“Mỗi năm đến hè lòng tôi thấy buồn, 90 ngày tới cho con về đâu?”. Tưởng chừng đó là câu hát chế vui, nhưng lại là tâm tư của hầu hết các bậc phụ huynh.
Câu chuyện nghỉ hè của trẻ “nóng” lên cùng nhiệt độ ngoài trời tại các cơ quan, công sở. Nhiều người mạnh mồm, “cho con về quê là thượng sách”, song không phải đứa trẻ nào cũng thích quê và về quê chưa hẳn đã thực sự an toàn.
Mặc dù đã lập kế hoạch cho con về quê với ông bà ở Hà Tĩnh 2 tuần đầu nghỉ hè, nhưng cái nóng ở quê lúc nào cũng xấp xỉ 40 độ, chị Lan không khỏi băn khoăn. Lúc nào gọi điện về, chị cũng thấy trong quê kêu nóng, điện bị cắt liên tục, thường đến 8h tối mới có. Chị phát hoảng. Trong khi ở thành phố, con chị ban ngày ở nhà có điều hoà, đến trường cũng ngồi trong điều hoà, ra đường phải bao bọc tới vài lớp tất tay, tất chân…
“Vẫn biết là cho con về quê sẽ rất tốt cho chúng: Được tiếp xúc với thiên nhiên, hoà mình với cỏ cây, muông thú, biết yêu cái nơi mà cha mẹ đã sinh ra nhưng lại ngại. Thay đổi môi trường, thời tiết, liệu con có thể thích ứng được ngay? Nhỡ ốm ra đó thì lại khổ. Thôi, đằng nào chúng cũng chỉ nghỉ 2 tuần, mình căn lịch, mời ông bà ra chơi, tiện thể trông cháu luôn”, chị Lan tâm sự.
Rất muốn cho con về quê, và đã từng gửi con từ khi còn rất nhỏ về với ông bà nội. Nhưng hè năm nay, anh Thành có đôi chút băn khoăn. Bé nhà anh 4 tuổi, cái tuổi thích khám phá, tò mò và hay nghịch dại. Quê anh vùng chiêm trũng, quanh nhà toàn ao, bên cạnh bếp lại là cái giếng. Anh lo lắm, chỉ cần ông bà lơ là một chút là cháu có thể mon men ra bờ ao hay ra giếng nghịch nước. Trong khi trên báo nhan nhản các tin trẻ bị tai nạn thương tích do sự bất cẩn của người lớn.
“Ghê nhất là hôm trước, thấy ông sửa quạt, cháu cũng lăm le cầm kéo cắt một mẩu dây điện, giờ nghĩ lại vẫn thấy rùng mình. Ông bà thì chủ quan, lúc nào cũng bảo là có người lớn ngồi đây rồi. Đôi khi còn tự ái “tao nuôi mày lớn bằng này, giờ không trông nổi đứa trẻ hay sao?”. Anh Thành giãi bày.
Quả thực, quyết định cho con về quê không phải chuyện dễ, cha mẹ trẻ có hàng trăm nỗi lo về con cái. Rằng thì trẻ có thích ứng được môi trường thay đổi không, rằng thì trẻ có được an toàn không, rồi lo muỗi và côn trùng cắn, lo con ăn uống không đúng khoa học, không đủ chất… Bên cạnh đó, với các đứa trẻ lớn hơn, cha mẹ lại lo chúng kết bạn với những thanh thiếu niên xấu trong làng gây chuyện bậy bạ. Từng có rất nhiều vụ học sinh nghỉ hè về quê trộm cắp vặt, đánh nhau, thậm chí còn gây ra những vụ án giết người mang hình dáng của những bộ phim bạo lực, những vụ cướp tài sản với tính chất nghiêm trọng.
