Dần hình thành thói quen không khói thuốc tại nơi công sở

Xung quanh nội dung này phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Trần Minh Hiếu - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Lào Cai.

Thưa ông, trong thời gian qua chương trình phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Lào Cai đã triển khai những hoạt động gì và đạt được kết quả ra sao?

Trong năm 2025 chúng tôi tập trung vào hai mục tiêu chính: nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá và nâng cao năng lực thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại cơ sở.

Trên các phương tiện truyền thông đại chúng, nội dung tuyên truyền xoay quanh tác hại của các loại thuốc lá, phổ biến quy định pháp luật và giới thiệu những tấm gương bỏ thuốc thành công, tạo sức lan tỏa tích cực trong cộng đồng.

Đặc biệt, trong ngày 29/5, tại thị trấn Mường Khương, huyện Mường Khương, đã diễn ra Lễ mít tinh hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia không khói thuốc và Ngày Thế giới không thuốc lá, thu hút 380 người tham dự, vượt chỉ tiêu đề ra. Sau lễ mít tinh, đoàn diễu hành qua các tuyến phố chính, treo 20 băng rôn tuyên truyền, với sự tham gia của lực lượng công an, quân đội, đoàn viên thanh niên, học sinh. Hoạt động vừa tạo không khí sôi động, vừa truyền đi thông điệp mạnh mẽ về phòng, chống tác hại thuốc lá, khẳng định đây là trách nhiệm chung của toàn xã hội.

Về truyền thông trực tiếp, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Lào Cai phối hợp với các trung tâm y tế, trạm y tế tổ chức 20 buổi tuyên truyền tại các phiên chợ vùng cao ở Bắc Hà, Bát Xát, Bảo Yên, Mường Khương và Si Ma Cai. Hơn 4.000 lượt người dân được tiếp cận thông tin về tác hại của thuốc lá, các địa điểm cấm hút và lợi ích của môi trường không khói thuốc.

Song song, đơn vị sản xuất 500 áo mưa in khẩu hiệu phòng, chống tác hại thuốc lá để cấp phát cho các cơ quan, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng, vừa lan tỏa thông điệp tuyên truyền trong đời sống hàng ngày.

Trong quá trình triển khai, đâu là những khó khăn, thách thức lớn nhất, thưa ông!

 Khó khăn lớn nhất xuất phát từ chính thói quen và nhận thức của một bộ phận người dân. Mặc dù đã có tiến bộ, nhưng tình trạng hút thuốc ở nơi công cộng, thậm chí tại cơ quan, công sở vẫn diễn ra. Đây là vấn đề nan giải vì liên quan đến hành vi cá nhân, mà để thay đổi hành vi thì cần cả thời gian lẫn sự vào cuộc quyết liệt của nhiều bên. Việc xử lý vi phạm tại các địa điểm cấm hút thuốc vẫn còn chưa thật sự nghiêm minh nên chưa tạo được tính răn đe đủ mạnh.

Bên cạnh đó, việc bày bán thuốc lá vẫn diễn ra phổ biến, từ cửa hàng tạp hóa đến quán cà phê, khiến việc hạn chế nguồn cung trở nên khó khăn. Khi thuốc lá quá dễ tiếp cận, mọi nỗ lực tuyên truyền và hỗ trợ cai nghiện đều bị giảm hiệu quả. Chúng tôi cũng đối diện với hạn chế về tiến độ một số hoạt động, do bộ máy ở các địa phương đang trong quá trình sắp xếp, sáp nhập, khiến việc tổ chức tập huấn hay triển khai mô hình điểm chưa diễn ra như kế hoạch.

 Thưa ông! Vậy trong thời gian tới, tỉnh Lào Cai sẽ tập trung vào những giải pháp nào để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá?

Thời gian tới, chúng tôi sẽ ưu tiên ba nhóm giải pháp chính. Thứ nhất là đẩy mạnh truyền thông trực tiếp và có trọng tâm. Các buổi truyền thông tại cộng đồng, trường học và các phiên chợ vùng cao sẽ được tăng số lượng và đa dạng hình thức, lồng ghép với các hoạt động văn hóa, thể thao để thu hút người dân tham gia. Nội dung sẽ không chỉ dừng ở việc cung cấp thông tin về tác hại thuốc lá, thuốc lá điện tử mà còn hướng dẫn cụ thể cách cai thuốc, địa chỉ hỗ trợ, đồng thời giải đáp trực tiếp thắc mắc của người dân.

Thứ hai, chúng tôi sẽ tập trung triển khai các lớp tập huấn còn thiếu trong quý II, bao gồm tập huấn tư vấn cai nghiện thuốc lá cho cán bộ y tế cơ sở, tập huấn cho giáo viên về phương pháp lồng ghép nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào bài giảng môn học, hoạt động giáo dục, cũng như các lớp bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ tham gia hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá. Mục tiêu là hình thành đội ngũ tuyên truyền viên nòng cốt tại cơ sở, có kỹ năng và kiến thức đầy đủ để duy trì hoạt động lâu dài.

Thứ ba, chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan chức năng để tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, đặc biệt tại các địa điểm công cộng, cơ quan nhà nước, trường học, bệnh viện. Đồng thời, sẽ kiến nghị các biện pháp hạn chế nguồn cung, như siết chặt quản lý việc bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi và hạn chế quảng cáo trá hình.

Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển các mô hình điểm về cơ quan, cộng đồng, trường học không khói thuốc và nhân rộng các mô hình thành công ra toàn tỉnh. Việc lồng ghép phòng chống tác hại của thuốc lá vào các phong trào xây dựng đời sống văn hóa, nông thôn mới, đô thị văn minh sẽ là giải pháp bền vững để thay đổi hành vi và hình thành thói quen sống lành mạnh trong cộng đồng. Mục tiêu cuối cùng là giảm tỷ lệ hút thuốc, bảo vệ sức khỏe người dân và xây dựng một môi trường sống xanh - sạch - không khói thuốc.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!