Phương ngữ miền Nam

* Miền Nam có những phương ngữ mà người miền Bắc nhiều khi không hiểu và hiểu nhầm. Ngược lại cũng vậy. Xin cho biết một số ví dụ thường gặp.

Trần Quang Khiêm, Lý Nhân, Hà Nam

Có bạn đã gửi cho tôi tham khảo bài vè sau đây:

Bắc bảo Kỳ, Nam kêu Cọ (kỳ cọ),Bắc gọi lọ, Nam kêu chai, Bắc mang thai, Nam có chửa, Nam xẻ nửa, Bắc bổ đôi, Bắc quở gầy, Nam than ốm. Bắc cáo ốm, Nam khai Bịnh, Bắc định đến muộn, Nam liền la trễ, Nam mần sơ sơ, Bắc làm lấy lệ, Bắc lệ tuôn trào , Nam chảy nước mắt, Nam bắc vạc tre , Bắc kê lều chõng, Bắc nói nói thế thôi , Nam kêu vậy đó, Bắc đan cái rọ, Nam làm giỏ tre, Nam không nghe nói dai , Bắc chẳng mê lải nhải, Nam cãi bai bải, Bắc lý sự ào ào, Bắc vào ô tô, Nam vô xế hộp, hồi hộp Bắc hãm phanh, trợn tròng Nam đạp thắng. Khi nắng Nam mở dù, Bắc lại xoè ô. Điên rồ Nam Đi trốn, nguy khốn Bắc lánh mặt.

Chưa chắc Nam nhắc từ từ, Bắc khuyên gượm lại. Bắc là quá dại , Nam thì ngu ghê. Nam sợ ghê, Bắc hãi quá. Nam thưa Tía Má , Bắc gọi Thầy U,Nam nhủ Ưng ghê , Bắc phê Hài lòng, Nam chối lòng vòng. Bắc bảo dối quanh, nhanh nhanh Nam bẻ bắp. Hấp tấp Bắc vặt ngô, Bắc thích cứ vồ. Nam ưng là chụp, Nam rờ bông bụp, Bắc vuốt tường vi. Nam nói: Mày đi! Bắc hô: Cút xéo, Bắc bảo: Cứ véo! Nam: Ngắt nó đi. Bắc gửi phong bì, bao thơ Nam gói.

Nam kêu: Muốn ói, Bắc bảo: Buồn nôn! Bắc gọi Tiền đồn, Nam kêu chòi gác. Bắc hay khoác lác, Nam bảo xạo ke. Mưa đến Nam che, gió ngang Bắc chắn. Bắc khen giỏi mắng, Nam nói chửi hay. Bắc nấu thịt cầy, Nam thui thịt chó. Bắc vén búi tó, Nam bới tóc lên. Anh Cả Bắc quên, anh Hai Nam lú, Nam: Ăn đi chú. Bắc: Mời anh xơi! Bắc mới tập bơi, Nam thời đi lội, Bắc đi phó hội, Nam tới chia vui. Thui thủi Bắc kéo xe lôi, một mình xích lô Nam đạp, Nam thời mập mạp, Bắc cho là béo; khi Nam khen béo, Bắc bảo là ngậy, Bắc quậy sướng phê, Nam rên đã quá! Bắc khoái đi phà, Nam thường qua Bắc, Bắc nhắc môi giới, Nam liền giới thiệu, Nam ít khi điệu, Bắc hay làm dáng. Tán mà không thật, Bắc bảo là điêu.

Giỡn hớt hơi nhiều, Nam kêu là xạo. Bắc nạo bằng gươm, Nam thọt bằng kiếm...

* Tôi là dân làm ruộng nên bàn chân suốt ngày bị ẩm ướt vì vậy tôi bị nước ăn chân. Nhà tôi lại ở xa trung tâm y tế. Vậy có cách nào Giáo sư giúp tôi để tôi tự điều trị căn bệnh này?

Nguyễn Hữu Mai, Ninh Giang, Hải Dương

. Hiện tượng gọi là nước “ăn” chân ấy về thực chất là bệnh nấm kẽ chân, gây ra do tiếp xúc với nguồn nước bẩn chứa phân người và gia súc, lá cây mục nát, xác súc vật chết… Khi không phải mùa lũ lụt, bệnh này vẫn có thể gặp ở người mồ hôi chân nhiều, rối loạn hệ thần kinh thực vật, giày dép chật làm xước da, mang giày kín thường xuyên… Các kẽ ngón chân có các vết nứt, da trắng bợt, rất ngứa. Ngoài ra, còn có bong vẩy từng đám nhỏ, phát triển ở đầu ngón chân hay lòng bàn chân những mụn nước nhỏ, liên kết thành bọc lớn, ngứa và đau, gây lở loét, có thể bội nhiễm sinh mủ, kèm cả viêm móng.

Để tránh, trước hết phải có nguồn nước sạch để rửa sau mỗi lần lội nước. Đặc biệt buổi tối phải rửa kỹ và lau khô các kẽ chân. Nếu cẩn thận, có thể ngâm chân chừng 10 phút trong nước lá chè (lá già), nước lá ổi, vỏ cây ổi, vỏ câybạch đàn, tràm …Trong dân gian, để trị nước “ăn” chân, mỗi ngày nên ngâm chân 2 lần, mỗi lần 20 phút với các loại nước sắc nói trên, nhưng sắc đậm hơn, có pha 5% muối ăn.

- Nước phèn chua bão hoà (một cục phèn chua bằng quả trứng trong 1lít nước sôi).

- Lấy lá cỏ mực (nhọ nồi), muồng trâu, muồng ngủ giã nát, thêm một chén nước vắt lấy nước cốt bôi vào kẽ chân mỗi ngày vài lần.

- Lấy lá trầu không hoặc búp ổi vò nát, sát nhẹ vào các ngón chân. Còn theo Tây y, bôi các thuốc trị nấm như: Trosyd (Thioconazol) cream 1%, bôi 1-2lần/ngày trong 4 đến 6 tuần cho khỏi hẳn. Sporiline 1lần/ngày trong 6 tháng.