Những người trẻ gieo tri thức trên đồng xanh

Bỏ phố về quê

Giữa cơn gió se lạnh đầu đông, cao nguyên Mộc Châu (Sơn La) trải dài trong sắc xanh bạt ngàn của đồi chè. Trên mảnh đất đang đổi thay "da thịt" nhờ nông nghiệp, ngày càng nhiều người trẻ chọn “bỏ phố về quê”, gắn bó với quê hương để dựng xây nền tảng kinh tế cho gia đình.

Trong số đó, có Phùng Văn Khả, sinh năm 1998, lớn lên tại phường Cờ Đỏ thuộc Nông trường Mộc Châu (cũ) nay thuộc phường Thảo Nguyên. Cha mẹ anh từng là công nhân nhà máy chè nên có thu nhập ổn định, nhờ đó gia đình cũng tích góp mua được mảnh vườn bên cạnh ngôi nhà cấp 4 kiên cố. Nhớ những ngày rong ruổi cùng cha chăm sóc vườn mận sau nhà, từ đó tình yêu nông nghiệp đã hun đúc trong tâm trí chàng trai trẻ.

Tốt nghiệp kỹ sư Bảo vệ thực vật tại Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, là sinh viên giỏi, được giữ lại làm trợ giảng, nhưng Khả lại chọn trở về, khiến nhiều bà con làng xóm bất ngờ.

“Năm 2021, tôi chọn trở về nhà để làm nông nghiệp, chỉ đơn giản vì tình yêu với nó, muốn áp dụng những kỹ thuật học được để phát triển vùng quê nơi gia đình mình đang sống. Đúng là đi học về, nhìn quanh thấy bà con trồng trọt theo bản năng, ai biết gì làm nấy, không áp dụng kỹ thuật hay quy trình chuẩn nào. Tôi nghĩ, nếu không thay đổi, nông nghiệp mình sẽ mãi loay hoay, phụ thuộc vào ông trời”, Khả kể.

Anh chọn cây cam canh, cà chua và rau bắp cải để phát triển trái vụ, bởi phù hợp với thời tiết nơi đây và sẽ cho giá bán cao hơn nếu chỉ phát triển các loại cây chính vụ. Anh quyết định chuyển đổi 2ha đất mận cũ sang trồng cam canh, cùng 3.000 m² để phát triển cà chua và rau trong nhà màng, đầu tư hàng trăm triệu đồng cho cây giống, hệ thống tưới nhỏ giọt, phân bón và nhân công.

“Nếu mình không làm trước, không ai tin. Phải có kết quả thì người ta mới nghe”, Khả bộc bạch, mắt hướng về vườn cam canh đang độ xanh mướt.

Những người trẻ cùng nhau làm

Đó là mở đầu cho câu chuyện khởi nghiệp của chàng trai gốc Hà Nội. Có lẽ, điều khiến người dân trong bản nể phục chàng trai này không chỉ là nghị lực, mà còn vì anh là người đồng sáng lập Hợp tác xã mang tên Thanh niên Mộc Châu, cái tên và câu chuyện phía sau đầy cảm hứng về những người trẻ dám nghĩ, dám làm.

Năm 2023, Khả được giữ chức Phó Bí thư Đoàn tiểu khu Cờ Đỏ (cũ), ngoài những nhiệm vụ chuyên môn của tập thể Đoàn thanh niên thì phát triển kinh tế cũng là một trong những mục tiêu then chốt. Trong các buổi sinh hoạt, các đoàn viên ở từng tổ, bản đều đóng góp ý kiến về việc “nâng cao” kinh tế tại địa phương. Ai cũng mong Đoàn Thanh niên không chỉ là một tổ chức chính trị - xã hội đơn thuần, mà còn là một tập thể gắn kết, tạo ra cơ hội để thanh niên phát triển cả về tư duy, đạo đức lẫn kinh tế.

“Lúc đó, trong những buổi họp của Đoàn thanh niên thị trấn Mộc Châu (cũ), chúng tôi được gặp gỡ nhiều những người trẻ tập hợp từ nhiều xã, phường, ở đó, mỗi người đều có những điểm mạnh riêng nhờ nền tảng sẵn có, người có đất, người có tư duy marketing, người có chuyên môn về nông nghiệp, cùng nhau xây dựng những ý tưởng ban đầu về một hợp tác xã để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể”, Khả nhớ lại.

