Chiều 27/6, tại TP Huế, WWF-Việt Nam phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế tổ chức Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm – Nỗ lực chung trong duy trì đa dạng sinh học và thúc đẩy bảo tồn toàn diện dựa vào cộng đồng”, nằm trong khuôn khổ Dự án “Cùng lên tiếng bảo vệ loài Sao la và các hệ sinh thái vì Thiên nhiên và Con người” (Dự án) do Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế Thụy Điển (Sida) tài trợ và được triển khai bởi Chi cục Kiểm lâm TP Huế và WWF-Việt Nam.
Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm – Nỗ lực chung trong duy trì đa dạng sinh học và thúc đẩy bảo tồn toàn diện dựa vào cộng đồng”. Ảnh: Văn Dinh.
Công bố chiến lược Cảnh quan Trung Trường Sơn
Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Xuân Huy, Giám đốc đối ngoại (WWF-Việt Nam) cho biết, Dự án đã đóng góp những kết quả cụ thể và thiết thực, trong đó, năng lực và sự tham gia của các tổ chức xã hội và cộng đồng đã được tăng cường rõ rệt; nhiều quy ước bảo vệ rừng cộng đồng đã được rà soát, cập nhật theo Luật Lâm nghiệp 2017. Hoạt động tuần tra bảo vệ loài Sao la và các loài hoang dã quý hiếm tại Khu Dự trữ Thiên nhiên Sao la được duy trì thường xuyên, với sự tham gia tích cực của lực lượng bảo vệ rừng tại chỗ. Đặc biệt, các sáng kiến mang tính tiên phong như “Cộng đồng nói với cộng đồng”, mô hình nhóm bảo vệ Voọc Chà vá chân xám, hay hoạt động chia sẻ kiến thức cho sinh viên địa phương đã cho thấy bảo tồn có thể gắn liền với giáo dục, sinh kế và kết nối thế hệ.
“Hi vọng rằng hội thảo hôm nay sẽ được lắng nghe thêm nhiều câu chuyện, bài học và sáng kiến từ những người đang trực tiếp tham gia bảo vệ rừng và động vật hoang dã; qua đó giúp chúng ta cùng nhau hoàn thiện, nhân rộng và duy trì bền vững các kết quả của Dự án trong thời gian tới”, ông Huy nói.
Tại Hội thảo, WWF-Việt Nam đã chính thức công bố Chiến lược Cảnh quan Trung Trường Sơn giai đoạn 2025 - 2030, định hướng tổng thể cho công tác bảo tồn rừng, phục hồi hệ sinh thái và phát triển sinh kế bền vững tại một trong những khu vực giàu đa dạng sinh học bậc nhất Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.
Tại Hội thảo, WWF-Việt Nam đã chính thức công bố Chiến lược Cảnh quan Trung Trường Sơn giai đoạn 2025-2030. Ảnh: Văn Dinh.
Chiến lược Cảnh quan Trung Trường Sơn giai đoạn 2025-2030 đặt mục tiêu bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái rừng, duy trì tính kết nối sinh cảnh và thúc đẩy sinh kế bền vững; 6 trọng tâm chính bao gồm: kết nối các hành lang đa dạng sinh học; nâng cao chất lượng sinh cảnh; thúc đẩy quản lý rừng bền vững; giảm phát thải khí nhà kính; thúc đẩy việc đánh giá và báo cáo các khu vực có các biện pháp bảo tồn hiệu quả khác (OECM) ngoài khu bảo tồn; và lồng ghép yếu tố tài chính bền vững, hợp tác với khu vực tư nhân, cũng như hòa nhập xã hội. Định hướng này không chỉ phục vụ cho công tác bảo tồn, mà còn đóng góp vào các mục tiêu phát triển kinh tế xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam như Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học (NBSAP) và Khung đa dạng sinh học toàn cầu (GBF).
