Vào ngày cuối cùng của phiên họp lần thứ 62 của các cơ quan trực thuộc Công ước khung Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (SB62) tại Bonn (Đức) hồi tháng 6/2025, Na Uy đã công bố Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) mới đến năm 2035 theo Thỏa thuận Paris. Quốc gia này đưa ra mục tiêu giảm ít nhất 70-75% lượng phát thải khí nhà kính so với năm 1990.
Trong năm 2023, lượng phát thải bình quân đầu người của Na Uy đạt 12,8 tấn CO₂, gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu. Ảnh: Rudrath Avinashi
Tuy nhiên, bản kế hoạch không đưa ra mục tiêu cụ thể cho từng lĩnh vực như công nghiệp, năng lượng, nông nghiệp, chất thải hay sử dụng đất. Na Uy cũng cho biết sẽ dùng thị trường carbon quốc tế theo Điều 6.2 của Thỏa thuận Paris để bù đắp phát thải. Điều này có nghĩa là nước này dự định mua tín chỉ carbon từ các nước khác để tính vào kết quả giảm phát thải của mình, thay vì chỉ cắt giảm trực tiếp.
Một báo cáo gần đây của Trung tâm Khoa học và Môi trường (CSE, Ấn Độ) cảnh báo về tính minh bạch và độ tin cậy của tín chỉ carbon trên thị trường quốc tế.
Na Uy cũng liệt kê các công cụ chính sách sẽ dùng, như thuế carbon, hệ thống mua bán phát thải, quy định về mua sắm công xanh, khuyến khích tiêu dùng bền vững và đầu tư vào công nghệ lưu trữ carbon. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng những biện pháp này chủ yếu làm giảm cường độ phát thải, chứ chưa đủ để tạo ra mức giảm tuyệt đối như khoa học yêu cầu để giữ mục tiêu 1,5°C.
Trong khi đó, Na Uy lại tiếp tục mở rộng khai thác dầu khí. Đầu năm 2025, chính phủ đã cấp phép cho 53 dự án khai thác ngoài khơi, với tổng đầu tư 26,6 tỷ USD, tăng 6,6% so với năm 2024. Từ sau khi ký Thỏa thuận Paris, Na Uy đã phê duyệt nhiều dự án dầu khí ở Biển Bắc hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Theo tổ chức Oil Change International, các dự án này có thể tạo ra lượng phát thải tương đương 19 nhà máy nhiệt điện than, hoặc 60 năm phát thải hiện tại của Na Uy.
Chính phủ Na Uy cho rằng dầu khí của họ “sạch hơn” so với nhiều nước khác và nhấn mạnh vai trò đảm bảo an ninh năng lượng cho châu Âu trong bối cảnh chiến tranh Nga - Ukraine. Nhưng theo nghiên cứu của CSE, chỉ riêng Mỹ, Canada, Na Uy và Úc sẽ chiếm gần 70% lượng CO2 phát thải từ các mỏ dầu khí mới giai đoạn 2025 - 2035. Các dự án đang hoạt động hiện nay cũng đã đủ để vượt quá ngân sách carbon toàn cầu cho mục tiêu 1,5°C.
Theo nguyên tắc trách nhiệm chung nhưng khác biệt của Thỏa thuận Paris, các nước phát triển như Na Uy cần đi đầu trong việc ngừng mở rộng khai thác và bắt đầu giảm sản lượng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nước này vẫn theo đuổi lợi ích dầu khí trong khi đưa ra những cam kết khí hậu đầy tham vọng.
Phiên họp SB62 kết thúc với nhiều nghi ngờ về sự suy giảm niềm tin vào hợp tác quốc tế, khi những quốc gia phát thải lớn vừa đặt mục tiêu mới vừa mở rộng khai thác nhiên liệu hóa thạch, đi ngược lại nỗ lực chung ứng phó biến đổi khí hậu.