Đến tháng 10/2024, Hợp tác xã (HTX) Thanh niên Mộc Châu ra đời. Bảy thành viên tham gia chính thức, bao gồm các Phó Bí thư Đoàn từ cấp huyện (cũ) đến cấp bản, cùng chung tay gây dựng mô hình sản xuất mới trong vùng: Nông nghiệp công nghệ cao gắn với thị trường tiêu thụ bền vững.

Anh Trịnh Việt Cường, thành viên HTX, cho biết: “Khi thành lập HTX, chúng tôi có tư cách pháp nhân để làm việc với các doanh nghiệp chế biến, ký hợp đồng bao tiêu cho bà con. Cái quan trọng nhất chính là việc đảm bảo đầu ra cho chính các thành viên trong hợp tác xã và hỗ trợ bà con ổn định sản xuất”.

Hiện HTX có 16 ha đất sản xuất, trong đó 10 ha trồng mận hậu, phần còn lại là rau, cà chua và dưa lưới. Toàn bộ được áp dụng hệ thống tưới phun sương, nhỏ giọt. “Ngày xưa, bà con làm nông dựa vào trời, mưa thuận thì được, hạn là mất trắng. Giờ có công nghệ, mình kiểm soát được nước, dinh dưỡng, cả lịch sinh trưởng của cây”, anh Cường nói thêm.

Đưa tri thức đến nông dân

Chỉ sau vài tháng hoạt động trong năm 2024, HTX đã bao tiêu hơn 100 tấn rau bán cho Công ty TNHH IC Food Sơn La. Giá thu mua bình quân đạt từ 5.000-6.000 đồng/kg đối với bắp cải. Rau sau khi được thu mua sẽ được đưa vào nhà máy để đóng gói, dán nhãn mác và xuất bán tại các thị trường trong nước cũng như quốc tế.

Ngoài nhiệm vụ sản xuất, HTX còn trở thành “lớp học mở” cho bà con địa phương. Định kỳ, các thành viên tổ chức những buổi tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, chia sẻ kinh nghiệm trồng rau trong nhà màng, đồng thời ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho các hộ dân tham gia liên kết.

Ông Trịnh Viết Tương, người dân ở tổ Mía Đường, phường Cờ Đỏ (cũ), nay là phường Thảo Nguyên, chia sẻ: “Trước đây trồng rau chính vụ, bà con chủ yếu bán qua thương lái, giá cả bấp bênh. Nay có HTX bao tiêu, tôi yên tâm hơn nhiều. Giá có thể không quá cao nhưng ổn định quanh năm. Họ còn hướng dẫn bài bản kỹ thuật trồng, dưỡng đất, cung cấp nguồn giống và phân bón đảm bảo".

Năm nay, HTX dự kiến thu hoạch 500 tấn mận hậu và cung ứng hơn 1.000 tấn rau màu cho các doanh nghiệp chế biến sâu. Với các hộ trồng mận và cam, ngoài nguồn thu từ nông sản, còn có thêm lợi nhuận từ khách du lịch đến tham quan, chụp ảnh và hái quả tại vườn. Trung bình mỗi hộ có thể đạt doanh thu hàng trăm triệu đồng sau mỗi dịp Tết.

Với các thành viên HTX, hành trình khởi nghiệp này không chỉ là bài toán kinh tế, mà còn là cách họ trả nghĩa quê hương. Giữa cao nguyên gió lộng, tiếng máy bơm hòa cùng tiếng cười rộn rã của những người trẻ đầy nhiệt huyết và bản lĩnh, họ đang viết tiếp giấc mơ về một nền kinh tế xanh, nông nghiệp sạch và có trách nhiệm.

Khả tâm sự: “Trước những tiềm năng phát triển của Mộc Châu, nếu không quay trở về, có lẽ đó sẽ là tiếc nuối lớn nhất. Giờ đây, khi kinh tế không chỉ phụ thuộc vào nông sản mà còn mở rộng sang du lịch trải nghiệm, đó mới chính là mục tiêu mà HTX đã, đang và sẽ hướng đến".

Định nghĩa về "Đoàn thanh niên" sẽ được mở rộng. Những người trẻ ở Mộc Châu sẽ cùng nhau xây dựng với từng hộ dân, bản làng để phát triển kinh tế tập thể, lấy nông nghiệp làm trụ vững.