Phát huy vai trò của cộng đồng ngư dân trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản

Ngày 9/6, tại tỉnh Quảng Ngãi, Tổng cục Thủy sản phối hợp với Hội Nghề cá Việt Nam và Chương trình tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ môi trường toàn cầu, Chương trình phát triển liên hợp quốc - UNDP tại Việt Nam tổ chức diễn đàn “Tăng cường vai trò tổ chức cộng đồng thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản và quy định về khai thác thuỷ sản bất hợp pháp tại vùng biển ven bờ”.

Nhiều năm qua, nghề khai thác thủy sản không những tạo việc làm, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho cộng đồng ngư dân mà còn đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế của các địa phương ven biển. Mặc dù vậy, hiện nay, công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản ở các địa phương còn một số vấn đề tồn tại và hạn chế.

Cùng với đó, thực trạng đang diễn ra là nguồn lợi thủy sản và khả năng khai thác cho phép tiếp tục có xu hướng suy giảm. Dữ liệu từ việc điều tra nguồn lợi thủy sản phục vụ cho công tác quản lý chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều tỉnh thành có biển ở nước ta hiện này có số lượng tàu khai thác ở vùng ven bờ, vùng lộng rất lớn, cơ cấu nghề chưa phù hợp.

Tại nhiều địa phương, khai thác nguồn lợi thủy sản có kích thước nhỏ ảnh hưởng đến phục hồi nguồn lợi. Tình trạng tàu cá có công suất lớn hoạt động sai vùng, sử dụng chất nổ, xung điện để khai thác thủy sản trái phép vẫn còn xảy ra làm phá hủy hệ sinh thái ven bờ, gây suy giảm nguồn lợi thủy sản, ảnh hưởng đến hoạt động khai thác...

Với những thực tế này, ngành Thủy sản cũng đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Theo đó, ngoài sự quản lý, giám sát của các đơn vị chức năng ở từng địa phương thì vai trò của cộng đồng ngư dân cũng không kém phần quan trọng.

Tại các tỉnh như Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận, Hà Tĩnh, Khánh Hòa… những năm qua đã thành lập được các tổ chức cộng đồng và phát huy vai trò tích cực trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản cũng như chống khai thác thủy sản bất hợp pháp. Những tổ chức này bao gồm các thành viên là các hộ gia đình, cá nhân sinh sống và hưởng lợi từ nguồn lợi thủy sản tại khu vực đó. Họ tự nguyện tham gia, cùng nhau quản lý, chia sẻ lợi ích, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản tại khu vực địa lý xác định.

Ông Hồ Trọng Phương, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ngãi cho biết, thời gian qua, công tác quản lý nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh này đã được quan tâm thực hiện thông qua một số hoạt động như: tuyên truyền, phổ biến pháp luật thủy sản đến cán bộ, công chức ở các đơn vị có liên quan và ngư dân trên địa bàn tỉnh, tuần tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản trên biển.

“Tỉnh Quảng Ngãi thành lập và đưa vào hoạt động khu bảo tồn biển Lý Sơn, Tổ tình nguyện viên bảo vệ, bảo tồn rùa biển trên đảo Lý Sơn, thả tái tạo nguồn lợi thủy sản với gần 10 nghìn con giống. Tại các địa phương đã hình thành 299 tổ ngư dân đoàn kết trên biển, 12 Nghiệp đoàn nghề cá, 15 Chi hội nghề cá và 08 Hợp tác xã dịch vụ và khai thác thủy sản xa bờ,…”, ông Phương nói.

Theo ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, có rất nhiều giải pháp để phục hồi nguồn lợi, đảm bảo sinh kế cho cộng đồng ngư dân ven biển. Trong đó, ở những khu vực có hệ sinh thái đặc thù như bãi đẻ, bãi con non của những loại nguồn lợi thuỷ sản hoặc ở đó có nguồn lợi thủy sản mà từ trước đến nay chúng ta khai thác chưa hợp lý thì cần phải được đồng quản lý bảo vệ được tốt hơn, khai thác hiệu quả hơn, bền vững hơn.

“Trong đó, vai trò của các tổ chức cộng đồng rất quan trọng. Hơn ai hết, chính những tổ cộng đồng quản lý sẽ giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương quản lý về nguồn lợi, việc khai thác và điều quan trọng nhất là theo định hướng sử dụng bền vững nguồn lợi thuỷ sản và nâng cao đời sống cộng đồng ngư dân ven biển một cách hợp lý”, ông Luân nói.