“Trung Trường Sơn là khu vực cảnh quan có giá trị bảo tồn quan trọng đặc biệt toàn cầu. Tuy nhiên, việc sinh cảnh bị chia cắt, phân mảnh đã ảnh hưởng đến sự tồn tại của các loài tự nhiên trong khu vực này. Vì thế, việc xây dựng và triển khai thực hiện chiến lược bảo tồn cảnh quan Trung Trường Sơn được chính quyền TP Huế và WWF đặc biệt chú trọng. Chiến lược này đảm bảo mục tiêu định hướng phát triển Huế trở thành một đô thị thân thiện với môi trường, có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, sẵn sàng thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững”, ông Nguyễn Đại Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế nhận định.
Thiết lập hành lang chiến lược
Xác định tầm quan trọng trong việc kết nối và bảo tồn sinh cảnh, Dự án đã rà soát hiện trạng rừng và đất rừng tại Ban quản lý Rừng phòng hộ Bắc Hải Vân (TP Huế) vào tháng 4/2025. Hoạt động này nhằm đánh giá hiện trạng quản lý tài nguyên rừng và giá trị đa dạng sinh học, làm cơ sở khoa học và thực tiễn để thành lập Khu bảo vệ Cảnh quan Bắc Hải Vân. Đây là khu vực có vị trí chiến lược trong hành lang sinh thái Trung Trường Sơn, kết nối Khu bảo tồn Thiên nhiên Sao la, Vườn Quốc gia Bạch Mã và các hệ sinh thái ven biển. Đây được xem là bước khởi đầu cho mô hình quản lý tài nguyên bền vững có sự tham gia của cộng đồng địa phương.
Dự án “Cùng lên tiếng bảo vệ loài Sao la và các hệ sinh thái vì Thiên nhiên và Con người” đã đóng góp nhiều kết quả cụ thể, thiết thực. Ảnh: BTC.
Ông Nguyễn Hoài Khương, Quản lý dự án, WWF-Việt Nam cho biết: “Bắc Hải Vân có vai trò đặc biệt trong việc duy trì tính kết nối sinh thái của toàn bộ Trung Trường Sơn. Việc bảo vệ hiệu quả khu vực này chính là bảo vệ cấu trúc sinh học toàn diện của vùng cảnh quan, đồng thời hỗ trợ thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học và thúc đẩy các giải pháp dựa vào thiên nhiên tại cấp địa phương".
Trao quyền cho cộng đồng - hạt nhân của nỗ lực bảo tồn
Ghi nhận vai trò thiết yếu của cộng đồng trong công tác bảo vệ rừng, Dự án đã phối hợp với chính quyền địa phương và cộng đồng tại các xã Hồng Kim, Hồng Vân và Quảng Nhâm (huyện A Lưới, TP Huế) cập nhật 5 “Quy ước quản lý rừng cộng đồng”. Các quy ước mới đã xác định rõ quyền, nghĩa vụ và cơ chế phối hợp giữa người dân, chính quyền, kiểm lâm và các bên liên quan trong việc bảo vệ diện tích rừng được giao. Nôi dung quy ước cũng bám sát thực tiễn, phù hợp điều kiện sinh kế, văn hóa bản địa và pháp lý mới về lâm nghiệp và đa dạng sinh học. Thành công của hoạt động góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm và tiếng nói của người dân trong quản lý tài nguyên rừng, tạo nền tảng cho mô hình đồng quản lý rừng cộng đồng và thúc đẩy thực hiện các cam kết bảo tồn ở cấp cơ sở.
Hội thảo cũng là dịp để các đại biểu chia sẻ nhiều sáng kiến và mô hình bảo tồn dựa vào cộng đồng tiêu biểu như Nhóm tiên phong bảo vệ Voọc chà vá tại Tam Mỹ Tây (Quảng Nam), Nhóm bảo tồn cộng đồng huyện Tuyên Hoá (Quảng Bình), Nhóm tuần tra bảo vệ Sao La (Huế)… Bên cạnh đó, các hoạt động như cập nhật quy ước quản lý rừng cộng đồng và vận động chính sách do các tổ chức xã hội khởi xướng cũng được giới thiệu, thể hiện sự sáng tạo và cam kết từ cơ sở.