Chủ đề “cho con về quê mùa hè” đã được rất nhiều ông bố bà mẹ tham gia trên các diễn đàn internet. Một bà mẹ chia sẻ: "Ngày bé, mình chưa có ý thức gì, nhưng từ hồi lên đại học, xa quê, mình mới nhận thấy những giá trị của những ký ức đẹp, những kỷ niệm ở vùng nông thôn, được sống với thiên nhiên. Trẻ thành phố có thể hơn hẳn chúng mình về máy móc, công nghệ, có thể biết tới nhiều môn học bài bản. Những thứ đó, sau này cần có thể tự bổ sung. Nhưng trẻ thành phố làm sao có cảm giác sung sướng của bọn trẻ nông thôn, buổi trưa trốn bố mẹ lên đồi hái sim, được đi chăn trâu, cắt cỏ, thu hoạch ngô, lạc. Khi cắt lúa còn bắt được cả cua, cá… và hàng trăm thứ nghịch ngợm khác. Hơn nữa, lại có thể tự nuôi, chăm bẵm một đàn gà, đàn vịt từ khi chúng còn trong trứng để làm “vốn” mua sách vở cho năm học mới. 3 tháng được nghỉ hè với đúng nghĩa của nó: Sách vở bỏ quên và hoàn toàn được sống, được chơi một cách thoải mái nhất. Sau này, ký ức đẹp nhất đọng lại chính là những kỷ niệm ấy. Nhiều phụ huynh bây giờ thường nghĩ, vào mùa hè chỉ cần cho con cái đi nghỉ một vài ngày ở biển hoặc núi là ổn rồi. Nhưng một vài ngày không thể tạo nên một ký ức sâu sắc. Dù công việc bận rộn, và xa quê, nhưng hè năm nào mình cũng thu xếp cho con về với ông bà. Mình sẽ ở lại cùng con chừng 3- 5 ngày, giới thiệu và khơi gợi cho con những điều thú vị ở quê và để con kịp làm quen với bạn mới, anh chị em, môi trường mới. Sau đó cuối hè mình mới về đón con...".
Theo Tiến sĩ tâm lý học lứa tuổi trẻ em Nguyễn Lệ Hằng – Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, trong sự phát triển của trẻ em về mặt tâm lý thì thiên nhiên là người thầy vô hình quan trọng nhất. Cho trẻ về với thiên nhiên từ nhỏ và có sự dẫn dắt của người lớn, trẻ sẽ phát triển ý thức và quan tâm đến môi trường sống. Mặt khác, chính môi trường thiên nhiên trong lành cũng góp phần quan trọng cho sự phát triển sức khỏe của trẻ.
Cha mẹ cũng nên nhắc nhở trẻ cẩn thận khi chơi cạnh vùng ao, sông hồ. Dạy trẻ một số kỹ năng phòng tránh các tai nạn như bỏng, côn trùng đốt, ngã, đuối nước… Cha mẹ đừng quên nhắc những người ở quê “để mắt” tới bọn trẻ thường xuyên.
Thạc sĩ Trần Thanh Hà, giảng viên Học viện Chính trị- Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh cho biết thêm: Để con không bị “sốc” khi về quê (buồn, không có việc gì làm, xa lánh trẻ con nông thôn, sợ bẩn, sợ muỗi…), cha mẹ cần có sự chuẩn bị tâm lý và tìm cách giúp trẻ thích ứng. Trước khi về quê, cha mẹ cần chuẩn bị kỹ tâm lý cho con bằng cách giảng giải cụ thể rằng, quê ở đâu? Ở quê mình có gì đẹp? Những lần về quê trước, con từng được chơi những gì, với ai? Cha mè hãy gợi ra tên người thân và các trò chơi mà con rất yêu quý để tăng niềm háo hức cho chúng.
Rõ ràng, bắt con cái phải thay đổi ngay thói quen ở thành phố để thích ứng với cuộc sống ở quê không phải là điều dễ dàng và nhanh chóng. Cần có thời gian và sự giải thích tỉ mỉ, cặn kẽ để trẻ không cảm thấy xa lạ, bỡ ngỡ khi tiếp xúc với bờ đê, đống rạ hay lên núi... Bên cạnh đó, môi trường ở các vùng quê cũng khác thành phố. Hãy chuẩn bị cho con các loại thuốc bôi ngoài da để tránh muỗi, dĩn.
