Nhà lạnh giữ nhiệt, tằm khỏe, kén đẹp
Tại thôn Quyết Hùng, xã Xuân Ái, tỉnh Lào Cai, chị Trịnh Thị Xoan là một trong những hộ tiên phong áp dụng mô hình nuôi tằm trong nhà lạnh với hệ thống điều hòa. Với nhiều năm làm nghề theo phương pháp truyền thống, chị Xoan nhận thấy hiệu quả rõ rệt khi chuyển sang cách làm mới.
Tằm được nuôi trong nhà lạnh phát triển đồng đều, ít bệnh, cho kén đều và đẹp. Ảnh: Thanh Ngà.
"Vào mùa hè, nhiệt độ ngoài trời thường trên 30 độ C, nếu không có điều hòa thì tằm chậm lớn, dễ mắc bệnh, năng suất thấp. Nhờ giữ nhiệt độ ổn định từ 28 đến 30 độ C, lứa tằm phát triển đồng đều, ít bệnh, cho kén đều và đẹp", chị Xoan chia sẻ.
Trước đây, mỗi nong tằm chỉ thu được từ 5 đến 7 kg kén, tuy nhiên hiện nay nhờ áp dụng môi trường nuôi với nhiệt độ ổn định, năng suất đã tăng lên từ 10 đến 12 kg mỗi nong, tăng gấp đôi so với trước. Theo chị Xoan, đây là yếu tố then chốt góp phần cải thiện đáng kể thu nhập của người nuôi, đồng thời giảm thiểu rủi ro do ảnh hưởng của thời tiết.
Gia đình chị đã mạnh dạn đầu tư hơn 300 triệu đồng để hoàn thiện nhà nuôi tằm, trong đó có một phần kinh phí được Nhà nước hỗ trợ. Bên cạnh việc lắp đặt hệ thống nhà lạnh và điều hòa nhằm đảm bảo điều kiện nuôi ổn định, chị còn trang bị thêm né, sàn nuôi và giá đỡ để từng bước mở rộng quy mô, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và nâng cao năng suất.
Mỗi nong tằm năng suất tăng lên từ 10 đến 12 kg mỗi nong, tăng gấp đôi so với trước. Ảnh: Thanh Ngà.
Không chỉ nâng cao năng suất, mô hình nuôi tằm trong điều kiện nhiệt độ ổn định còn giúp tiết kiệm đáng kể công sức chăm sóc. Nhờ duy trì mức nhiệt lý tưởng, tằm phát triển nhanh hơn, giảm thiểu thời gian theo dõi và hạn chế nguy cơ mắc bệnh. Tuy vậy, theo chị Xoan, người nuôi vẫn cần cẩn trọng trong từng công đoạn, từ khâu chọn giống, cho ăn đến vệ sinh môi trường, nhằm đảm bảo hiệu quả và chất lượng trong suốt quá trình nuôi.
Người nuôi tằm phải có kỹ thuật và am hiểu vì con tằm rất nhạy cảm. Ảnh: Thanh Ngà.
Nuôi tằm kiểu mới, hiệu quả kinh tế tăng cao
Dù nghề nuôi tằm mang lại nguồn thu nhập cao, nhưng không phải lúc nào cũng thuận lợi. Trong vòng hai năm qua, gia đình chị Xoan gặp không ít khó khăn khi mưa lũ lớn khiến 2ha dâu đều bị ngập úng, hiện chỉ còn khoảng 5 sào có thể tiếp tục canh tác. Quá trình khôi phục diện tích đất trồng dâu bị thiệt hại cũng đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và chi phí.
Ngoài ra, kỹ thuật nuôi tằm đòi hỏi sự tỉ mỉ và am hiểu. Lá dâu cho tằm ăn phải đảm bảo khô ráo, sạch sẽ, nếu bị ướt tằm rất dễ bị bệnh. Một số bệnh phổ biến như: bệnh vôi, mủ trắng có thể gây thiệt hại lớn nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.
Chị Xoan từng gặp trường hợp cả lứa tằm bị chết hàng loạt do trứng giống không đảm bảo chất lượng. Sau khi chia sẻ với các hộ cùng mua từ một nguồn cung cấp giống, mới phát hiện nguyên nhân nằm ở trứng giống chứ không phải kỹ thuật nuôi.
Trung bình mỗi tháng, với diện tích 2ha dâu, chị Xoan có thể nuôi hai lứa tằm nếu đảm bảo đủ nguồn lá. Mỗi lứa cho thu hoạch khoảng 1,5 tạ kén, bán ra với giá dao động từ 21.000 đến 22.000 đồng/kg, mang về nguồn thu trên 30 triệu đồng.
Sau khi trừ các chi phí như: giống, vật tư và công chăm sóc, mỗi lứa vẫn cho lãi hơn 20 triệu đồng. Mức thu nhập ổn định khoảng 40 triệu đồng mỗi tháng là điều mà trước đây chị chưa từng nghĩ tới khi còn áp dụng phương pháp nuôi truyền thống.
Một trong những nguyên liệu không thể thiếu trong quá trình nuôi tằm là vôi bột. Ảnh: Thanh Ngà.
Gia đình hiện có hai nhà nuôi tằm với diện tích tổng cộng 240m2, cùng hai nhà phụ phục vụ cho các công đoạn như: né, sấy kén, bảo quản lá dâu và thiết bị phụ trợ. Toàn bộ quy trình, từ lúc đưa tằm lên né đến ra kén đều được thực hiện bài bản, có sự hỗ trợ từ máy móc.
Một trong những nguyên liệu để khử trùng không thể thiếu trong quá trình nuôi tằm là vôi bột. Chị Xoan luôn dự trữ vài tấn vôi, mỗi sáng đều rắc một lớp mỏng lên khu vực nuôi để khử khuẩn, phòng chống nấm mốc và ký sinh trùng. Đây là khâu quan trọng để đảm bảo môi trường sạch, hạn chế bệnh cho tằm.
Có thể thấy, việc chuyển đổi từ nuôi tằm truyền thống sang mô hình nuôi trong nhà lạnh đã và đang chứng minh hiệu quả rõ rệt về kinh tế lẫn kỹ thuật. Với những thành công bước đầu, mô hình này không chỉ mở ra hướng đi mới cho nhiều hộ dân tại Lào Cai, mà còn góp phần phát triển bền vững nghề trồng dâu nuôi tằm tại các tỉnh miền núi phía Bắc.
