Sau hai ngày xét xử sơ thẩm, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội tiếp tục trả hồ sơ vụ án cựu Phó Giám đốc Eximbank chi nhánh Ba Đình, Vũ Thị Thu Nhung để điều tra bổ sung.
Đây là lần thứ hai vụ án bị tạm dừng xét xử do có nhiều dấu hiệu phức tạp, trong đó nổi bật là hành vi làm giả 57 tài liệu ngân hàng và nghi vấn có đồng phạm giúp sức trong đường dây lừa đảo chiếm đoạt hơn 2.705 tỷ đồng.
Dấu hiệu lừa đảo có tổ chức
Vũ Thị Thu Nhung (SN 1977), từng giữ chức Phó Giám đốc Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), Chi nhánh Ba Đình, bị Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội truy tố về hai tội danh: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174, khoản 4 và Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức theo Điều 341, khoản 3 Bộ luật Hình sự.
Bị cáo Vũ Thị Thu Nhung tại tòa. Ảnh: TL.
Theo kết luận điều tra, trong thời gian từ năm 2014 đến tháng 5/2022, lợi dụng vị trí công tác và danh xưng lãnh đạo ngân hàng, Nhung đã xây dựng một mạng lưới chiêu dụ hàng trăm khách hàng tham gia đầu tư dưới danh nghĩa “chương trình nội bộ”, “trái phiếu kín”, “tiền gửi ưu đãi” với lãi suất cao từ 7,5% - 32%/năm.
Những chương trình này được Nhung quảng bá là “không phát hành công khai”, “chỉ dành cho lãnh đạo cấp cao và người thân trong ngành ngân hàng”. Để thuyết phục khách hàng, bị cáo còn gửi lại các tài liệu như hợp đồng, phiếu chứng nhận, bảng kê… có hình thức và nội dung tương tự tài liệu thật của Eximbank, nhưng thực tế là giả mạo.
Qua thẩm tra ban đầu, cơ quan điều tra đã xác định có tới 57 tài liệu ngân hàng bị làm giả để hỗ trợ cho quá trình lừa đảo của bị cáo.
“Công ty sân sau” và chiêu trò đầu tư đấu giá tài sản nợ xấu
Không chỉ dựng kịch bản gửi tiết kiệm giả, Nhung còn sáng lập Công ty TNHH Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản Việt Nam, đặt người quen là Nguyễn Thị Diệu Linh làm Tổng Giám đốc, trong khi bản thân giữ quyền điều hành thực tế. Bị cáo giới thiệu công ty này là “cánh tay nối dài” của Eximbank, chuyên thẩm định và tổ chức đấu giá các tài sản đảm bảo là bất động sản nợ xấu.
Các khách hàng, phần lớn là người cao tuổi, cán bộ hưu trí, doanh nhân tin tưởng vào “mối quan hệ nội bộ” mà Nhung giới thiệu, đã chuyển tiền từ vài trăm triệu đến hàng chục tỷ đồng để ký quỹ đầu tư, với kỳ vọng nhận lại lãi suất chênh lệch từ 10 - 14% chỉ sau 5 đến 25 ngày.
Tuy nhiên, tiền sau khi được chuyển vào tài khoản cá nhân và công ty do Nhung kiểm soát đã không được sử dụng đúng mục đích. Bị cáo chi trả cho người gửi trước bằng tiền người gửi sau, phần còn lại được sử dụng cho mục đích cá nhân.
Hành vi của Vũ Thị Thu Nhung được cơ quan tố tụng xác định là điển hình của mô hình lừa đảo kiểu Ponzi.
Đây là lần thứ hai Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội quyết định trả hồ sơ vụ án để điều tra bổ sung. Không giống những lần trước, ở lần trả hồ sơ này, Hội đồng xét xử chỉ rõ: Hồ sơ hiện tại vẫn thiếu nhiều chứng cứ quan trọng, chưa đủ cơ sở buộc tội, trong khi lại xuất hiện căn cứ cho thấy Vũ Thị Thu Nhung không đơn độc trong quá trình phạm tội.
Tòa đề nghị cơ quan điều tra làm rõ những mắt xích còn chưa rõ trong vụ án, từ vai trò của các cá nhân có thể đã trợ giúp bị cáo trong việc tiếp cận nạn nhân, tư vấn đầu tư và thu nhận tiền, đến việc xác minh danh tính người đứng tên tài khoản nhận tiền nhưng chưa bị xử lý.
Tại phiên xét xử sơ thẩm hồi tháng 9/2024, Tòa từng có yêu cầu tương tự khi cho rằng vụ án có dấu hiệu phạm tội có tổ chức, và một số cá nhân khác đã tham gia vào việc tạo lập hồ sơ giả, tiếp cận nhà đầu tư, thực hiện giao dịch chuyển khoản. Tuy nhiên, quá trình điều tra sau đó vẫn chưa làm rõ được toàn bộ những tình tiết then chốt.
Về hậu quả để lại, con số hơn 2.705 tỷ đồng bị chiếm đoạt từ hơn 100 bị hại không chỉ cho thấy quy mô đặc biệt nghiêm trọng của vụ án, mà còn phản ánh mức độ niềm tin mà Nhung đã thao túng. Nhiều người trong số đó là cán bộ hưu trí, doanh nhân, thậm chí người cao tuổi, cho biết họ hoàn toàn tin tưởng vì Nhung từng giữ chức vụ Phó Giám đốc chi nhánh ngân hàng, thường xuyên xuất hiện trong văn phòng giao dịch, sử dụng con dấu, tài liệu có vẻ hợp pháp để thuyết phục nhà đầu tư.
Về trách nhiệm dân sự, các bị hại yêu cầu được hoàn trả toàn bộ số tiền đã mất. Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội cũng đề xuất buộc các cá nhân liên quan, đặc biệt là những người bị xác định có hưởng lợi bất chính phải hoàn trả lại số tiền tương ứng để khắc phục hậu quả. Trong đó, một số cá nhân đang đứng trước yêu cầu nộp lại số tiền lên tới hơn 1,8 tỷ đồng.
Vụ án đang tiếp tục được điều tra bổ sung, nhằm xác định toàn bộ bản chất hành vi phạm tội và trách nhiệm liên đới của các cá nhân có liên quan.
