Sản xuất cá tra giống tại ĐBSCL. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Theo thống kê của Cục Thủy sản (Bộ NN-PTNT), hiện cả nước có 120 cơ sở sản xuất giống cá bột và 1.800 cơ sở ương dưỡng giống cá tra, tập trung nhiều tại An Giang, Đồng Tháp, Long An và có hơn 1.900 cơ sở ương dưỡng giống cá tra.
Hàng năm, các cơ sở sản xuất này cung cấp khoảng 25-30 tỷ con cá bột, 3-4 tỷ con cá giống, đáp ứng đủ nhu cầu cho nuôi thương phẩm khoảng 5.700ha, sản lượng cá tra khoảng 1,60 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 1,8 tỷ USD, bằng 75% so với cùng kỳ năm 2022.
Tính đến cuối tháng 11/2023, sản lượng giống cá bột ước đạt 25 tỷ con, cá giống ước đạt 3,5 tỷ con. Ước cả năm 2023, sản lượng cá bột thu hoạch đạt 26 tỷ con, cá giống đạt 3,5 tỷ con.
Cả nước có 2 cơ sở sản xuất giống cá tra bố mẹ được Cục Thủy sản cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản bố mẹ và hàng năm được kiểm tra duy trì theo quy định.
Công suất sản xuất cá bố mẹ mỗi năm đạt trên 30.000 con cá bố mẹ, đáp ứng đủ nhu cầu cho phục vụ sản xuất giống nuôi thương phẩm.
Tuy nhiên, các cơ sở ương dưỡng giống gặp khó khăn trong việc đáp ứng quy định về an toàn sinh học trại giống nên hiện chỉ có 56/120 cơ sở sản xuất cá bột và 92/1.800 cơ sở ương dưỡng giống cá tra được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện. Có 33/56 cơ sở sản xuất giống cá bột và 30/92 cơ sở ương dưỡng giống cá tra được kiểm tra duy trì điều kiện.
Tổng Cục Thủy sản cho biết thêm, hiện nay khó khăn trong chọn tạo, sản xuất giống cá tra đó là thiếu HCG cục bộ (một trong các loại kích dục tố sử dụng cho cá đẻ) và đây cũng là chất không được phép sử dụng ở một số nước nhập khẩu cá tra. Số lượng cơ sở ương dưỡng giống thủy sản chưa được kiểm tra và cấp giấy chứng nhận còn thấp, cá mắc nhiều bệnh.
Hiện cả nước có 120 cơ sở sản xuất giống cá bột và 1.800 cơ sở ương dưỡng giống cá tra, tập trung nhiều tại An Giang, Đồng Tháp, Long An. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Tỷ lệ sống khi ương dưỡng từ giai đoạn cá bột lên cá giống còn thấp (khoảng 15%), giá thành sản xuất cao, cá bố mẹ chưa rõ nguồn gốc, chất lượng kém.
Theo Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản II, hiện đã nghiên cứu bước đầu ở phạm vi nhỏ về một số giải pháp thay thế HCG trong sinh sản nhân tạo cá tra như thực hiện bằng não thủy thể hoặc có thể kết hợp sử dụng não thủy thể với LH-Rha, sử dụng sản phẩm Ovaprim.
Với những khó khăn chủ yếu trên, nhiều giải pháp thúc đẩy sản xuất cá tra xuất khẩu và tăng cường kiểm soát chất lượng giống cá tra đã được đưa ra tại hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2023 và bàn giải pháp triển khai nhiệm vụ năm 2024 tại An Giang vào cuối tuần qua.
Theo ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, mục tiêu năm 2024 dự kiến diện tích thả nuôi phát sinh trong năm đạt 5.700ha, sản lượng cá tra thương phẩm dự kiến đạt 1,7 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 2 tỷ USD.
Để đạt được kết quả trên, cần thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm như tiếp tục đẩy nhanh tiến độ triển khai các đề án trong sản xuất cá tra tại ĐBSCL và các nhiệm vụ nghiên cứu về chọn tạo các tính trạng theo nhu cầu thị trường.
Đặc biệt chú trọng đẩy nhanh tiến độ triển khai các đề án giống cá tra 3 cấp tại ĐBSCL, nhiệm vụ nghiên cứu về chọn tạo các tính trạng (khả năng kháng bệnh, tỷ lệ phile, mùi vị sản phẩm, tỷ lệ đạm, mỡ trong sản phẩm, khả năng chịu mặn) theo nhu cầu thị trường.
Tăng cường ứng dụng công nghệ trong sản xuất cá tra xuất khẩu và sử dụng vacxin trong phòng bệnh, di truyền phân tử để nâng cao chất lượng giống cá tra.
Theo Cục Thủy sản khuyến cáo, cần tăng cường ứng dụng công nghệ trong sản xuất cá tra xuất khẩu và sử dụng vacxin trong phòng bệnh, di truyền phân tử để nâng cao chất lượng giống cá tra. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Tiếp tục bổ sung, thay thế đàn cá tra bố mẹ được cải thiện di truyền về tốc độ tăng trưởng và kháng bệnh cho các cơ sở sản xuất giống theo nhu cầu, đảm bảo cung ứng đủ con giống chất lượng cao cho nuôi thương phẩm, hạ giá thành sản xuất.
Kiểm soát chặt chẽ cơ sở sản xuất giống, đặc biệt các cơ sở ương dưỡng giống cá tra và xử lý nghiêm trường hợp không tuân thủ quy định và đồng thời kiểm soát chất lượng giống cá tra bố mẹ trong quá trình sử dụng.
"Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là thanh, kiểm tra đột xuất xử lý nghiêm các vi phạm trong nhập khẩu, sản xuất, lưu thông, sử dụng kháng sinh nguyên liệu, sử dụng thuốc thú y, chế phẩm xử lý cải tạo môi trường. Phối hợp với cơ quan thẩm quyền quốc gia nhập khẩu có biên giới với Việt Nam trong việc kiểm soát thủ tục xuất nhập khẩu và các yêu cầu về chứng thư đối với hàng hóa xuất khẩu qua đường biên giới", Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
