Ô nhiễm không khí do giao thông có thể gây nhiều ca tử vong hơn tai nạn đường bộ hàng năm tại Úc. Đây là kết quả từ nghiên cứu đầu tiên về tác động sức khỏe của ô nhiễm liên quan giao thông tại nước này, do Trung tâm An toàn Không khí thuộc Đại học Tasmania thực hiện.
Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Environmental Research, khí thải từ xe cộ, chủ yếu là bụi mịn (PM) và nitơ điôxít (NO2), có thể dẫn đến hơn 1.800 ca tử vong sớm mỗi năm, vượt con số 1.300 người chết do tai nạn giao thông năm 2024. Xe hơi được xác định là nguồn gây ô nhiễm lớn nhất, chiếm khoảng một nửa số ca tử vong sớm do ô nhiễm không khí - nguyên nhân hàng đầu về môi trường gây tử vong và bệnh tật tại Úc.
Ô nhiễm từ phương tiện giao thông có liên quan đến bệnh tim và phổi, hen suyễn, tiểu đường và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Ảnh: Peter Macdiarmid.
Các nhà khoa học cảnh báo ô nhiễm từ phương tiện giao thông có liên quan đến bệnh tim mạn tính, bệnh phổi, tiểu đường và hen suyễn. Ô nhiễm phát sinh không chỉ từ khí thải ống xả mà còn từ mòn lốp và phanh xe.
Phân tích dựa trên dữ liệu chất lượng không khí năm 2015 và mô hình thống kê cho thấy phần lớn ca tử vong tập trung tại New South Wales, Victoria và Queensland - nơi có các thành phố đông dân như Sydney và Melbourne.
So với ước tính trước đây của Đại học Melbourne (11.000 ca tử vong/năm), con số trong nghiên cứu này thấp hơn do nhóm nghiên cứu áp dụng ngưỡng tối thiểu cho phơi nhiễm ô nhiễm không khí, nhằm giảm độ bất định. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định không có mức phơi nhiễm nào là an toàn.
Trước tình trạng tắc nghẽn giao thông do số lượng lớn phương tiện cá nhân, các nhà khoa học kêu gọi đẩy mạnh chuyển đổi sang xe điện để giảm tác động sức khỏe. Ảnh: Andrew O'Connor.
Các chuyên gia kêu gọi cần thực hiện nghiên cứu quy mô lớn tại Úc để đánh giá đầy đủ rủi ro sức khỏe, thay vì dựa vào dữ liệu từ nước ngoài. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi sang xe điện, phát triển giao thông công cộng và khuyến khích đi bộ, đạp xe nhằm giảm khí thải.
Bác sĩ Vicki Kotsirilos, đại diện tổ chức Doctors for the Environment Australia, đề xuất chiến dịch truyền thông cộng đồng giống như chiến dịch chống thuốc lá, giúp nâng cao nhận thức về tác hại của khí thải xe cộ: “Nếu cha mẹ biết việc nổ máy khi đưa con đến trường làm tăng nguy cơ hen suyễn, họ sẽ tắt máy xe ngay”.
