Đưa khoa học công nghệ trở thành động lực then chốt phát triển ngành NN-MT

Thực hiện Thông báo số 07-TB/CQTTBCĐ ngày 15/10/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Đây là nền tảng quan trọng để đưa khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trở thành động lực then chốt cho phát triển nông nghiệp sinh thái, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường bền vững.

Tập trung triển khai các “bài toán lớn”, công nghệ chiến lược

Trước hết, Bộ yêu cầu các đơn vị trực thuộc khẩn trương tổ chức triển khai các nhiệm vụ được giao theo Nghị quyết 57-NQ/TW, Nghị quyết 71/NQ-CP và các chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương, bảo đảm tiến độ, chất lượng và hiệu quả. Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh vướng mắc, các đơn vị phải kịp thời báo cáo, đề xuất giải pháp tháo gỡ, nhằm duy trì sự thông suốt trong chỉ đạo, điều hành.

Bộ tập trung triển khai các “bài toán lớn” cấp quốc gia và cấp Bộ - những định hướng nghiên cứu trọng điểm nhằm giải quyết các vấn đề thực tiễn của ngành trong kỷ nguyên chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0.

Theo Quyết định số 1144/QĐ-BKHCN ngày 4/6/2025, có 9/21 bài toán quốc gia liên quan trực tiếp đến lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Các nhiệm vụ này bao gồm: xây dựng nền tảng dữ liệu sinh học quốc gia tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) phục vụ nghiên cứu và thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học; ứng dụng AI và Internet vạn vật (IoT) trong giám sát sức khỏe vật nuôi và tối ưu chuỗi chăn nuôi - thú y; phát triển cảm biến thông minh phục vụ nuôi trồng thủy sản bền vững; xây dựng hệ thống quản lý tài nguyên rừng quốc gia dựa trên công nghệ viễn thám và AI; nghiên cứu công nghệ chọn tạo giống chính xác bằng SNP Chip và tin sinh học; phát triển công nghệ bảo quản nông sản bằng AI, IoT để ổn định chất lượng xuất khẩu; nghiên cứu vật liệu sinh học và bê tông sinh thái phục vụ hạ tầng ven biển; phát triển hệ thống thông minh khai thác khoáng sản chiến lược bằng công nghệ sạch; xây dựng bản sao số (Digital Twin) cho các đô thị với bản đồ 3D quốc gia, dữ liệu môi trường, logistics, giao thông, giáo dục và y tế.

Song song với đó, Bộ đã công bố 15 bài toán lớn cấp Bộ, giao các đơn vị chuyên môn chủ trì, phối hợp với doanh nghiệp công nghệ số trong nước triển khai. Việc huy động nguồn lực xã hội, thúc đẩy hợp tác công - tư được coi là giải pháp quan trọng nhằm hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông nghiệp môi trường mang bản sắc Việt Nam.

Một hướng đi trọng tâm khác là thực hiện Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia. Bộ yêu cầu các đơn vị chủ động đề xuất nhiệm vụ nghiên cứu, đặt hàng sản phẩm công nghệ có khả năng ứng dụng cao trong nông nghiệp và môi trường, đặc biệt ở các lĩnh vực như công nghệ sinh học, vật liệu sinh học, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, năng lượng tái tạo và công nghệ môi trường.

Đáng chú ý, Bộ cũng chỉ đạo các trường đại học và viện nghiên cứu thuộc Bộ phát triển mô hình “Ba nhà”: Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp, nhằm gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng. Thông qua mô hình này, tri thức khoa học được chuyển hóa nhanh hơn vào thực tiễn sản xuất, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận công nghệ mới, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng cho ngành.

Xây dựng và chuẩn hóa cơ sở dữ liệu chuyên ngành

Trong công tác chuyển đổi số, Bộ coi dữ liệu là nền tảng cốt lõi, tập trung xây dựng và chuẩn hóa cơ sở dữ liệu chuyên ngành, đẩy mạnh kết nối và chia sẻ thông tin giữa các hệ thống. Mục tiêu là đảm bảo tính đồng bộ, tránh chồng chéo, lãng phí và nâng cao hiệu quả quản lý.

Đặc biệt, việc triển khai Đề án 06 về dữ liệu dân cư sẽ được tăng tốc, phấn đấu số hóa 100% thủ tục hành chính, tích hợp lên Cổng dịch vụ công quốc gia. Bộ cũng đẩy mạnh truyền thông, hướng dẫn người dân tiếp cận và sử dụng dịch vụ công trực tuyến, hình thành nền quản trị công hiện đại, minh bạch và thân thiện.

Trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, Bộ giao các Cục Đê điều, Phòng chống thiên tai và Cục Khí tượng Thủy văn phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hiện đại như dữ liệu lớn (Big Data), AI và mô hình dự báo khí hậu số nhằm nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo và ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu giai đoạn 2026-2030.

Đồng thời, Bộ tiếp tục thúc đẩy các đề tài khoa học và đổi mới sáng tạo có tính ứng dụng cao, gắn chặt với nhu cầu thực tế của từng lĩnh vực; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, đổi mới công nghệ, ứng dụng các giải pháp quản trị hiện đại trong sản xuất, chế biến và bảo vệ môi trường.

Việc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW là bước đi chiến lược của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong tiến trình đưa khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trở thành động lực then chốt của ngành. Với tầm nhìn đổi mới và hành động quyết liệt, Bộ đang tạo dựng nền tảng vững chắc cho một nền nông nghiệp sinh thái, thông minh và một môi trường phát triển bền vững - nơi khoa học và công nghệ thực sự trở thành sức mạnh quốc gia.