Xã Tuy Phước Bắc kiên cố hóa kênh mương. Ảnh: V.Đ.T.
Xã Tuy Phước Bắc (Gia Lai) là địa phương thuần nông, có lợi thế lớn về nguồn nước từ hồ Định Bình qua hệ thống sông Kôn. Trên địa bàn xã, mạng lưới kênh mương được phủ kín, giúp hầu hết diện tích ruộng canh tác chủ động nước tưới, năng suất ổn định, đời sống nông dân từng bước được nâng cao.
Nhờ chủ động được nguồn nước và hệ thống thủy lợi đồng bộ, xã Tuy Phước Bắc đã hình thành nhiều cánh đồng lớn, liên kết với doanh nghiệp sản xuất lúa giống. So với lúa thương phẩm, sản xuất lúa giống mang lại thu nhập cao hơn, tạo động lực để nông dân gắn bó với ruộng đồng. Trong khi ở nhiều nơi, nông dân bỏ ruộng vì hiệu quả thấp, thì tại Tuy Phước Bắc, ruộng đất được người dân coi như tài sản quý giá.
Ngoài diện tích ruộng được Nhà nước giao quyền sử dụng, nhiều hộ dân còn thuê thêm ruộng của các hộ neo đơn hoặc thiếu lao động để mở rộng sản xuất, với quy mô lên đến vài chục sào (500m2/sào) mỗi hộ.
Theo ông Đoàn Văn Điệp - Chủ tịch UBND xã Tuy Phước Bắc, sau khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, Tuy Phước Bắc được hợp nhất từ ba xã Phước Hưng, Phước Quang và Phước Hiệp thuộc huyện Tuy Phước trước đây. Trước thời điểm sáp nhập, Phước Hưng và Phước Quang đã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, còn Phước Hiệp hoàn thành nông thôn mới nâng cao. Đây là nền tảng quan trọng để Tuy Phước Bắc tiếp tục phát triển.
Năng suất lúa bình quân của xã Tuy Phước Bắc đạt 73,63 tạ mỗi ha. Thu nhập bình quân đầu người đến cuối năm 2025 ước đạt 66,34 triệu đồng mỗi năm, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm còn 1,6 % theo tiêu chí mới. Kết quả này có sự đóng góp rất lớn từ hệ thống thủy lợi được đầu tư đồng bộ, giúp sản xuất nông nghiệp đạt hiệu quả cao và bền vững.
“Người dân có cuộc sống ấm no chính là nền tảng để Tuy Phước Bắc về đích nông thôn mới bền vững”, ông Điệp nhấn mạnh.
Cũng theo Chủ tịch UBND xã Tuy Phước Bắc, tổng chiều dài kênh mương trên địa bàn hiện hơn 179,6 km, trong đó hơn 78,2 km đã được kiên cố hóa, chiếm khoảng 43,6 %. Riêng khu vực xã Phước Hiệp cũ có hơn 19 km kênh mương vừa, trong đó hơn 16,2 km đã được kiên cố hóa, đạt trên 85%.
Ông Vũ Ngọc An - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai cho biết, thời gian tới tỉnh sẽ chủ động tiếp cận đa dạng nguồn vốn để nâng cấp hồ chứa, hệ thống thủy lợi và kênh mương, đồng thời khuyến khích xã hội hóa đầu tư nhằm bảo đảm nguồn nước phục vụ phát triển kinh tế xã hội.
Xã Tuy Phước Bắc nạo vét kênh mương chưa được kiên cố để phục vụ sản xuất. Ảnh: V.Đ.T.
Hiện Gia Lai có 283 hồ chứa với tổng dung tích khoảng 1.275 triệu m3, cùng 486 đập dâng và 53 hồ thủy điện với tổng công suất gần 2.700 MW. Hệ thống thủy lợi này mỗi năm cung cấp nước tưới cho hơn 270.000 ha đất nông nghiệp.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai, khu vực phía tây tỉnh có khoảng 845.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó có 75.000 ha đất sản xuất lúa, hơn 40.600 ha trồng mía, gần 80.000 ha trồng sắn và 34.000 ha cây ăn quả như chanh leo, sầu riêng, bơ, nhãn, xoài. Đến năm 2030, diện tích cây ăn quả dự kiến tăng lên 90.000 đến 100.000 ha, đưa khu vực này trở thành vùng sản xuất cây ăn quả trọng điểm của cả nước. Ngoài ra, toàn vùng hiện có khoảng 106.000 ha cà phê, trong đó hơn một nửa sản xuất theo tiêu chuẩn xuất khẩu.
Dù tiềm năng rất lớn, hiện mới chỉ có khoảng 68.000 ha đất sản xuất ở khu vực phía tây Gia Lai được chủ động nước tưới, tương đương 14 %. Trước thực tế này, tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo xây dựng hệ thống tưới cho các hồ chứa, xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm. Trong giai đoạn 2026-2030, tỉnh dự kiến đầu tư khoảng 17.000 tỷ đồng để phát triển hệ thống thủy lợi. Đây là giải pháp căn cơ nhằm bảo đảm an ninh nguồn nước và thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững.
