Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Communications Earth and Environment (Truyền thông Trái đất và Môi trường) cho thấy, các khối đá khổng lồ ẩn sâu gần 3.000 km dưới bề mặt Trái đất, với tên gọi BLOBS, có thể là tác nhân đứng sau các vụ siêu phun trào núi lửa từng làm rung chuyển hành tinh và góp phần vào sự tuyệt chủng của loài khủng long.
BLOBS ẩn sâu gần 3.000 km dưới bề mặt Trái Đất. Ảnh: NewsBytes.
Theo nhóm nghiên cứu do nhà khoa học Annalise Cucchiaro (Đại học Wollongong, Australia) dẫn đầu, BLOBS là hai cấu trúc khổng lồ nằm trong lớp phủ dưới của Trái đất. Chúng được cho là có thành phần khác biệt với môi trường xung quanh và hoạt động như những "vùng nóng" thúc đẩy các cột magma khổng lồ, hay còn gọi là cột manti, trồi lên bề mặt, gây ra các vụ phun trào núi lửa dữ dội.
Các nhà khoa học đã sử dụng ba bộ dữ liệu và các mô hình mô phỏng chuyển động của BLOBS trong suốt một tỷ năm qua để truy vết mối liên hệ giữa vị trí của chúng và các vụ phun trào núi lửa lớn trong lịch sử. Kết quả cho thấy các vụ phun trào thường xảy ra ngay phía trên hoặc gần các BLOBS. Đây là bằng chứng thống kê củng cố giả thuyết rằng những cấu trúc này đóng vai trò then chốt trong việc kích hoạt các đợt siêu phun trào.
Cột manti được cho là đã góp phần gây ra nhiều thảm họa địa chất lớn, bao gồm cả sự kiện tuyệt chủng khủng long. Ngoài ảnh hưởng hủy diệt, các cột magma này cũng đóng vai trò kiến tạo quan trọng và là manh mối giúp tìm ra các mỏ khoáng sản quý như kimberlite, loại đá thường chứa kim cương, hoặc các tài nguyên có thể phục vụ phát triển năng lượng tái tạo.
Mặc dù chưa rõ các BLOBS là cấu trúc cố định hay di chuyển theo thời gian, nghiên cứu khẳng định chúng là một phần của hệ thống động trong lòng đất và có ảnh hưởng rõ rệt đến hoạt động địa chất trên bề mặt.
“Việc tìm ra mối liên hệ thống kê rõ ràng giữa vị trí các BLOBS và các vụ phun trào trước đây là bước tiến lớn trong việc hiểu rõ cơ chế hoạt động sâu bên trong Trái đất”, bà Cucchiaro và đồng nghiệp Nicholas Flament chia sẻ.
Phát hiện mở ra triển vọng cải thiện khả năng dự báo siêu phun trào trong tương lai, những hiện tượng có thể gây biến đổi khí hậu toàn cầu và ảnh hưởng sâu rộng đến sự sống trên Trái đất.
