Cây chó đẻ răng cưa có tên khoa học là Phylanthus Urinaria Lour, hay còn có tên là diệp hạ châu, cam kiềm, kiềm vườn, diệp hòe thái, lão nha châu, trân châu thảo... Từ xưa, loài người đã biết sử dụng nó trong việc trị nhiều bệnh như viêm gan, vàng da, lậu, lở loét, sỏi mật, cảm cúm, thống phong...
Theo các nghiên cứu hiện đại, cây diệp hạ châu chứa một số enzyme và hoạt chất có tác dụng chữa viêm gan như phyllanthine, hypophyllanthine, alkaloids và flavonoids...
Một số nghiên cứu cho thấy cây chó đẻ còn được dùng chữa bệnh viêm gan virus siêu vi B do có tác dụng chống lại virus viêm gan B, đồng thời có tác dụng kháng khuẩn nhẹ giống như kháng sinh.
Từ 2.000 năm nay, y học cổ truyền của nhiều dân tộc đã sử dụng diệp hạ châu chữa vàng da, lậu, tiểu đường, u xơ tuyến tiền liệt, hen, sốt, khối u, đau đớn kéo dài, táo bón, viêm phế quản, ho, viêm âm đạo, khó tiêu, viêm đại tràng... Nó còn được đắp tại chỗ chữa các bệnh ngoài da như lở loét, sưng nề, ngứa ngáy...
Người Nam Mỹ tin rằng diệp hạ châu có tác dụng kích thích bài tiết nước mật, tăng cường chức năng gan và dùng nó để điều trị sỏi mật, sỏi thận. Họ sắc xong, cho thêm chút nước chanh, chia uống 4 lần trong ngày. Nó cũng được dùng chữa viêm bàng quang, vàng da phù, rối loạn tiêu hóa, đau bụng kinh.
Ngoài ra, diệp hạ châu được sử dụng rộng rãi để trị viêm gan B, viêm túi mật, thận, thống phong, sốt rét, thương hàn, cúm, cảm lạnh, kiết lỵ, đau dạ dày, mụn nhọt, lở loét, ung độc. Nó còn được sử dụng như một loại thuốc giảm đau, kích thích ngon miệng, kích thích trung tiện, tẩy giun, lợi tiểu, điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ...
Tại các nước châu Á như Ấn Độ, Malaixia..., người dân cũng dùng diệp hạ châu để chữa viêm gan, vàng da, hen, lao, kiết lỵ, lậu, viêm phế quản, viêm da, viêm đường tiết niệu, giang mai. Còn ở Việt Nam, cây chó đẻ còn dùng để làm thuốc lợi tiểu, trị bệnh gan và thận, làm mát gan, giải nhiệt, trợ giúp tiêu hóa, chữa suy gan do nghiện rượu bia.
Một số bài thuốc có cây chó đẻ:
- Chữa nhọt độc sưng đau: Một nắm lá chó đẻ trộn với muối giã nhỏ, chế nước chín vào vắt lấy nước cốt uống, bã đắp vào chỗ đau.
- Chữa bệnh chàm mạn tính: Lá cây chó đẻ vò, sát lên vết chàm, làm liên tục hằng ngày.
- Chữa viêm gan vàng da, viêm thận đái đỏ hoặc viêm ruột tiêu chảy: Lá cây chó đẻ 40g, mã đề 20g, dành dành 20g sắc uống.
Theo các thầy thuốc, việc phòng viêm gan siêu vi B bằng cách tiêm vắcxin là biện pháp phòng bệnh tốt nhất, nhưng khi đã bị viêm gan siêu vi B rồi thì cho đến nay chưa có loại thuốc nào đặc trị cả. Tuy nhiên phần lớn bệnh nhân bị viêm gan siêu vi B được điều trị bằng cây chó đẻ răng cưa, chức năng của gan hồi phục khá tốt.
Hiện nay, tỷ lệ người mắc phải viêm gan siêu vi B ở nước ta rất cao, nhất là đồng bào ở miền núi. Khi đồng bào gặp các triệu chứng như mệt mỏi, biếng ăn, bụng to, ăn khó tiêu, mắt và da vàng…nên đến cơ sở y tế uy tín để khám bệnh và nên kết hợp uống loại cây chó đẻ này với liều dùng: Ngày uống 20-40 g cây tươi hoặc phơi, sao khô sắc đặc mà uống, rất công hiệu.
