theo khung pháp luật hiện hành, miễn là đáp ứng quy chuẩn môi trường và phòng dịch.
Theo Phó Cục trưởng, năm 2026 sẽ là năm bản lề để ngành chăn nuôi bước vào giai đoạn phát triển bền vững, hướng tới bốn mục tiêu cụ thể: năng suất tốt hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn và cuộc sống tốt hơn cho người chăn nuôi. Đây là định hướng vừa mang tính kỹ thuật, vừa nhân văn, thể hiện rõ khát vọng nâng tầm giá trị nông nghiệp Việt Nam.
Ông Đăng cũng nhấn mạnh vai trò của truyền thông trong tiến trình này. “Ngành rất cần sự tuyên truyền, cổ vũ và ủng hộ không chỉ từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp mà còn từ các cơ quan báo chí”, ông nói. Theo ông, truyền thông chính là cầu nối để lan tỏa những mô hình hay, giải pháp hiệu quả, nâng cao nhận thức xã hội về chăn nuôi hiện đại, an toàn và bền vững. Đó là nền tảng để Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi và hội nhập sâu với thị trường toàn cầu.
