Bức bối nguồn nước Tây Gia Lai: [Bài 3] Tìm vùng tưới cho hồ Ia Mơr

Tìm khu tưới khác cho hồ Ia Mơr

Tại vùng đất “đói” trầm trọng nước tưới như Tây Gia Lai, công trình thủy lợi dung tích chứa 177 triệu khối nước như hồ Ia Mơr đã xây dựng hoàn thành, nhưng chưa thể khai thác hết. Nguyên nhân là chưa hoàn thành hệ thống kênh mương vì chưa có vùng tưới. Đó là “nỗi buồn” lớn của những người có trách nhiệm của tỉnh Gia Lai.

Theo ông Đỗ  Hữu Thu, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 8, công trình Ia Mơr cung cấp nước tưới cho 12.000 đất sản xuất nông nghiệp, hiện đã cơ bản hoàn thành giai đoạn 1, giai đoạn 2.

Tính đến nay, hệ thống kênh nhánh hồ Ia Mơr trên địa bàn Tây Gia Lai đã xây dựng hoàn thành được 10,7km vào năm 2022, đã phục vụ nước tưới được cho gần 5.000 ha đất nông nghiệp tại vùng này. Trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục đầu tư 10 tuyến kênh với chiều dài 30,5km nữa.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp, Bộ đang đầu tư khoảng 200 tỷ đồng làm hệ thống kênh nhánh dưới chân đập Ia Mơr để tưới cho hơn 2.000 ha, dự án này vừa đấu thầu xong, dự kiến đến năm 2026 là hoàn thành.

“Công trình thủy lợi Ia Mơ còn 4.700 ha rừng chưa chuyển đổi để mở rộng vùng tưới mới hoàn thiện dự án. Về vùng tưới của hồ Ia Mơr, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ cùng với tỉnh Gia Lai nghiên cứu, tính toán lại vùng tưới cho phù hợp, cùng với các đơn vị tư vấn của Bộ đưa vào trung hạn sau để tiếp tục làm, nhưng phải thật phù hợp và tránh lãng phí. Nếu bây giờ tỉnh Gia Lai có vùng tưới đầy đủ thì năm 2026 công trình thủy lợi Ia Mơr sẽ được tiếp tục xây dựng”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp nói.

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp, hệ thống kênh mương dẫn nước tưới của hồ Ia Mơr trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã hoàn thiện, nhờ cách đây 15 năm tỉnh Đắk Lắk đã tiến hành xin chuyển đổi 5.000 ha rừng khộp để sản xuất nông nghiệp (làm lúa). Vào thời điểm ấy tỉnh Gia Lai không xin chuyển đổi.

Vừa rồi, tỉnh Gia Lai có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị không chuyển mục đích sử dụng 4.700 ha rừng để làm khu tưới cho hồ Ia Mơr nữa, mà đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu chuyển khu tưới sang địa bàn khác.

Không thể đầu tư cho vùng tưới chưa có

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết thêm: Cách đây khoảng 2 tháng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nhận được văn bản nói trên của UBND tỉnh Gia Lai, nhưng một số đề xuất của tỉnh thuộc về khu tưới còn ở thì tương lai, bây giờ chưa hiện hữu.

“Trong văn bản, tỉnh Gia Lai cho rằng sẽ chuyển đổi rừng cao su nghèo ở Ia Mơr sang canh tác cây trồng khác, trước mắt sẽ chuyển ít nhất 5.000 ha, đây là vùng sẽ ăn nước tưới của vùng tưới hồ Ia Mơ. Thế nhưng Bộ Nông nghiệp và Môi trường không thể đầu tư cho vùng tưới tương lai, vì không biết đến bao giờ tỉnh Gia Lai mới chuyển đổi được”, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh.

Về vấn đề vùng tưới cho hồ Ia Mơr, ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho biết, tỉnh này đang có chủ trương chuyển đổi cây trồng trên những diện tích cao su nghèo, kém hiệu quả. Tập đoàn Cao su Việt Nam cũng đã làm việc với tỉnh Gia Lai về việc chuyển đổi rồi.

Cũng theo ông Tuấn, việc chuyển đổi cây trồng từ cây cao su sang trồng cây trồng khác phải được thực hiện bài bản, tỉnh Gia Lai đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi rường vào cuộc, giúp cho tỉnh Gia Lai trong việc chuyển đổi cây cao su, nếu cần UBND tỉnh Gia Lai sẽ báo cáo Bộ Chính trị.

“Nếu Bộ Chính trị thống nhất cho Tập đoàn Cao su chuyển đổi thì Tập đoàn tiếp tục làm, còn nếu Bộ Chính trị đồng ý  giao Tập đoàn Cao su Việt Nam một phần diện tích và giao cho tỉnh một phần thì tỉnh sẽ chuyển đổi những diện tích cao su ở Ia Mơ sang trồng cây trồng khác, đây sẽ là vùng tưới của hồ Ia Mơr. Việc bồi thường cho Tập đoàn Cao su tỉnh sẽ tính toán bồi thường tài sản trên đất đảm bảo doanh nghiệp không bị lỗ”, ông Phạm Anh Tuấn cho biết.