Mặt biển Địa Trung Hải chưa bao giờ nóng đến thế. Nhiều vùng như vịnh Lion hay biển Ligurian vượt ngưỡng trung bình hơn 5°C, có nơi chạm 27°C ngay giữa tháng 6. Đây là những con số chưa từng được ghi nhận tại nơi này. Khi mặt biển “sôi lên”, nó không chỉ làm mờ hơi nước trên sóng mà còn “bơm” hơi ẩm và nhiệt vào khí quyển, khiến đêm bức bối, ngày kéo dài không mưa, và những vòm khí nóng khổng lồ bao trùm cả miền nam châu Âu.
Bản đồ cho thấy nước biển Địa Trung Hải nóng hơn bình thường vào ngày 22/6/2025, có nơi vượt hơn 5°C. Nguồn: Copernicus.
Theo cơ quan Copernicus, tháng 6 năm nay là tháng 6 nóng thứ ba trong lịch sử toàn cầu. Biển ấm đã “tiếp tay” cho hai đợt nắng nóng dữ dội cuối tháng 6 và đầu tháng 7, khiến nhiều khu vực châu Âu như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Ý hứng chịu cảm giác nhiệt lên đến 48°C.
Những con số này đều dẫn đến các bi kịch. Theo thống kê, 95% số ca tử vong do thiên tai thời tiết tại châu Âu từ 1980 đến nay có liên quan đến nắng nóng. Riêng năm 2022, có tới hơn 60.000 người chết vì nhiệt. Những người cao tuổi, công nhân làm việc ngoài trời, phụ nữ mang thai hay trẻ nhỏ, họ là những người chịu đựng đầu tiên.
Kinh tế cũng đang “phát sốt” khi nhu cầu điện cho điều hòa tăng kỷ lục trong khi hầu hết nhà máy điện hạt nhân Pháp phải giảm công suất vì nước làm mát quá nóng. Đường sắt oằn mình, nhựa đường mềm ra dưới nắng. Allianz ước tính, riêng các đợt nóng vừa qua có thể khiến GDP của Tây Ban Nha, Ý và Hy Lạp giảm tới 1,4%.
Du khách chen chúc dưới nắng gắt tại khu di tích Acropolis (Hy Lạp) giữa đợt nắng nóng kỷ lục. Ảnh: Louiza Vradi.
Và như một hệ quả tất yếu, biển nóng hơn đồng nghĩa với bão và lũ dữ dội hơn. Các nhà khí tượng cảnh báo những cơn bão nhiệt đới trên Địa Trung Hải có thể xuất hiện nhiều trong mùa thu này. Cơn bão Daniel năm 2023 vẫn là ký ức kinh hoàng với những trận mưa xối xả ở Hy Lạp, sau đó quét qua Libya, khiến hơn 4.000 người thiệt mạng sau khi hai con đập vỡ tung.
Sức nóng cũng đang đảo lộn cả thiên nhiên. Cỏ biển, san hô, trai sò.., những sinh vật gắn bó với Địa Trung Hải hàng ngàn năm, đang chết dần. Nhiệt độ cao mở đường cho các loài xâm lấn, khiến hệ sinh thái vốn mong manh nay càng dễ đổ vỡ. Trên đất liền, lửa lan khắp Bồ Đào Nha, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, biến rừng thành tro và thành phố thành những “đảo nhiệt” khổng lồ.
“Biến đổi khí hậu không còn là lời cảnh báo mà là thực tế đang hiện hữu,” chuyên gia Mabé Villar Vega của Allianz nói. “Nếu không thay đổi cách ứng phó, con người và cả hệ thống kinh tế sẽ phải trả giá rất đắt.”
