Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đang bứt phá mạnh mẽ trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động. Theo số liệu sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, chỉ trong nửa đầu tháng 8, đã có tới 4 nhóm ngành đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, gồm: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; cùng dệt may.
Cà phê tiếp tục là điểm sáng, khi đạt 6,2 tỷ USD tính đến giữa tháng 8 - tăng tới 62,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Ảnh: Sơn Trang.
Tính từ đầu năm đến ngày 15.8, tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước đạt 282,6 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước – tương đương tăng gần 37 tỷ USD. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 555,2 tỷ USD, tăng 16,6%, qua đó giúp cán cân thương mại thặng dư hơn 10 tỷ USD – một con số ấn tượng trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu vẫn đang phục hồi chậm và không đồng đều.
Dẫn đầu về giá trị xuất khẩu là nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, với gần 4,6 tỷ USD chỉ trong nửa đầu tháng 8. Tính từ đầu năm, nhóm này đạt tổng kim ngạch 61,3 tỷ USD, tăng tới 42,6% (tăng thêm 18,3 tỷ USD). Đây được xem là động lực tăng trưởng chủ lực, phản ánh rõ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu vào Việt Nam.
Các ngành công nghiệp khác cũng ghi nhận kết quả khả quan. Nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 34,6 tỷ USD, tăng 14,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, điện thoại và linh kiện - nhóm hàng tỷ USD truyền thống - cũng duy trì phong độ ổn định với kim ngạch gần 35 tỷ USD.
Đáng chú ý, không chỉ nhóm công nghiệp, nông sản Việt cũng ghi nhận cú hích lớn từ thị trường quốc tế nhờ giá cả tăng cao. Cà phê tiếp tục là điểm sáng, khi đạt 6,2 tỷ USD tính đến giữa tháng 8 - tăng tới 62,8% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương tăng thêm 2,4 tỷ USD. Giá cà phê thế giới tăng mạnh đã đưa mặt hàng này vươn lên trở thành “ngôi sao mới” trong nhóm nông sản xuất khẩu.
Gạo vẫn giữ vai trò chủ lực với kim ngạch vượt 3 tỷ USD, sản lượng xuất khẩu đạt 5,8 triệu tấn và giá bình quân lên tới hơn 512 USD/tấn - mức cao phản ánh năng lực cạnh tranh ngày càng cải thiện của gạo Việt. Hạt tiêu cũng gây bất ngờ khi đạt kim ngạch hơn 1 tỷ USD dù sản lượng giảm, nhờ giá trị gia tăng từ nhu cầu thị trường chuyển biến tích cực.
Trong lĩnh vực dệt may, xuất khẩu trong nửa đầu tháng 8 đạt 1,8 tỷ USD, nâng tổng kim ngạch từ đầu năm đến giữa tháng 8 lên 24,4 tỷ USD - tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tín hiệu phục hồi rõ rệt của một trong những ngành chủ lực về lao động và xuất khẩu.
Doanh nghiệp FDI vẫn đóng vai trò chủ đạo
Dù xuất khẩu tăng trưởng tích cực, chuyên gia kinh tế lưu ý rằng khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vẫn chiếm tới 74,3% tổng kim ngạch xuất khẩu. Điều này cho thấy sự phụ thuộc đáng kể của nền kinh tế vào khối doanh nghiệp FDI, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp bách về nâng cao năng lực tự chủ của doanh nghiệp trong nước.
Chuyên gia kinh tế cho rằng trong bối cảnh tình hình thế giới còn nhiều bất định - từ tiêu dùng tại Mỹ, EU cho tới các chính sách thương mại mới - Việt Nam cần chủ động hơn trong việc đa dạng hóa thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm. “Việc Mỹ thay đổi chính sách thuế quan có thể tạo ra làn sóng cạnh tranh mới giữa các quốc gia. Đây là thời điểm quan trọng để doanh nghiệp Việt củng cố nội lực sản xuất, giảm thiểu rủi ro từ bên ngoài”, ông nhấn mạnh.
Trước các thách thức hiện hữu, Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục tăng cường kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất toàn cầu của các tập đoàn lớn và doanh nghiệp FDI. Cùng với đó, các hiệp định thương mại tự do (FTA) sẽ tiếp tục được tận dụng tối đa, đồng thời đẩy nhanh tiến độ nâng cấp hoặc ký kết FTA mới với các đối tác tiềm năng. Mục tiêu đặt ra là đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng - từ đó tạo nền tảng vững chắc để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3 - 8,5% trong năm 2025.
