Hồ thủy lợi Ngòi Là là công trình thủy lợi lớn nhất tỉnh Tuyên Quang. Ảnh: Đào Thanh.
Công trình hồ thủy lợi Ngòi Là nằm trên địa bàn xã Trung Môn của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Công trình được hoàn thiện và đưa vào sử dụng từ năm 1975, có dung tích hữu ích là 3,24m3; mực nước dâng bình thường là 41,5m; lưu lượng xả thiết kế là 66,9 m3/s... Hồ thủy lợi Ngòi Là đảm bảo cung cấp tưới tiêu cho trên 680ha đất lúa tại các xã Chân Sơn, Trung Môn, huyện Yên Sơn; các phường Ỷ La, Tân Hà, Hưng Thành của thành phố Tuyên Quang.
Bà Hoàng Thị Sỹ, Giám đốc Ban quản lý khai thác công trình thủy lợi Tuyên Quang cho biết, do được xây dựng lâu năm vì thế trong quá trình vận hành một số hạng mục công trình đã bị xuống cấp. Bởi vậy, hồ thủy lợi Ngòi Là đã được nâng cấp sửa chữa, đảm bảo an toàn hồ đập đồng thời duy trì khả năng tưới tiêu cho đồng ruộng tại một số địa phương của thành phố Tuyên Quang và huyện Yên Sơn.
Cụ thể, năm năm 1999 công trình được nâng cấp sửa chữa lần 1 gồm các hạng mục: Tràn xả lũ đổ bê tông cốt thép; thay mới máy đóng mở thuộc cống lấy nước và hệ thống kênh chính được nâng cấp với kết cấu bê tông vỏ mỏng, đường quản lý được rải đá răm nhựa thâm nhập nông.
Tiếp đó, năm 2019 công trình được sửa chữa, nâng cấp lần 2 với các hạng mục như: Mở rộng tràn xả lũ; lát mái thượng lưu; đắp áp trúc và trồng cỏ mái hạ lưu; trải nhựa mặt đập; sửa chữa, nâng cấp cống lấy nước; nâng cấp đường quản lý hồ. Sau 2 lần nâng cấp, sửa chữa đến nay công trình được đảm bảo an toàn, đảm bảo cung cấp nước phục vụ sản xuất.
Gia đình bà Phạm Thị Tân, tổ 5, phường Ỷ La, thành phố Tuyên Quang có 9 sào lúa 2 vụ. Bà Tân cho biết, kể từ khi công trình hồ thủy lợi Ngòi Là được đưa vào sử dụng, đồng ruộng Ỷ La được mở rộng và hầu hết diện tích cấy cả 2 vụ lúa. Có nước tưới ổn định nên năng suất lúa của gia đình bà thường xuyên đạt 250kg/sào.
Tháng 10 năm 2020, Ban quản lý khai thác công trình thủy lợi Tuyên Quang đã phối hợp với Trung tâm Chính sách và kỹ thuật phòng chống thiên tai thuộc Tổng cục Phòng chống thiên tai tiến hành lắp đặt thí điểm thiết bị đo mực nước tự động tại công trình hồ thủy lợi Ngòi Là.
Sau một thời gian theo dõi, hiệu chỉnh, đến nay hệ thống đã hoạt động ổn định. Dữ liệu mực nước tại các công trình thủy lợi hồ chứa được cập nhật, hiển thị nhanh chóng và chính xác theo từng giờ, từng ngày. Do đó, các thông số về mực nước tại hồ được cập nhật thường xuyên trên phần mềm Hệ thống giám sát thiên tai của tỉnh Tuyên Quang; trên nền tảng kết nối và liên thông với Hệ thống Giám sát thiên tai Việt Nam – VNDMS.
Từ khi đưa vào sử dụng đến nay, hồ thủy lợi Ngòi Là đã 2 lần được nâng cấp sửa chữa. Ảnh: Đào Thanh.
Ông Ngô Văn Quyền, nhân viên Ban quản lý khai thác công trình thủy lợi Tuyên Quang, người trực tiếp quản lý, vận hành tại hồ thủy lợi Ngòi Là cho biết, việc bổ sung lắp đặt thiết bị đo mực nước tự động tại các hồ thủy lợi Ngòi Là là hết sức cần thiết. Từ đó, từng bước hiện đại hóa công tác quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi; triển khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch thực hiện nâng cao năng lực quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng trong lĩnh vực thủy lợi.
Đảm bảo an toàn công trình hồ thủy lợi Ngòi Là, hiện nay Ban quản lý khai thác công trình thủy lợi Tuyên Quang đã phân công cán bộ thường xuyên kiểm tra, theo dõi các hồ chứa nước thuỷ lợi để kịp thời phát hiện các sự cố, nhất là đối với các hạng mục công trình xung yếu có nguy cơ mất an toàn. Đồng thời Ban cũng theo dõi chặt chẽ tình hình khí tượng, thủy văn để điều chỉnh kế hoạch điều tiết nước phù hợp, nhằm đảm bảo an toàn công trình; điều tiết nguồn nước theo đúng kế hoạch sản xuất theo tiến độ từ làm đất, gieo cấy đến tưới dưỡng cho lúa.
Cùng với đó, các cơ quan chức năng của tỉnh Tuyên Quang cũng chú trọng công tác tuyên truyền phổ biến Luật Thủy lợi, các văn bản hướng dẫn đến người dân về việc đảm bảo an toàn các công trình thủy lợi; quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác, bảo vệ công trình thủy lợi và không lấn chiếm hành lang, bảo vệ công trình, không tự ý thay đổi kết cấu của kênh mương thủy lợi; thường xuyên phát quang, nạo vét thông thoáng dòng chảy, tháo dỡ, dọn dẹp những vật cản làm ách tắc dòng chảy, đảm bảo tưới tiêu phục vụ sản xuất và hạn chế đến việc tiêu thoát nước; tổ chức các lớp đào tạo bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ về công tác quản lý khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, bảo đảm an toàn hồ chứa cho đội ngũ cán bộ, tổ chức và cá nhân trực tiếp quản lý, khai thác công trình thủy lợi.
