Đây là một trong những hoạt động trao đổi đầu tiên ngay sau khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam ký Biên bản ghi nhớ (MoU) với Bộ Nông nghiệp, An ninh lương thực và Chăn nuôi Senegal về hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp vào ngày 23/7 tại Thủ đô Dakar, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp cao của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đến Senegal.
Trước đó, tháng 6 vừa qua, đoàn công tác khoa học Việt Nam đã có chuyến thăm tới Senegal nhằm tìm hiểu và mở rộng cơ hội hợp tác phát triển nông nghiệp sinh thái, khi Senegal được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) lựa chọn làm quốc gia thí điểm sáng kiến Nhân rộng mô hình nông nghiệp sinh thái.
Tại đây, hai bên đã trao đổi kinh nghiệm về canh tác lúa, sản xuất nông nghiệp bền vững cũng như các chính sách công hỗ trợ quá trình chuyển đổi nông nghiệp sinh thái. Trước các thách thức chung như xâm nhập mặn, biến đổi khí hậu và giữ vững an ninh lương thực, CIRAD đã triển khai sáng kiến này tại Đông Nam Á và vùng khô hạn Tây Phi, với sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao và châu Âu (Pháp), trong khuôn khổ hợp tác Nam - Nam.
Đoàn công tác nhà khoa học từ Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS), Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (IPSAE), cùng đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ảnh: CIRAD.
Làm việc với các nhà nghiên cứu, hợp tác xã, nông dân và cơ quan địa phương, đoàn công tác Việt Nam đã có cơ hội tìm hiểu các mô hình canh tác khô hạn dựa vào cộng đồng của Senegal, với mục tiêu thúc đẩy đổi mới thể chế và sáng kiến địa phương. Ngược lại, Senegal bày tỏ mong muốn học hỏi kinh nghiệm của Việt Nam trong canh tác và chọn tạo giống lúa.
Liên kết chuỗi giá trị lúa
Lúa gạo được xác định là ưu tiên kỹ thuật chung trong suốt chuyến công tác. Tại các buổi làm việc với Viện Nghiên cứu nông nghiệp Senegal (ISRA), Cơ quan Phát triển lưu vực sông Senegal (SAED) và AfricaRice, hai bên tập trung thảo luận về chọn tạo giống, quản lý thủy lợi và kỹ thuật canh tác phát thải thấp. Phía Senegal nhấn mạnh nhu cầu tăng cường năng lực sản xuất lúa trong nước, đặc biệt tại những vùng bị xâm mặn và hạn hán. Tuy nhiên, chất lượng giống, khả năng tiếp cận nguồn nước và tổ chức hợp tác xã trong chuỗi giá trị lúa gạo của nước này còn nhiều hạn chế.
Đoàn Việt Nam đã chia sẻ kinh nghiệm về lai tạo giống lúa chịu mặn, chịu hạn, cũng như áp dụng kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ (AWD), hệ thống thâm canh lúa cải tiến (SRI) và mô hình lúa - cá. Những trao đổi này xác định bước đầu hợp tác trong việc thích ứng với điều kiện sinh thái có nhiều điểm tương đồng.
Đoàn cũng đến thăm các mô hình "Phòng thí nghiệm sống" (Living Lab) ở Fatick và khu vực hồ Guiers, do Sáng kiến Chuyển đổi Nông nghiệp sinh thái địa phương (DyTAEL) cùng mạng lưới tổ chức phi chính phủ ENDA-Pronat triển khai. Đây là nơi đồng phát triển và thử nghiệm các giải pháp nông nghiệp sinh thái. Trong đó, phương pháp Living Lab khuyến khích đổi mới hợp tác giữa nông dân và các tổ chức hỗ trợ nhằm đối phó với thách thức địa phương như xâm nhập mặn và mưa thất thường.
Tại nhiều làng Living Lab, nông dân đã ứng dụng mô hình trồng lúa sinh thái, xen canh cây ăn quả, sử dụng phân ủ để cải thiện độ phì đất ở vùng chịu mặn và khô hạn. Chính quyền và người dân địa phương cho rằng, cách tiếp cận này tăng cường tính phối hợp và trao đổi tri thức trong cộng đồng.
Giai đoạn 2014 - 2023, sản lượng nông nghiệp của Senegal tăng tới 220%. Dẫu vậy, quốc gia này vẫn phải nhập khẩu khoảng 70% lúa gạo, lúa mì và ngô. Ngành nông nghiệp đang thu hút hơn một phần ba lực lượng lao động, vẫn đối mặt nhiều thách thức: cơ cấu cây trồng chưa đa dạng và tài nguyên thiên nhiên suy thoái nhanh chóng.
Mô hình "Phòng thí nghiệm sống" tại Fatick, nơi nông dân trồng lúa và cây ăn quả với sự hỗ trợ từ sáng kiến DyTAEL. Ảnh: CIRAD.
Đối thoại chính sách cho tương lai
Bên cạnh các buổi họp kỹ thuật, đoàn công tác Việt Nam còn có các cuộc gặp cấp cao với Bộ Nông nghiệp, An ninh Lương thực và Chăn nuôi Senegal, tổ chức FAO, Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) và Quỹ Phát triển Nông nghiệp Quốc tế (IFAD). Các cuộc đối thoại đặt quan hệ hợp tác Việt Nam - Senegal vào tầm nhìn rộng hơn về chuyển đổi sinh thái nông nghiệp và tăng khả năng chống chịu của hệ thống lương thực, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và các tổ chức quốc tế.
Trên nền tảng của chuyến trao đổi đầu tiên này, các đối tác kỳ vọng đồng phát triển hoạt động nghiên cứu, thúc đẩy học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và huy động sự tham gia của các tổ chức phát triển nhằm chuyển đổi bền vững nông nghiệp sinh thái.
Củng cố thêm xu hướng này, trong cuộc gặp song phương tại Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Thiên Tân (Trung Quốc) hồi cuối tháng 6/2025, Chủ tịch nước Việt Nam và Senegal cùng bày tỏ cam kết chung trong việc tăng cường hợp tác nông nghiệp, đặc biệt là lúa gạo và điều, thông qua trao đổi tri thức, đối tác an ninh lương thực và hợp tác Nam - Nam.
Báo Nông nghiệp và Môi trường sẽ cập nhật thông tin về hoạt động trao đổi kỹ thuật cũng như các chuyến khảo sát thực địa tại Sơn La và Hải Phòng, trong khuôn khổ hợp tác song phương và ba bên về nông nghiệp.
![[Bài cuối] Nước biển sâu và men vi sinh giúp tôm khỏe mùa mưa](https://t.ex-cdn.com/nongnghiepmoitruong.vn/480w/files/news/2025/08/13/minh-phu-6-nongnghiep-215344.jpg)
