Nông dân xã Kim Thành thoát nghèo nhờ cây củ đậu

“Cấy lúa giữ đất, trồng củ đậu thoát nghèo’

Những ngày cuối tháng 11/2025, không khí tại các thôn Phí Gia, Kỳ Côi thuộc xã Kim Thành (TP Hải Phòng) hối hả hơn thường lệ. Hàng loạt xe tải, xe ba gác nối đuôi nhau ra vào tận bờ ruộng để bốc hàng. Đây là thời điểm nông dân địa phương bước vào vụ thu hoạch củ đậu chiêm, được người dân trồng sớm để đón đầu nhu cầu thị trường dịp cuối năm.

Vừa nhanh tay xếp những bó củ đậu trắng ngần lên xe, bà Đoàn Thị Doãn (thôn Phí Gia) không giấu được sự phấn khởi. “Năm nay củ đậu được mùa, hiện tại thương lái thu mua tại ruộng khoảng 12.000 đồng/kg, bán lẻ có thể đạt 15.000 đồng/kg. Mỗi ngày tôi suất bán từ 2 đến 3 tạ, dịp cuối tuần nhu cầu cao có thể lên tới 5 tạ”, bà Doãn cho biết.

Theo bà Doãn, củ đậu chiêm được trồng sớm hơn chính vụ khoảng 3 tháng. Tuy củ nhỏ và độ ngọt chưa đạt “đỉnh” như chính vụ, nhưng bù lại, nhờ thị trường khan hiếm nên giá bán thường cao gấp rưỡi. Với mức giá hiện tại, người nông dân đã bù đắp được chi phí đầu tư và có lãi ngay từ đầu vụ.

Thống kê của UBND xã Kim Thành cho thấy, toàn xã hiện có 75 ha củ đậu chiêm đang cho thu hoạch, năng suất trung bình đạt 2.000 - 2.500 kg/sào . Con số này là bước đệm trước khi địa phương bước vào thu hoạch đại trà 226 ha củ đậu chính vụ vào tháng 1/2026.

Tại thôn Kỳ Côi (trước đây thuộc xã Tam Kỳ), tư duy sản xuất của người dân đã thay đổi hoàn toàn. Bà Nguyễn Thị Quý, một hộ dân canh tác 2,7 sào củ đậu, chia sẻ: “Ở đây, bà con xác định cấy lúa hàng năm chỉ để cải tạo đất và lấy gạo ăn. Muốn có tiền tiêu, làm giàu thì phải trông vào vụ đông, mà chủ lực là cây củ đậu”.

Theo bà Quý, củ đậu được xuống giống từ đầu tháng 7, thời gian sinh trưởng 4-5 tháng. Cây đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng, vốn đầu tư cao hơn lúa nhưng hiệu quả kinh tế mang lại vượt trội.

“Nếu được giá, mỗi sào thu về gần 20 triệu đồng, năm nào kém cũng được trên 10 triệu đồng. Tính ra, 2 sào ruộng của gia đình mang lại gần 50 triệu đồng mỗi vụ, cao gấp nhiều lần so với cấy lúa hay trồng các loại màu khác”, bà Quý nhẩm tính.

Không chỉ dựa vào kinh nghiệm, nông dân Kim Thành ngày càng chú trọng kỹ thuật thâm canh. Ông Nguyễn Văn Trang, hộ dân tại khu vực đồng Tam Kỳ, đang tất bật bấm ngọn đợt hai cho 3 sào trồng củ đậu dự kiến thu hoạch cuối năm 2025.

“Việc bấm ngọn đúng thời điểm giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi củ thay vì nuôi lá. Nhờ chăm sóc tốt, năng suất ruộng nhà tôi luôn ổn định. Trừ hết chi phí, gia đình thu lãi ròng 20-30 triệu đồng/sào. Do đó, việc cấy lúa chủ yếu để giữ đất và có gạo để ăn, còn cây củ đậu thực sự giúp chúng tôi thoát nghèo, thậm chí là làm giàu được”, ông Trang bộc bạch.

Trụ cột kinh tế vùng nông nghiệp ven đô

Sự khởi sắc của cây củ đậu năm nay diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi xã Kim Thành vừa được thành lập mới theo Nghị quyết số 1669 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Xã mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của các xã Đồng Cẩm, Tam Kỳ, Đại Đức và một phần xã Hòa Bình. Với diện tích tự nhiên 34,79 km2 và dân số gần 43.000 người, Kim Thành trở thành đơn vị hành chính cấp xã có quy mô lớn, sở hữu quỹ đất nông nghiệp tập trung và màu mỡ bậc nhất TP Hải Phòng.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Nghiệp, Chủ tịch UBND xã Kim Thành nhận định, việc sáp nhập không chỉ mở rộng không gian phát triển mà còn tạo điều kiện quy hoạch lại các vùng sản xuất chuyên canh.

Lợi thế lớn nhất của xã mới là hệ thống kết cấu hạ tầng đang được đầu tư đồng bộ. Các tuyến đường nội đồng, đường liên thôn tại 31 thôn dân cư được mở rộng, giúp thương lái đưa xe tải trọng lớn vào tận ruộng thu mua, giảm chi phí vận chuyển trung gian cho bà con.

Địa phương đang trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Một mặt, xã thực hiện giải phóng mặt bằng cho khu công nghiệp Kim Thành 2 quy mô 437,24 ha để phát triển công nghiệp. Mặt khác, nông nghiệp hàng hóa, đặc biệt là cây củ đậu, vẫn được xác định là trụ cột kinh tế quan trọng.

“Phát huy truyền thống năng động, sáng tạo, chúng tôi đang hướng tới việc xây dựng thương hiệu nông sản sạch, đưa củ đậu Kim Thành vào các chuỗi cung ứng lớn, đảm bảo đầu ra bền vững cho người dân”, ông Nguyễn Văn Nghiệp nhấn mạnh.

Hiệu quả kinh tế của cây củ đậu đã được chứng minh qua số liệu thực tế, đơn cử như vụ đông 2023-2024, giá trị sản xuất củ đậu toàn vùng huyện Kim Thành cũ (nay vùng sản xuất củ đậu tập trung chủ yếu ở xã Kim Thành) đạt khoảng 240 tỷ đồng, nông dân thu lãi hơn 100 tỷ đồng. Nhiều hộ dân có diện tích lớn từng ghi nhận mức lãi 150-200 triệu đồng/vụ.