Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Vĩnh Long triển khai đồng bộ ba Chương trình mục tiêu quốc gia: xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Không chỉ tập trung đầu tư hạ tầng, tỉnh đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, nâng cao khả năng tiếp cận thông tin của người dân, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa vùng đồng bào dân tộc thiểu số với mặt bằng chung.
Trong bối cảnh đó, từ năm 2021, tại ấp An Tân (trước đây là xã An Quảng Hữu, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh), chỉ có khoảng 4-5 hộ hội viên nông dân mạnh dạn thử nghiệm mô hình nuôi lươn không bùn trong bể xi măng. Rào cản lớn nhất khi ấy không chỉ là vốn đầu tư mà còn là thiếu thông tin, thiếu kiến thức kỹ thuật và kinh nghiệm sản xuất. Nhận diện rõ “điểm nghẽn” này, Hội Nông dân xã Lưu Nghiệp Anh đã xác định lấy dân vận làm nền tảng, lấy giảm nghèo thông tin làm giải pháp then chốt.
Thông qua sinh hoạt chi, tổ hội nghề nghiệp, các lớp tập huấn, tham quan mô hình và trao đổi trực tiếp giữa các hộ nuôi, thông tin về kỹ thuật nuôi lươn, phòng trị dịch bệnh, giá cả thị trường, chính sách vay vốn ưu đãi được truyền tải kịp thời, dễ hiểu, phù hợp với điều kiện của đồng bào dân tộc thiểu số. Nhờ đó, hội viên từng bước thay đổi tư duy từ sản xuất theo kinh nghiệm sang làm theo quy trình, chủ động nắm bắt thông tin đầu vào - đầu ra.
Hội Nông dân xã tham quan mô hình nuôi lươn bể xi-măng tại hộ anh Trần Phong Vũ. Ảnh: Minh Đảm.
Từ đầu năm 2025 đến nay, giá lươn thương phẩm duy trì ổn định ở mức 95.000-120.000 đồng/kg. Việc nắm bắt kịp thời thông tin thị trường giúp người nuôi mạnh dạn mở rộng quy mô, đầu tư bài bản, nâng cao hiệu quả kinh tế.
Hội viên nông dân Nguyễn Văn Quân (ấp An Tân), người tiên phong trong phong trào nuôi lươn tại địa phương cho biết: Từ chỗ lúng túng vì thiếu thông tin, nhờ được Hội Nông dân hỗ trợ tập huấn và kết nối, gia đình ông đã làm chủ kỹ thuật nuôi. Hiện mỗi năm, gia đình cung cấp hơn 500.000 con lươn giống và xuất bán gần 20 tấn lươn thương phẩm. Đáng chú ý, ông còn hỗ trợ hội viên khác bằng hình thức bán lươn giống trả chậm, góp phần tháo gỡ rào cản về vốn và thông tin cho người mới tham gia.
Tại ấp Ngã Ba, phong trào nuôi lươn tiếp tục lan tỏa. Theo anh Ngô Văn Tùng, Chi hội trưởng Hội Nông dân ấp, từ mô hình điểm ở An Tân, đến nay ấp có 10 hộ nuôi lươn, được Hội hỗ trợ 500 triệu đồng từ Quỹ Hỗ trợ nông dân. Nhiều hộ đạt thu nhập từ 300-500 triệu đồng/năm, từng bước ổn định đời sống, thoát nghèo bền vững.
Là thành viên Tổ hợp tác nuôi lươn ấp Ngã Ba, anh Trần Phong Vũ chia sẻ: nhờ được tiếp cận thông tin và học hỏi kinh nghiệm từ các hộ đi trước, gia đình anh từ 3 bể nuôi ban đầu đã mở rộng lên 14 bể vào đầu năm 2025, sản lượng bình quân khoảng 1 tấn lươn thương phẩm/bể, lợi nhuận đạt 30.000-40.000 đồng/kg.
Mô hình nuôi lươn không bùn giúp nhiều hộ thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Ảnh: Minh Đảm.
Đến nay, toàn xã Lưu Nghiệp Anh đã hình thành 1 chi hội nghề nghiệp nuôi lươn (ấp An Tân), 2 tổ hợp tác nuôi lươn (ấp Ngã Ba và Dầu Đôi), với 35 hộ tham gia, hơn 300 bể nuôi. Mô hình được tổ chức theo chuỗi khép kín từ cung ứng giống - nuôi trùn quế - lươn thương phẩm, giúp hội viên chủ động thông tin, giảm rủi ro và nâng cao giá trị sản phẩm.
Xã Lưu Nghiệp Anh hiện có 1.228 hội viên Hội Nông dân, trong đó hội viên người Khmer chiếm trên 45%. Thông qua các kênh dân vận và giảm nghèo thông tin, Hội đã giúp hội viên tiếp cận hiệu quả nguồn vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội và Quỹ Hỗ trợ nông dân, với tổng dư nợ cho vay nuôi lươn khoảng 4,5 tỷ đồng.
Thực tiễn tại Lưu Nghiệp Anh là minh chứng sinh động cho kết quả triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia tại Vĩnh Long. Theo UBND tỉnh Vĩnh Long, hiện nay, thu nhập bình quân của đồng bào dân tộc thiểu số đạt 84,3 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,40%. Hạ tầng thiết yếu được đầu tư đồng bộ, các chỉ tiêu về giáo dục, y tế, văn hóa - xã hội đạt và vượt kế hoạch, tạo nền tảng quan trọng để người dân tiếp cận đầy đủ hơn thông tin, tri thức và cơ hội phát triển.
Từ hiệu quả của mô hình nuôi lươn ở Lưu Nghiệp Anh cho thấy, khi công tác dân vận gắn chặt với giảm nghèo thông tin, đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ được hỗ trợ “cần câu” mà còn được trang bị tri thức và kỹ năng, qua đó chủ động vươn lên phát triển kinh tế, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và phát triển lâu dài vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh Vĩnh Long.
